Les 5

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Ecologie

Wat gaan we doen?

Paragraaf 3

Samen werken aan een opdracht. 

afsluiting: de mens op een onbewoond eiland

Paragraaf 3 individu

prg 4= populatie

prg 5, 6 en 7= ecosysteem

Herhaling

1. Wat is een verspreidingsgebied?

2. Wat is een toleratiegebied (toleratiegrens)

3. Wat is een klimaat?

4. wat is een macroklimaat?

5. wat is een microklimaat?

6. wat is het voordeel van dieren met een constante temperatuur?

Abiotische factoren in een klimaat:

- temperatuur

- licht

-lucht

- water

- bodemgesteldheid

Licht

Waar hebben planten licht voor nodig?

Zonplanten= hoge lichtintensiteit (open veld, woestijnen of steppen)

Schaduwplanten= beperkte lichtintensiteit (bossen)

Daglengte

Lengte van de dag heeft invloed op planten en dieren, vooral op de voortplanting. 

Planten= krijgen bloemen wanneer de daglengte een bepaald aantal uur is.

vissen, amfibieën en vogels= tijdstip van paring en de eileg wordt beïnvloed door daglengte. Bij vogels ook invloed op de vogeltrek.

lucht

vooral invloed op planten:

- zorgt voor bestuiving en verspreiden van zaden bij windbloemen.

- bevat zuurstof/ koolstofdioxide.

Maar ook op mensen:

- bevat zuurstof/ koolstofdioxide

- luchtvervuiling

Water

In zee zijn de abiotische factoren redelijk constant

oppervlakte water niet i.v.m. grote schommelingen van temperatuur of samenstelling van het water bv zuurstofgehalte of zoutgehalte. 

Wat gebeurd en met de dynamiek in een sloot bij veranderende abiotische factoren?

Water en planten

Landplanten:

- hebben een waslaagje (cuticula) en huidmondjes

vochtig klimaat= veel huidmondjes en dunne cuticula

Droog klimaat= weinig huidmondjes en dikke cuticula

Waterplanten:

- klein of geen wortelstelsel

- zout waterplanten zelfde bouw als planten in droog klimaat

Water en dieren

Waterdieren:

- zuurstofgehalte en zoutgehalte zijn belangrijk

- stromend water heeft een hoger zuurstofgehalte

- je hebt zoetwaterdieren en zoutwater of beide (hebben speciale aanpassingen)

Landdieren:

- amfibieën, slakken en wormen kunnen door hun huid heen water verdampen. Daarom hebben ze vochtige plekken nodig tegen uitdroging. 

- Dieren in warme gebieden hebben geconcerteerde urine tegen uitdroging. Ook weinig verdamping bij uitademing. 

Bodemgesteldheid

Water loopt sneller door zand dan klei, aangezien klei grote bodemdeeltjes heeft.

klei is vruchtbaarder dan zand, aangezien klei zouten beter vasthoudt, maar wortels kunnen er moeilijker in wortelen

 afbeelding 14

humus 

organische en anorganische stoffen + microorganisme

De microorganisme zetten de stoffen om in voedingszouten (mineralen). Dit is voor planten belangrijk.

humus is ook belangrijk voor de bodem:

humus houdt bij zand water vast

zorgt bij klei ervoor dat de wortels beter kunnen wortelen

Zorgt ervoor dat regen en mineralen niet uitspoelen. (Zodat de bodem niet voedselarm wordt).

Veel abiotische factoren hebben invloed op de soortensamenstelling van een ecosysteem.

- grondwaterstand lager door drinkwater > minder vochtige grond > andere planten > andere dieren

- ph > andere planten > andere dieren

- mineraal concentratie (nitraatzouten, zinkzouten en kalk) > andere planten > andere dieren

Zoek samen op je mobiel/in je boek naar voorbeelden van planten/dieren met een specifieke leefomgeving. Welke kenmerken zie je (of zie je niet maar hebben ze wel) waardoor ze geschikt zijn voor deze leefomgeving?

Keuze:

Zoek 2 planten die zijn aangepast aan een donkere omgeving.

Zoek 2 dieren die zijn aangepast aan een warme omgeving.

Zoek 2 dieren die zijn aangepast aan een koude omgeving.

Zoek 2 planten die zijn aangepast aan een voedingsstof-arme bodem

Zoek 2 planten die zijn aangepast aan sterke wind

Zoek 1 plant die is aangepast aan zout water (waterplant)

Zoek 1 dier dat is aangepast aan zout water.

Nadenken:

Omschrijf een gebied wat ideaal is voor de mens om te kunnen overleven denk aan biotische en abiotische factoren.

(je hebt echt ALLEEN natuur producten!!).

Omschrijf een gebied wat ideaal is voor de mens om te kunnen overleven denk aan biotische en abiotische factoren.

(je hebt echt ALLEEN natuur producten!!).