Casusles - spijkerbroek

• Wereldoriëntatie
• Burgerschapskunde
• Basisschool
• Groep 7,8

De verborgen impact van een spijkerbroek 

Verborgen impact

Wat is (verborgen) impact ook alweer? Wie weet dat

nog? Antwoord: Verborgen impact: de gevolgen op de aarde van het maken en

vervoeren van een product voordat je het gebruikt. We zien daar in Nederland niets

van omdat het vaak in verre landen gebeurt.

Wat zien de leerlingen op slide 3? De productieketen! Wat had die ook

alweer te maken met verborgen impact? Juist! Alle stappen tot aan het gebruik

zijn verborgen impact. Vandaag gaan we aan de slag met de productieketen en

de verborgen impact van de spijkerbroek.

Aan het einde van de les:

• ken ik de productieketen van een spijkerbroek 
• weet ik wat de verborgen impact is van een spijkerbroek 
• weet ik hoe ik een positieve impact kan hebben door mijn kledingkeuze

(2 min, klassikaal)

Slide 4: (optioneel) Lees samen de lesdoelen.

Vertel: Bij het maken van een spijkerbroek komt veel kijken. Daar denk je niet over na

als je de broek in de winkel koopt. Voordat een spijkerbroek in de winkel ligt, heeft die

broek al veel impact gehad.

Slide 5: Toon nu het Klokhuisfilmpje. Vertel: In het filmpje zie je dat er landbouwgrond

nodig is, om een spijkerbroek te maken. Maar een spijkerbroek heeft nog veel meer

impact gehad voor hij in de winkel ligt.

De spijkerbroek

Als je een soepele, rekbare spijkerbroek uitwast, komen er microvezels in het water. Die dragen bij aan het ontstaan van plastic soep.

Voor het maken van spijkerbroeken worden veel giftige stoffen gebruikt. Dat is slecht voor het milieu.

Voor het telen van katoen wordt wereldwijd een gebied gebruikt dat 10 keer zo groot is als Nederland

In één spijkerbroek kan tot 10.000 liter water verborgen zitten (vooral door de katoenteelt).

Voor één spijkerbroek is 10 m2 landbouwgrond nodig.

Gemiddeld heeft een Nederlander 5 spijkerbroeken.

De arbeidsomstandigheden in verre landen zijn niet altijd zo goed als in Nederland.

Slide 6: Vertel: Laten we dat samen eens beter bekijken. Wie weet nog welke

soorten impact er zijn en wat ze met de spijkerbroek te maken hebben? Vul samen

met de leerlingen de infographic in, door steeds te klikken op een vraagteken.

Productieketen spijkerbroek

Slide 7: Bekijk nu samen met de leerlingen de slide waarop de productieketen van

de spijkerbroek te zien is. Leg de infografic uit: Bovenaan zie je de productieketen

van de spijkerbroek. Elk stap van de productieketen veroorzaakt verschillende

soorten impact- die zie je eronder staan. Hoe groter het bolletje, hoe meer impact.

Vraag: Waar zit volgens jullie de gróotste impact?

Vertel: Op meerdere plekken, maar vooral bij het maken van de katoen en het

maken van de spijkerstof.

• Het waterverbruik is heel groot, niet alleen om je broek te wassen maar voorál

om de katoenplanten te laten groeien.

• Door het gebruik van pesticiden en kunstmest bij de katoenteelt wordt de

biodiversiteit aangetast. Wie weet nog wat biodiversiteit betekent?

• Het landgebruik voor de katoenteelt is enorm, voor het maken van één

spijkerbroek is ongeveer 10m2 landbouwgrond nodig.

• De grootste klimaatimpact zit in het wassen en drogen van een spijkerbroek.

Daar komen veel broeikasgassen bij vrij.

• De arbeidsomstandigheden in de kledingindustrie zijn vaak slecht. Er worden

veel mensen uitgebuit in verre landen die in deze sector werken.

10.000 liter water in 1 spijkerbroek

200 liter? per bad? 

Een standaard bad verbruikt gemiddeld 120 tot 150 liter water.

66 x een badkuip vol 

Je hoorde net dat er wel 10.000 liter ‘verborgen’ water in

1 spijkerbroek zit. Water voor de katoenplanten en water in de fabriek,

bijvoorbeeld om de stof te maken en de broek te kleuren.

Hoeveel spijkerbroeken heb jij ongeveer?

