5.6: Biotechnologie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 2

Erfelijkheid en evolutie

Waar is het leven op aarde ontstaan?

1. Het is vanuit de ruimte gekomen
2. In het water
3. Op het land
4. In de grond

Waarin vinden wij ons erfelijk materiaal?

1. In de cel
2. In de chromosoom
3. In het DNA
4. In de Ribosomen

Alle kinderen uit één gezin hebben hetzelfde DNA.

1. juist
2. onjuist

Straling is een mutagene invloed.

1. juist
2. onjuist

Alle eicellen van een vrouw hebben hetzelfde genotype.

1. juist
2. onjuist

Iets wat bepaald is in het DNA maar niet altijd zichtbaar is noemen we?

1. Genotype
2. Fenotype

Op één chormosoom liggen meerdere genen.

1. Waar
2. Niet waar

Twee genen van een genenpaar bevatten informatie voor dezelfde erfelijke eigenschap

1. Juist
2. onjuist

Wat is een mutatie?

1. Een verandering in het fenotype
2. Een verandering in het genotype

Wat heeft meer invloed? Een mutatie in een geslachtscel of een mutatie in een lichaamscel?

1. Geslachtscel
2. Lichaamscel
3. Beide evenveel

Wat verandert hier bij deze persoon?

1. Fenotype
2. Genotype
3. Fenotype en Genotype
4. Fenotype en Genotype blijven gelijk

Wat wordt bepaald door genotype of fenotype? Sleep de eigenschappen A t/m H naar genotype of fenotype. 

Genotype

Fenotype

Een wipneus

Stijl haar vanaf de geboorte

Piercings 

Behaarde bladeren

Een litteken

Wibi kan goed piano spelen

Eelt op je handen door hard werken

Blauwe ogen

Heeft een vlinder hetzelfde fenotype als de rups waaruit hij is ontstaan? En hetzelfde genotype?

1. alleen hetzelfde fenotype
2. alleen hetzelfde genotype
3. zowel hetzelfde fenotype als hetzelfde genotype

Verwantschap van soorten

Soorten die een gemeenschappelijke voorouder hebben vertonen verwantschap. Hoe langer geleden ze een gemeenschappelijke voorouder hadden, hoe minder de soorten verwant zijn.

In de afbeelding (een stamboom) zie je dat de Oerang-oetang en de moderne mens minder aan elkaar verwant zijn dan de chimpansee en de moderne mens.

Lesdoel

-Ik weet wat biotechnologie is en weet waar het voor wordt gebruikt.

-Ik weet wat genetische modificatie is

-Ik kan voorbeelden noemen van recombinant DNA technieken

-Ik weet waarvoor DNA testen worden gebruikt

Wat is biotechnologie?

Biotechnologie is de verzamelnaam voor technieken waarbij organismen worden gebruikt om producten maken voor de mens.

Brood, bier, wijn --> schimmels nodig --> gisten

Yoghurt --> bacteriën nodig --> toevoegen aan melk

Hierbij verandert het dna niet, maarrrrr.....

Genetische modificatie

Bij genetische modificatie veranderen wij in een laboratorium het DNA van een organisme. 

Recombinant DNA techniek = DNA van een ander organisme ergens in plaatsen. (Ongeboren baby --> andere oogkleur)

Transgeen = een genetisch gemodificeerd organisme

Recombinant DNA

Stel je voor...

Je hebt een kikker die je erg saai vindt en wil hem cooler maken. Hoe kan je dat doen? Je pakt het DNA van een ANDER organisme, bijvoorbeeld het DNA dat zorgt dat een kwal licht geeft. Dit plak je in het DNA van je Kikker en boem, je kikker gaat licht geven.

Wat vind je hiervan?

Voorstanders genetische modificatie 

Veranderde organismen kun-nen voor de mens nieuwe of goedkopere voedingsmidde-len, geneesmiddelen hormo-nen of enzymen produceren. 

- hogere voedselopbrengst.

- gewassen milieuvriendelijker 

- ziekten behandelen

Tegenstanders genetische

modificatie

- Mens heeft geen recht om erfelijke informatie van organismen te veranderen

- Nieuwe organismen worden 'gemaakt'

- Angst voor schade aan de natuur

DNA test

DNA wordt in kaart gebracht.

Gebruikt bij:

-Misdaadbestrijding

-Onderzoek naar familieleden

-Erfelijke ziekten opsporen

Aan het (huis) werk

Lezen blz. 33 t/m 36

Maak basisstof 5.6 opdracht 20 t/m 22

Klaar? basisstof 5.10 

(Lees eerst de tekst en maak dan opdracht 1 en 2)