Nieuwsbericht kop en lead

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom

Welkom 1Vd!

Lessenserie Nieuwsbericht

LES 1	Uitleg opdracht Nieuwsbericht
LES 2	Lead + nieuwskop, oefenen met chatGPT
LES 3 LES 4	Kern nieuwsbericht; wwwwh, alinea's, kernzinnen Feedback

Lezen in je boek!

Lekker lezen in je boek

LESDOELEN

- Je kunt de 5 w+ 1h-vragen  gebruiken om een lead voor een nieuwsbericht te schrijven

- Je kunt een goede nieuwskop maken.

- Je kunt een goede lead en kop maken bij een actueel nieuwsitem

Wat zijn de 6 WH-vragen?

Waarom schrijft iemand een nieuwsbericht?

1. Om de lezer te iets te laten weten (informeren)
2. Om de lezer iets wel of niet te laten doen (activeren)
3. Om de lezer te vermaken (amuseren)
4. Om iemand te overtuigen van zijn mening (overtuigen)

doel schrijven nieuwsbericht

Een nieuwsbericht is geschreven om de lezer informatie te geven over iets dat recentelijk is gebeurd (informeren).

De lezer goed informeren kan door begrijpelijk te schrijven:

- duidelijk (begrijpt de lezer wat ik bedoel?)

- volledig (staat alles wat de lezer moet weten in het bericht?)

Ook bij een persoonlijk verslag wil je de lezer informatie geven.

Je wil ook volledig en duidelijk zijn.

Toch ziet een nieuwsbericht er anders uit en staan er andere dingen in dan in een persoonlijk verslag.

Wat is volgens jou typisch voor een persoonlijk verslag?

Kenmerken nieuwsbericht

• Duidelijke titel
• Stijl (manier van schrijven): zakelijk en feitelijk. Jij was er niet bij toen jhet gebeurde!
• alinea-indeling
• belangrijkste (wie, wat, waar, wanneer) in eerste alinea, belangrijkste van elke alinea in eerste zin (kernzin). = oprolbaar schrijven: baas van de krant (redactie) kan bericht in korten.
• Geen slot!

Waarom is het belangrijk dat een bericht oprolbaar is?

Logische volgorde

Lees de zinnen a t/m e. Maak van de zinnen een goede tekst door ze in logische volgorde te zetten. Noteer de letters in de goede volgorde in je schrift.

De goede volgorde is

1. d, b,c,a,e
2. d, c, b, a, e
3. b, d, c, e, a
4. d, b, c, a, e

Welke vragen worden beantwoord in zin D

1. Wie
2. Wie en wat en wanneer
3. Wie en Wat
4. Wie en wat en waar

We gaan in op nu.nl kijken naar nieuwsberichten: welke vragen beantwoord in de lead?

www.nu.nl

WIE? WAT? WANNEER? WAAR?

Als je de eerste zin van je nieuwsartikel hebt geschreven, schrijf je in dezelfde alinea nog één of twee zinnen om de lezer in het verhaal te trekken. Deze alinea wordt de lead van het nieuwsbericht genoemd.

Om te bepalen wat er in de lead komt, maak je gebruik van 6 vragen die je stelt over het belangrijkste nieuws: wie? wat? waar? wanneer? waarom? hoe? Deze zes vragen worden vaak aangeduid met het ezelsbruggetje ‘de vijf w’s en h‘: wwwwwh

Je hoeft niet alle vragen meteen in de lead te beantwoorden. Maar over de ‘wie?’, ‘wat?’, wanneer? en waar? moet je wel meteen duidelijkheid scheppen in de lead.

Lead schrijven

• Begin met het nieuws!
• Verwerk zoveel mogelijk van de WH-vragen in de lead. In ieder geval Wie, en Wat. Om wie gaat het? Wat is er gebeurd/gaat er gebeuren? Probeer ook Waar en Wanneer erin te zetten.
  
• Schrijf zakelijk en feitelijk.
  

In duo's

Lees je lead aan elkaar voor. Welke vinden jullie het beste?

Nieuwskop

We kijken naar koppen in de krant. Wat valt op?

www.volkskrant.nl

Nieuwskop

Vaak geen werkwoord, of alleen een voltooid deelwoord (gestolen, vermist); het hulpwerkwoord is niet nodig.     Scholier vermist      Fiets gestolen bij school    Kantine leeggeroofd in Haarlem

Inhoud vaak bijna hetzelfde als de eerste zin. Wie en wat!

Nooit een punt achter de nieuwskop.

Nu jullie

Zet een duidelijke nieuwskop boven je artikel

Plak hier de lead van jouw artikel met daarboven jouw nieuwskop.

chat.openai.com

Welk onderwerp zullen we kiezen voor het nieuwsbericht van Chat GPT? Je mag kiezen uit de volgende drie onderwerpen. Welk onderwerp kies je?

Een nieuwbericht over een grote spin die veel angst veroorzaakt.

Een nieuwsbericht over een influencer die de boel beduvelt met nepnieuws.

Een nieuwsbericht over een school waar de leerlingen de lestijden zelf hebben bepaald.

Beantwoordt de ChatGPT de 5 W en H vraag?

We kijken naar het journaal. Maak aantekeningen. 

Daarna schrijf je een lead.

nos.nl

jeugdjournaal.nl

Opdracht

Bedenk een goede nieuwskop

Schrijf de lead:

Wie, wat, waar, wanneer?

Lever hier je lead in over het nieuwsitem uit het Jeugdjournaal

Feedback in duo's

Lees jouw lead en de eerste zinnen van elke alinea aan de ander voor.

Is het begrijpelijk ? Is het duidelijk en volledig? Weet een drukke lezer met alleen deze zinnen ook zo'n beetje wat het nieuws in dit bericht is?

Tijd over: Vraag de ander: wat verwacht je dat er verder in deze alinea komt?

Chat GPT

Wie gebruikt deze chat wel eens?

We gebruiken dit nu om te oefenen met de lead.

Oefenen met Chat GPT

• Eerst ga je aan de hand van een aantal stappen zelf een nieuwsbericht schrijven. ( Je moet namelijk zelf een nieuwsbericht kunnen schrijven op de toets!)
• We bekijken allemaal een nieuwsitem over de kroning van King Charles van het Verenigd Koninkijk. Maak aantekeningen op de achterkant van je mindmap. 
• Tot slot geven we Chat GPT ook de opdracht een nieuwsbericht hierover te schrijven en vergelijken we de resultaten. 

De lead

De lead is de eerste alinea van een nieuwsartikel. Hierin wordt het belangrijkste verteld.

De wie, wat, waar, wanneer vragen worden beantwoord.