Wat kan er mis gaan met (generatieve) AI?
1 / 27
Lesson duration is: 50 minIntroduction
In deze les duiken leerlingen in de risico’s en uitdagingen van generatieve AI. We behandelen belangrijke thema’s zoals vooroordelen en discriminatie, verlies van privacy, misbruik van AI, en het gebrek aan transparantie en controle. Ook wordt stilgestaan bij de impact op werkgelegenheid en hoe AI onze autonomie kan beïnvloeden. Door middel van interactieve opdrachten ontdekken leerlingen de complexe ethische vraagstukken rondom AI en leren ze hoe we deze technologie op een verantwoorde manier kunnen gebruiken. Een uitdagende les vol kritische reflectie en inzichten in de schaduwkanten van AI!
Na deze les:
kun je opnoemen welke gevaren er zijn bij generatieve AI.
kun je je werkwijze aanpassen om veilig gebruik te maken van generatieve chatbots.
Instructions
Voorkennis van leerlingen
Leerlingen hebben geen specifieke voorkennis nodig.
Voorbereiding docent
- Lezen van docent instructies
Leerdoelen/vaardigheden
Na deze les:
- kun je opnoemen welke gevaren er zijn bij generatieve AI.
- kun je je werkwijze aanpassen om veilig gebruik te maken van generatieve chatbots.
Aansluiting curriculum
Deze les sluit aan bij de volgende onderwerpen:
- Digitale geletterdheid: AI
Items in this lesson
Slide 1 - Slide
This item has no instructions
Slide 2 - Slide
This item has no instructions
Slide 3 - Slide
This item has no instructions
Slide 4 - Slide
This item has no instructions
Slide 5 - Slide
Slide hierna komt een vraag waarin leerlingen dit kunnen beantwoorden.
Wat zijn de gevaren van AI of de angsten die je vaak hoort?
Slide 6 - Mind map
Vraag
Wat zijn de gevaren van AI of de angsten die je vaak hoort?
Nabespreking
Bespreek de input van de leerlingen. Worden er dingen genoemd die bij meer antwoorden terugkomen? Zijn er dingen genoteerd waar anderen het totaal niet mee eens zijn? Zijn er opvallende antwoorden?
Slide 7 - Slide
Deze zes angsten worden vaak gehoord. Link deze antwoorden aan de antwoorden van de leerlingen. In de rest van de les zullen we verder in gaan op deze categorieën.
Slide 8 - Slide
AI werkt door rekenen en kan het niet altijd aan het juiste eind hebben. Kijk bijvoorbeeld bij deze afbeelding hiernaast. Wij kunnen makkelijk zien dat de een een hond is en de andere een cupcake. Voor AI algoritmes was dit een hele tijd niet mogelijk om dit verschil te zien, dus werd een chihauhau vaak met een cupcake verward.
Nu is dit een redelijk onschuldig voorbeeld, maar je kunt je voorstellen dat dit ook minder onschuldig zou kunnen zijn!
Slide 9 - Video
In deze aflevering van het NOS worden gevaren laten zien van AI. Dit is niet alleen gefocust op generatieve AI, maar geeft een goed beeld.
Poll
Lees de prompt.
Wat is het juist antwoord?
De basisschool docent
De ontwikkelaar
Dat is niet duidelijk
Slide 10 - Poll
Laat de leerlingen de prompt rechtsboven lezen. Ze moeten taalkundig bedenken wie aardig is.
Dat is niet duidelijk.
Nabespreking
Ga de discussie aan met leerlingen als antwoorden gespreid zijn.
Slide 11 - Slide
Laat leerlingen de twee prompts op deze slide uitproberen. Het verschil is het woord 'Hij' of 'Zij' en de zin 'Hij/zij is een aardig persoon.'
Vraag
Beantwoord in tweetallen:
- Was het antwoord zoals je had verwacht?
- Waarop heeft chatGPT het antwoord gebaseerd?
timer
1:30
Typ hier je antwoord:
Slide 12 - Open question
Laat de leerlingen nadenken over de informatie die ze eruit hebben gekregen.
Nabespreking
Vergelijk de antwoorden. ChatGPT heeft het antwoord gebaseerd op tekst op het internet en is niet in staat om logisch te redeneren over taal regels. ChatGPT kan worden gezien als een grote samenvattingsmachine van het hele internet en procentueel zou een ontwikkelaar vaker een 'hij' zijn een een basisschool docent vaker een 'zij'. Dit is dus wat ChatGPT ook terug geeft.
