1. Hofstelsel

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Tijdvak 3

Monniken en ridders

1. Hofstelsel

9 OKTOBER

1F

DOEL

Ik weet waarom het Romeinse Rijk verdween

Ik weet wat het hofstelsel is

DOEN

Uitleg nieuw thema

Uitleg Hofstelsel

Maken opdracht

Opdracht bespreken

Volgende les

Thema tijdvakken 1 en 2

Tijdvak 1

• Jagers en verzamelaars
• Boeren
• Egypte
• De Nijl overstroomt

Thema: tijdvakken 3 en 4

Tijdvak 3

• Hofstelsel
• Monniken

Tijdvak 4

• Meer handel
• Middeleeuwse stad

Repetitie tijdvakken 3 en 4

Wat weet je van ridders?

Koninkrijk?

De stadstaat Rome is ooit een koninkrijk geweest,

hoewel daar erg weinig over bekend is.

En of het verhaal van Romulus en Remus waar is....?

Problemen vanaf de 4e eeuw:

• Invallen diverse volken
• Romeinse leger was zwakker
• Slecht bestuur

Christenen in het Romeinse Rijk

Het Christendom verspreidt zich snel in het Romeinse Rijk. 

De goede wegen en de aantrekkingskracht van het geloof 

zorgen ervoor dat veel mensen christen worden.

Tijdens het Romeinse Rijk

Steden

Landbouw

Bestuur

Leger

Na het Romeinse Rijk

Steden

Landbouw

Bestuur

Leger

Hofstelsel

Boeren

Hofstelsel

Honger

Armoede

Onveilig

Boeren

Hofstelsel

Honger

Armoede

Onveilig

Rijke boer

(de heer)

Boeren

Hofstelsel

Honger

Armoede

Onveilig

Rijke boer
(de heer)

De heer geeft 

• Bescherming
• Landbouwgrond

Boeren

Hofstelsel

Honger

Armoede

Onveilig

Rijke boer
(de heer)

De heer geeft 

• Bescherming
• Landbouwgrond

In ruil geeft de boer:

• Deel van oogst
• Herendiensten

Horigen

Hofstelsel

• Een dorp met landbouwgrond heette een domein

• De heer, bijvoorbeeld een ridder, was de baas van een domein: alle grond was van hem.

Een donjon, of mottekasteel, was een versterkte wachttoren. Hier woonde de heer als er gevaar was.

Het gebied buiten het domein bestond uit de grond van de vrije boeren en de woeste gronden, onontgonnen gebied en bossen.

De vrije boeren moesten tijdens een oorlog wél meevechten met de heer. De wapenuitrusting moesten ze zelf betalen.

De akkers van de heer werden bewerkt door horigen. Er waren akkers waarbij de volledige opbrengst naar de heer ging, en er waren akkers waarbij een deel van de opbrengst voor de horige boeren was. Overigens moesten ze hun pacht ook weer van deze opbrengst betalen.

Het vroonhof was de boerderij (hoeve) van de heer. Hier woonde de heer als er geen gevaar was. De opbrengsten van zijn akkers werd in schuren opgeslagen. In woningen naast een vroonhof woonden de horige boeren in geval van gevaar, zoals oorlog.

Bij het vroonhof waren stallen voor de dieren en boomgaarden.

Horigen woonden in vredestijd buiten het vroonhof

Met het hofstelsel bedoelen we het hele systeem (stelsel) van heren en horigen, inclusief de pacht en de herendiensten.

Wat verdween er NIET toen het Romeinse Rijk niet meer bestond

1. Bestuur
2. Leger
3. Landbouw
4. Steden

Een ander woord voor boeren is horigen

1. Juist
2. Onjuist

De horigen gaven de rijke boer bescherming

1. Juist
2. Onjuist

WAT?

WAAROM?

HOE?

Maken opdracht 1. Hofstelsel

Omdat je moet weten en uit moet kunnen leggen wat het hofstelsel is.

Open de opdracht in Classroom

Lees de teksten en maak de vragen

HOE LANG?

HULP?

KLAAR?

Tot 10 minuten voor het einde
van de les

Rood: Je werkt alleen en mag geen vragen stellen

Oranje: Je mag vragen stellen aan de docent

Groen: Je mag zachtjes met elkaar praten en vragen stellen aan de docent

DATUM

1F

DOEL

Ik weet waarom het Romeinse Rijk verdween

Ik weet wat het hofstelsel is

DOEN

Uitleg nieuw thema

Uitleg Hofstelsel

Maken opdracht

Opdracht bespreken

Volgende les

Schrijf 3 dingen op die je
deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze
les nog niet zo goed hebt begrepen.

Huiswerk

Opdracht 1. Hofstelsel maak je thuis af.

Opruimen!!

Stop je laptop in je tas.

Als de bel gaat blijf je zitten

De docent zegt als je weg mag gaan. Schuif dan je stoel aan