Vmbo-t/havo B1c blok 1 - Lezen 1.11, 1.12, 1.13

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

Welkom!

1. Pak je spullen (leerboek, schriften, pen).

Terugblik

1. Huiswerk bespreken 

2. Wat weet je nog van de vorige les?

3. Zijn er vragen?

Leerdoelen:

Aan het einde van deze les kun je:

• tekstdoelen voorspellen op basis van titel, illustratie en bron;
• tekstsoorten  koppelen aan tekstdoelen;
• het publiek van een tekst aangeven; 
• verschillende tekstvormen herkennen;
• de betekenis van onbekende woorden en uitdrukkingen achterhalen.

Lees- & tekstdoelen

Leesdoel: de bedoeling van de lezer.

Tekstdoel: de bedoeling van de schrijver met zijn tekst.

Leesdoel

Waarom lees je?

- Informatie zoeken: Wil je iets weten?

- Aansporing: Wil je overgehaald worden?

- Amusement: Lees je voor de lol/plezier?

Tekstdoel

Waarom schrijft een schrijver een tekst?

- Informeren: hij wil de lezer iets nieuws laten weten.

- Uitleg geven: hij wil de lezer iets uitleggen.

- Overtuigen: hij wil de lezer met argumenten overtuigen van zijn mening.

- Overhalen: hij wil de lezer aansporen om iets te kopen of te doen.

- Amuseren: hij wil de lezer vermaken.

Wat wil de schrijver met de tekst bereiken? 

Informerende tekst: krantenartikel

Informerende tekst: artikel

Informerende tekst

Uitleg geven: instructie spel

Uitleg geven: instructie recept

Uitleg / uiteenzettende tekst

Een uiteenzettende tekst legt iets uit over een bepaald verschijnsel en geeft informatie.

  

Het moet objectief zijn.

Overtuigen: recensie

Overtuigen: ingezonden brief

Overtuigende tekst

In een overtuigende tekst geeft de schrijver zijn mening. 

Het doel is dat de lezer die mening overneemt. 

De schrijver geeft argumenten om de lezer te overtuigen van zijn standpunt.

Overhalen: advertentie

Aansporen: advertentie / vacature voor vrijwilliger

Aansporende tekst

Het doel van een aan

Amuserende tekst:

songtekst / gedichten

Amuserende tekst:

boek / jeugdroman / verhaal

Amuserende tekst

De tekst heeft als doel te ontspannen, te entertainen. 

- De schrijver vertelt een verhaal.

- De schrijver wil dat de lezer het leuk vindt om te lezen.

- Vaak zijn de teksten verzonnen of aangedikt.

- De teksten zijn grappig, spannend, zielig of interessant. 

Voorbeelden: een roman, een stripverhaal, een moppenboek  

Dus...tekstsoort 

Tekstsoort: Alle teksten die hetzelfde tekstdoel hebben.

Informatieve teksten: informeren

Uiteenzettende teksten: uitleg geven

Overtuigende teksten: overtuigen

Activerende / aansporende teksten: overhalen / activeren / aansporen

Amuserende teksten: amuseren

Dus...Als je wilt weten wat de tekstsoort van een tekst is; zoek dan eerst het tekstdoel. 

Even oefenen.....

==> Welke tekstdoelen zie je?

==> Hoe weet je dit?

==> Welke tekstsoort is het?

==> Wat voor tekstvorm is het?

Welk tekstdoel?

Wat voor een tekstsoort is dit?

Overtuigen of overhalen?

Publiek vaststellen

Wie is het publiek?

3 soorten publiek

* Breed publiek - alle leerlingen van de school, alle leeftijden, mannen én vrouwen

=> Vaak algemene informatie: het publiek weet nog (bijna) niets over het onderwerp.

* Kleiner, gespecialiseerd publiek - brugklassers, muziek- of autoliefhebbers

=> Gerichte informatie over het onderwerp: het publiek weet hier al iets over.

* Een persoon, een kleine groep personen - de mentor, een vriend of collega.

=> Gedetailleerde informatie: het publiek weet al veel over het onderwerp.

Dus.......

Bij elk tekstdoel hoort een tekstsoort en elke 

tekstsoort heeft een tekstvorm.

Tekstdoel en tekstsoort

1. Informeren, informerende tekst
   
2. Instrueren, instruerende tekst
   
3. Overtuigen, overtuigende tekst
4. Overhalen, overhalende tekst
   
5. Amuseren, amuserende tekst
   

Tekstvorm

1. Krantenartikel, nieuwsbericht
2. Recept, schooltekst, handleiding
3. Opiniestuk, review, recensie
4. Reclame, advertentie, folder
5. Stripboek, roman, verhaal, songtekst

Samenvatting

Publiek: voor wie is de tekst geschreven? 

Welke leeftijd, doelgroep en interesse

Oefen het volgende goed!!

* Ken de 5 tekstdoelen - tekstvormen en tekstsoorten!!!!!!!!

* Je kunt ze naar bij teksten en plaatjes benoemen!!!!

* Je kunt zelf een titel verzinnen bij een tekstvorm:

Bijv. je ziet de foto van twee kleine rode laarsjes.

Je moet een amuserende tekst schrijven....wat zou de titel kunnen zijn?

* Herken de verschillende publieksoorten