4 KBL Blok 2 Stappenplan zinsdelen benoemen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 3

Op Niveau Hoofdstuk 2

Grammatica zinsdelen (blz. 62)

Stappenplan zinsontleding

Een stappenplan gebruik je om tot een goed eindresultaat te komen.
Vandaag gaan we het ook hebben over een stappenplan.
Een stappenplan om zinnen te ontleden.
We beginnen met grammatica zinsdelen H2.

Lesdoel

Aan het eind van deze les kan je:

•  met behulp van een stappenplan zinsdelen benoemen
• je weet in welke volgorde een zin ontleed moet worden
• hoe de verschillende delen heten.

Wat weet je nog?

• Welke zinsdelen ken je nog?
• Hoe vind je die zinsdelen dan?
• Hoe verdeel je ook alweer een zin in zinsdelen?

Persoonsvorm (PV)

De persoonsvorm is een werkwoord in de zin.

Je vindt de PV door:

• de zin vragend te maken; het eerste werkwoord is dan de PV
• de zin in een andere tijd zetten; het woord dat veranderd is de PV
• de hoeveelheid veranderen; het woord dat meeverandert is de PV

Onderwerp (Ond)

Het onderwerp geeft aan wie of wat iets doet in de zin.

Ond=wie/wat + PV + overige werkwoorden ?

Werkwoordelijk Gezegde (WWG)

Het werkwoordelijk gezegde bestaat uit ALLE werkwoorden in een zin.
Dus OOK de persoonsvorm!

Lijdend Voorwerp (LV)

LV=wie/wat + Ond + WWG ?

Meewerkend Voorwerp (MV)

MV= aan/voor wie + Ond + WWG + LV ?

Bijwoordelijke Bepaling (BwB)

Geeft antwoord op vragen als:

Waar? Waarheen? Waarover? Waarom? Waardoor? Wanneer?

Ook wel  'Het 'vuilnisbakje' van de zin'  genoemd!

Wat is nu dus het stappenplan om zinsdelen te benoemen?

Welke drie werkwoordsvormen zijn er?

Welke werkwoordsvorm staat er altijd in een zin?

1. hele werkwoord
2. persoonsvorm
3. voltooid deelwoord

Heb je de dubbele voetbalplaatjes zelf gehouden?
gehouden = ...

1. heel werkwoord
2. persoonsvorm
3. voltooid deelwoord

Karine mag zes lessen niet gymmen.
gymmen = ...

1. heel werkwoord
2. persoonsvorm
3. voltooid deelwoord

Oefenen!

• Schrijf de werkwoorden uit de volgende zinnen op.
• Schrijf de juiste werkwoordsvorm erachter (hele werkwoord, persoonsvorm of voltooid deelwoord)

1. De kok van het restaurant heeft mij voor deze functie gevraagd.

2. Jullie moeten Melissa dit geheim niet toevertrouwen

3. Op het strand genoten de badgasten van het ondergaande zonnetje.

4. Heeft Selma de versgeplukte aardbeien aan de buurvrouw gegeven?

5. Een boer moet zijn koeien elke dag op tijd melken.

6. Mijn vader schrok van de prijs van die laptop.

Als je klaar bent...

Kijk je werk na:

• (Bijna) alles goed? Ga verder met woo
• (Te) veel fouten gemaakt? Vraag hulp aan de docent.

En nu.....

Benoem van de volgende zinnen:

• het werkwoordelijk gezegde
  
• het onderwerp
  
• het lijdend voorwerp 
• het meewerkend voorwerp
• de bijwoordelijke bepaling

(als een zinsdeel niet in een zin voorkomt, zet je een -).

1. De kok van het restaurant heeft mij voor deze functie gevraagd.

2. Jullie moeten Melissa dit geheim niet toevertrouwen

3. Op het strand genoten de badgasten van het ondergaande zonnetje.

4. Heeft Selma de versgeplukte aardbeien aan de buurvrouw gegeven?

5. Een boer moet zijn koeien elke dag op tijd melken.

6. Mijn vader schrok van de prijs van die laptop.

Wat heb je nu geleerd?

Het stappenplan om zinnen te ontleden:

Eerst zoek je de persoonsvorm

Dan doe je de zinsdeelproef

Vervolgens zoek je het onderwerp

Daarna benoem je het werkwoordelijk gezegde

Hierna zoek je het lijdend voorwerp

Tot slot zoek je het meewerkend voorwerp

Wat overblijft noemen we bijwoordelijke bepalingen

Toch nog niet duidelijk? Bekijk het volgende instructiefilmpje of vraag je docent om uitleg.