(KA13&14) Steden in de middeleeuwen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

De middeleeuwen

        500 - 1500

Vandaag:

13. De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving

14. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden

Lesdoelen:

Je kunt aan het einde van de les minimaal twee ontwikkelingen noemen die er voor zorgde dat Europa weer een agrarisch-urbane samenleving werd. 

Je kunt aan het einde van de les in je eigenwoorden uitleggen hoe de steden een steeds belangrijkere rol kregen in de samenleving. 

Geschiedenis in schema

Geschiedenis door de ogen van een renaissance mens.

- Renaissance

- Lage middeleeuwen

- Hoge middeleeuwen

- Val van Rome

Waarom zou deze visie niet helemaal kloppen? 

Lage middeleeuwen 

- Mensen leefde Autarkisch in 'domeinen'

- Heren, horige boeren, lijfeigenen en vrije

- Reizen was onveilig en geen handel

- Romeinse steden waren verlaten

- Koning hield controle door land uit te lenen in ruil voor trouw (Vazal)

Veranderingen rond 1000 N.chr

1. De Europese politiek wordt stabieler 

Heren en koningen vechten minder met elkaar waardoor de 'gewone mensen' steeds minder last gaan krijgen met de nadelige gevolgen van oorlog. 

Veranderingen rond 1000 N.chr

2. Steeds minder invallen van buitenaf. 

Lange tijd hadden de Europese landen te maken met invallen van onder andere de Vikingen.

Veranderingen rond 1000 N.chr

3. Klimaatverandering

Natuurlijke opwarming van het klimaat zorgt voor een succesvollere oogst in heel Europa. 

Veranderingen rond 1000 N.chr

4. Technologische uitvindingen in de landbouw

Nieuwe uitvindingen als de ploeg en het drieslagstelsel zorgen voor meer opbrengst

Gevolgen:

- Meer stabiliteit en geen oorlogen --> Meer veiligheid

- Opwarming van landbouw en nieuwe uitvindingen --> Meer eten

Gevolgen -> (her)start handel en ambacht door overschotten op de domeinen

13. De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving

(her)ontstaan steden

- De voedseloverschotten die ontstaan op de domeinen gaan boeren verhandelen. 

- Ontstaan lokale markt en Ambachtslieden

mensen ontmoeten elkaar in:

- kastelen

- kloosters

- op kruisingen van handelswegen (vaak nog romeinse wegen)

= steden 

De middeleeuwse stad

- Steden worden erg rijk

- De stad valt onder de koning of leenheer (graaf)

- Koning of graaf heft belasting en

gaat over de rechtspraak in zijn gebeid

Koning bepaald of er een markt mag 

worden gehouden

De koning verkoopt stadsrechten aan een stad. Bijvoorbeeld het recht om recht te spreken of het recht om een markt te hebben. 

De stad betaald de heer voor de rechten. Soms  is het maar voor één keer. Meestal is het recht nu altijd van de stad. 

Onafhankelijke steden

Steden krijgen zo steeds meer macht.

Rijke 'burgers' ofwel de burgerij besturen de stad.

(Burger = inwoner van een stad)

Na lange tijd worden de steden onafhankelijk van de koning

Samenvattend

KA 13 --> De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarische-urbane samenleving.

- Halverwege de middeleeuwen gaat het beter hiervoor zijn 4 redenen.

- Herleving (opnieuw) van agrarisch-urbane samenleving

Agrarisch = landbouw (domeinen/autarkisch(

Urbane = stedelijk (handel)

KA 14 --> Opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden

- Steden groeien (KA13) --> krijgen steeds meer macht en onafhankelijkheid --> bestuurders van steden (burgerij) worden machtig.

Steden krijgen steeds meer stadsrechten en worden op die manier machtig

SE vraag

Werk voor jezelf: noteer het antwoord in je schrift

SE vraag

PO steden

Groepjes in Magister 

Volgende twee lessen in de klas werken

Plaatjes print je thuis uit, tekst wordt op de poster geschreven