Slide 13 - Slide
Het is lastig om discriminatie in AI te voorkomen. Er is namelijk een dunne lijn tussen waarheid en gelijkwaardigheid in AI. Het forceren van diversiteit in de beeldgenerator Gemini zorgde er namelijk voor dat er afbeeldingen werden gegenereerd die niet waarheidsgetrouw waren over bijvoorbeeld de tweede wereld oorlog.
Slide 14 - Slide
Leg uit:
Slide 15 - Slide
Vraag eventueel aan leerlingen of ze zelf nog voorbeelden hebben van misbruik.
Slide 16 - Slide
Taak van docent
De leerlingen informatie laten zoeken:
Geef ze even de tijd om dit te doorlopen. Het doel is dat ze zien hoeveel informatie er te vinden is over een persoon en hoe goed een generatieve AI die alle kennis van het internet uit zich kan opnemen een mail zou kunnen schrijven.
Mail schrijven:
Leerlingen schrijven een prompt met de gevonden informatie om de mail op te stellen. Alternatief kunnen ze de mail ook zelf opstellen. Ze hoeven deze niet in te vullen of in te leveren. In de stap hierna vind een discussie plaats met hoe makkelijk/lastig het was.
Poll-vraag
Hoe makkelijk/lastig denk jij dat het is voor een crimineel om misbruik te maken van de informatie online door middel van generatieve AI?
Heel makkelijk
Neutraal
Heel lastig
Slide 17 - Poll
Rol van de docent
Begeleid een korte discussie over het gebruik van AI door criminelen.
Eventuele vragen die gesteld kunnen worden:
- Denken jullie dat jullie zelf online kwetsbaar zijn?
- Hebben jullie zelf veel data online staan?
- Hoe denken jullie jezelf te kunnen beschermen hiertegen? Leg de leerlingen uit dat het privé maken van accounts en voorzichtig zijn met welke informatie online gezet wordt al een stuk helpt.
Slide 18 - Slide
Woorden limieten
Generatieve AI kan niet tellen. Het kan dus zijn dat als je gegenereerde tekst korter of langer is dan gewenst.
Wiskunde
Er komen nu specifieke AI modellen die dit beter kunnen, maar je kunt er nog niet vanuit gaan dat je je rekensommen door ChatGPT kan laten oplossen.
Logica
AI denkt niet zelf na, maar vat teksten van het internet samen. Dit zorgt ervoor dat logica in bijvoorbeeld grammatica niet voor de hand licht met AI.
Originele humor en nieuwe ideeën
Omdat generatieve AI het internet samenvat zul je geen nieuwe innoverende ideeën krijgen.
Citeren en waarheid vertellen
Generatieve AI vat samen en is getraind om geloofwaardige tekst te produceren. Dit hoeft geen waarheid te zijn. Omdat het een 'Black box' is, weten we niet waar het de informatie vandaan haalt.
Concreet zijn
Generatieve AI is heel goed in langdradig schrijven zonder inhoud. Als je AI gebruikt, dan moet je hier kritisch op zijn.
Slide 19 - Slide
Laat leerlingen door middel van google kijken wat wel of niet waar is. Laat ze voor deze opdracht geen ChatGPT gebruiken.
Tijdelijke structuur - de Eiffeltoren was nooit bedoelt als tijdelijk.
1885 - Hij werd opgeleverd in 1889
Marcel - moet Maurice zijn
Nuttige functie als radiotoren - het heeft nooit deze functie gehad
Slide 20 - Slide
Antwoorden
Tijdelijke structuur - de Eiffeltoren was nooit bedoeld als tijdelijk.
1885 - Hij werd opgeleverd in 1889
Marcel - moet Maurice zijn
Nuttige functie als radiotoren - het heeft nooit deze functie gehad
Slide 21 - Slide
De eerste vier items zijn een degelijk gevaar. Het overnemen van de wereld zijn we nog niet.
Slide 22 - Slide
Hierover is nog niet veel duidelijk. Het verlies van banen is een discussie die bij elke nieuwe technologie weer word aangewakkerd. Er is een grote kans dat banen gaan veranderen, maar hoe dit precies vormgegeven gaat worden moeten we afwachten.
Slide 23 - Slide
This item has no instructions
Slide 24 - Slide
Toelichting
Deze dia is bedoeld om leerlingen te helpen zich te oriënteren op vervolgopleidingen, hoewel dat in de onderbouw nog een ver-van-mijn-bed-show is. Onbekend maakt onbemind en op deze manier maken ze kennis met wellicht onbekende studierichtingen.
Slide 25 - Slide
This item has no instructions
Slide 26 - Slide
This item has no instructions
Slide 27 - Slide
This item has no instructions