0 - 2

3 - 5

6 - 8

9 - 10

(10 min, zelfstandig)

Slide 9: Deel de werkbladen uit. Laat de leerlingen in de poll of op een wisbordje

aangeven hoeveel spijkerbroeken zij hebben. Bepaal (ongeveer) het gemiddelde

aantal broeken per leerling; de leerlingen schrijven dit getal op bij vraag 1a. Laat

de leerlingen vervolgens zelfstandig of in tweetallen aan opdracht 1 t/m 3 werken.

Stap 5: Reflectie

(5 min, klassikaal)

Bespreek opdracht 1 t/m 3 na. Wat komt er uit jullie berekeningen? Er zit dus veel

verborgen impact in een spijkerbroek (en andere kleding). Vraag de leerlingen of

ze dit verwacht hadden, of zijn ze heel erg verbaasd?

(10 min, zelfstandig)

Slide 10: Laat de leerlingen nu opdracht 4 maken. Geef ze de tijd om de labels te

onderzoeken, laat ze als ze willen meerdere kledingstukken checken, zoals hun jas

aan de kapstok, mooi moment om even de benen te strekken!

Bespreek opdracht 4 na: Waar is jullie kleding gemaakt? Zet kruisjes op de

wereldkaart op het digibord bij de landen die de leerlingen noemen.

directory.goodonyou.eco

Slide 11: Vertel: Je ziet dat veel kleding die we in Nederland dragen uit verre

landen komt. Natuurlijk is het niet zo dat alle kleding die uit verre landen komt,

op een oneerlijke manier is gemaakt. Maar vaak weten we het niet zo goed,

het is moeilijk te zien wat ermee gebeurt voordat het in Nederland in de winkels

terechtkomt. Van sommige bedrijven weten we inmiddels wel zeker dat er

behoorlijk wat misgaat, daar is steeds meer over bekend. Dit zijn kledingbedrijven

die fast fashion maken (zeer goedkope kleding van slechte kwaliteit). Goed om

daar dus op te letten.

Slide 12: Toon nu het filmpje van het Klokhuis.

Het filmpje eindigt abrupt met een vraag, die gaan de leerlingen zo beantwoorden.

Vertel: Helemaal niets meer kopen is natuurlijk niet mogelijk, je groeit voorlopig nog even door en je kleding slijt doordat je het draagt.

En natuurlijk heb je niet overal evenveel invloed op, je koopt je kleding misschien

nog niet zelf. Maar tóch is het goed om er al veel vanaf te weten, want dan kun je

er anderen wel al over vertellen.

Wat kun je zelf doen?

Grote dingen eerst

Slide 13: Grote dingen eerst

Wat kun je zelf doen?

Vraag de leerlingen wat je zelf zou kunnen doen om positieve invloed te hebben.

Liefst natuurlijk ‘grote dingen eerst’, welke keuzes hebben veel effect?

Zorg dat de onderstaande antwoorden aan bod komen:

1. Minder nieuwe (!) kleding kopen heeft de meeste impact.

2. Koop alleen wat je nodig hebt

3. Koop wat vaker iets tweedehands op Marktplaats of Vinted.

4. Doe niet mee met fast-fashion, spreek je uit tegen fast fashion!

5. Koop het liefst kleding van materiaal wat goed gerecycled kan worden (liefst

van 1 soort materiaal gemaakt).

6. Let vaker op keurmerken in het label, wel goed checken of het betrouwbaar is!

7. Organiseer een kledingruil beurs met je klas of meerdere klassen!

8. Vertel over alles wat je hebt geleerd.

Etc.

Jullie hebben samen al veel goede ideeën verzameld om de impact

van kleding te verminderen. Maar ook kledingbedrijven zélf moeten hiermee

aan de slag! Bijvoorbeeld door minder vaak nieuwe collecties te maken, geen

goedkope stoffen van slechte kwaliteit te gebruiken, mensen in de fabrieken beter

te betalen (leefbaar loon), stoffen te maken die goed gerecycled kunnen worden

en circulair te produceren.

De overheid heeft hierbij een belangrijke rol, door wetten en regels te maken

bijvoorbeeld. Want het zou eigenlijk vanzelfsprekend moeten zijn dat jouw trui niet

door een kind is gemaakt.

de Impact top 10

We hebben vandaag gekeken naar een spijkerbroek, dat valt onder

kleding. Jullie weten nu waarom kleding in de impact top 10 staat! Bespreek dit kort

met de leerlingen. Door duurzame keuzes te maken voor onze kledingkast brengen

we de negatieve impact al naar beneden in de categorie ‘kleding’.

Impactvraag

Welk type ben jij?