Les 1: de puberteit

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 2

5.1 De puberteit

Seksuele voorlichting

Leerdoelen

- Je kunt primaire en secundaire geslachtskenmerken noemen.

 

- Je kunt de lichamelijke en geestelijke veranderingen in de puberteit noemen.

De puberteit

Mensen verschillen erg van elkaar. Mannen zien er meestal anders uit dan vrouwen, jongens anders dan meisjes. Maar ook tussen twee jongens of twee meisjes zijn er allerlei verschillen.

Geslachtskenmerken

Geslacht of de sekse van de baby.

De lichamelijke kenmerken waaraan je het geslacht herkent, noem je geslachtskenmerken.

De geslachtskenmerken die al bij de geboorte aanwezig zijn, heten primaire geslachtskenmerken. 

De baby heeft zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtskenmerken, Dit noem je intersekse. 

Vanaf 12e levensjaar in de puberteit. In de puberteit verander je lichamelijk,

geestelijk en sociaal.

Lichamelijke verandering

De geslachtskenmerken die in de puberteit ontstaan, heten secundaire geslachtskenmerken. Afbeelding op de volgende pagina laat dit goed zien.

Primaire en secundaire geslachtskenmerken van een vrouw en man.

Je eigen tempo, je eigen lijf

De lichamelijke veranderingen in de puberteit komen niet allemaal tegelijk. Sommige veranderingen komen vroeg in de puberteit, andere pas heel laat. Bij sommige mensen blijven sommige veranderingen (bijna) helemaal weg. De secundaire geslachtskenmerken van mensen kunnen daardoor heel verschillend zijn.

Iedereen is uniek

Ook het resultaat van de lichamelijke veranderingen is bij iedereen anders. De ene jongen krijgt een lange dunne penis, de andere een korte dikke. Sommige meisjes krijgen grote borsten, andere kleine. 

Hoe jouw lichaam zich ontwikkelt, is bijzonder en uniek. Niemand heeft hetzelfde lichaam als jij. In de media zie je soms ‘perfecte’ mensen. Die zijn niet echt. Vaak zijn ze opgemaakt door professionals of ze hebben hun lichaam laten veranderen, of hun foto’s zijn bewerkt om ze ‘mooier’ te maken. Normale lijven zien er anders uit en zijn heel verschillend.

Geestelijke verandering

In de puberteit krijg je ook te maken met geestelijke veranderingen. Je wordt langzaam volwassen. Bij de een gaat dit wat sneller dan bij de ander. Gemiddeld worden meisjes eerder volwassen dan jongens. Bij geestelijke veranderingen horen je gedachten, je gevoelens, je zelfstandigheid en je sociale leven.

Je verandert ook sociaal. In de puberteit ga je je anders opstellen tegenover je ouders. Je wilt niet meer als een kind worden behandeld. Soms word je om niks heel erg boos. Ook ga je anders om met je vrienden en vriendinnen. Had je vroeger misschien het liefst één goede vriend of vriendin, nu voel je je soms beter in een groepje. 

 van.

Soms is aan de buitenkant niet te zien of een baby een jongen of een meisje is.
Als een baby mannelijke én vrouwelijke geslachtskenmerken heeft, noem je dit ...

In de afbeelding hiernaast zie je een naakte man.

Noteer de juiste geslachtskenmerken die horen bij de nummers 1 tot en met 6. Zet er tussen haakjes achter of het een primair (P) of secundair (S) geslachtskenmerk is.

Borsten
Bredere heupen
Rondere lichaamsvormen
Schaamlippen
Vagina

Zijn de volgende geslachtskenmerken van een meisje primaire of secundaire kenmerken?

Secundair

Secundair

Secundair

Primair

Primair

Schrijf 2 dingen op die je deze les geleerd hebt.

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Aan de slag

Maak de opdrachten van basisstof 1

https:

Leerdoelen check

Wat zijn primaire en secundaire geslachtskenmerken?

Wat is lichamelijke verandering?

Wat is geestelijke verandering?