8/2 ingezonden brief 2h les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Lezen (en schrijven):

de ingezonden brief

Planning

• Korte activiteit 


• Weet je het weer?
• Instructie/quiz
  
• Werken 
• Afsluiten

Spelen met woorden: raadsels

Geef iedereen de kans om het raadsel op te lossen: roep je geen antwoorden door de klas, maar doe je het in je hoofd.

• Lees eerst het raadsel en probeer hem in je hoofd op te lossen (schrijf je antwoord eventueel even in je schrift op)
  
• Schrijf je antwoord in de volgende sheet.
  
• Denk aan hoofdletters en leestekens.
  

Waarom eten ijsberen geen pinguins?

Hoe meer ervan is, hoe minder je ziet. Wat is het?

Lesdoel:

Aan het einde van deze les(senserie):

• weet ik wat een ingezonden brief is;  
• kan ik benoemen wat feit, mening, standpunt en argument betekent;
• kan ik subjectief en objectief benoemen en onderscheiden;
• begrijp ik hoe een ingezonden brief is opgebouwd;  
• kan ik een ingezonden brief beoordelen op de kenmerken die daarbij horen;
• kan ik op basis van een bouwplan een betogende brief schrijven;  
• kan ik argumenten bedenken en deze in een betogende tekst (de brief) uitwerken;  
• kan ik mijn geschreven tekst kritisch nakijken op spelling en zinsbouw. 

yy

Wat staat er in de inleiding van een overtuigende tekst?

1. de argumenten
2. de conclusie
3. de mening van de schrijver
4. Het standpunt van de schrijver

Wat staat er in de kern van een overtuigende tekst?

1. de argumenten
2. de conclusie
3. de mening van de schrijver
4. het standpunt van de schrijver

Wat staat er in het slot van een overtuigende tekst?

1. de argumenten
2. de conclusie
3. de mening van de schrijver

Hoe wordt de mening van de schrijver ook wel genoemd?

1. het argument
2. het standpunt

In de conclusie herhaalt de schrijver zijn standpunt of mening.

1. waar
2. niet waar

Ingezonden brief

Wat is een ingezonden brief?

• Een reactie op een artikel in een krant of tijdschrift.
  
• Het is een mini-betoog: je geeft je mening, onderbouwt met argumenten, waarmee je de lezers van jouw brief wil overtuigen.

Tekstdoel: overtuigen 

--> betogende tekst 

--> mening van de schrijver + argumenten

Ingezonden brief

Elke krant en bijna elk tijdschrift heeft een pagina waarin ingezonden brieven worden geplaatst. In een ingezonden brief kunnen lezers van de krant hun reactie op het nieuws of de krant kwijt. De redactie van een krant bepaalt op basis van verschillende criteria, die niet allemaal te maken hebben met de kwaliteit van de brief, of ze de brief plaatsen:

Is de brief goed leesbaar?

Vertelt de briefschrijver iets nieuws?

Is er nog (genoeg) plek op de opiniepagina?

Als jij wilt reageren op het nieuws en een brief schrijft naar een krant, dan wil je natuurlijk dat de brief geplaatst wordt. Daarom moet je ervoor zorgen dat je een zo zorgvuldige mogelijke brief schrijft.

Ingezonden brief

Zo schrijf je een goede ingezonden brief

Volg de stappen:

• prewrite
  
• write
  
• rewrite
  

Geef aan waar je op reageert of wat de aanleiding is van jouw schrijven.

• Houd het kort.
  
• Zorg voor net taalgebruik.
  
• Zorg voor een duidelijke structuur:
  

       - Geef aan waarom je deze brief schrijft.
       - Geef jouw mening over het onderwerp.
       - Onderbouw je mening met argumenten.

(Denk aan correcte spelling!)

Inleiding:

• (artikel waarop je reageert: bron (krant) + titel van artikel + datum)
• samenvatting van artikel in een zin.
• aanleiding noemen
• jouw mening
  

Kern:

• argumenten (minimaal twee)
• één alinea per argument
  

Slot:

• conclusie 
• herhalen mening  + eventueel advies/uitsmijter
  

Naam, plaats

Indeling van de ingezonden brief: I K S

kenmerken ingezonden brief:

1. subjectief
2. kort en bondig (max. 100 woorden)
3. verwijs naar waar de brief een reactie op is (eerste zin)
4. geen aanhef, wel een titel
5. onderteken de brief

Heel voorzichtig ziet Jumbo de eerste tekenen van herstel

Supermarkten Voor Jumbo was 2023 een jaar met twee gezichten: het bedrijf verliest terrein op rivalen en de winst staat onder druk, maar topman Ton van Veen ziet ook dat de resultaten weer oplopen.

Joost Pijpker Gepubliceerd op 3 januari 2024 Leestijd 3 minuten

Voor het tweede jaar op rij verliest supermarktketen Jumbo terrein op de concurrentie. Het Brabantse familiebedrijf verkocht in 2023 weliswaar 7,1 procent meer dan het voorgaande jaar, maar andere ketens groeiden nóg sterker. Het marktaandeel van de nummer twee van de totale Nederlandse supermarktomzet is daardoor teruggelopen naar „ruim 21 procent”, meldt Jumbo woensdag in zijn jaarcijfers.

Een jaar geleden kochten Nederlandse consumenten nog 21,5 procent van hun boodschappen bij de keten, die werd opgericht door ondernemersfamilie Van Eerd. Op de piek, in 2021, was dat over het hele jaar zelfs 21,7 procent. Dat lijken kleine stapjes achteruit, maar voor een bedrijf als Jumbo zijn het ontnuchterende cijfers: de afgelopen decennia liep het concern juist elk jaar uit op concurrenten.

Als een verrassing komt het niet: de afgelopen maanden hintte de nieuwe topman Ton van Veen er al meermaals op dat Jumbo (10,9 miljard euro omzet, 100.000 werknemers) het ook in 2023 moeilijk had. „In al die jaren bij Jumbo heb ik me nog nooit zo’n zorgen gemaakt over de winstmarges als nu”, zei Van Veen in juni bij een bijeenkomst voor personeel. Het bedrijf dat „gewend was te winnen” was volgens hem in de verdediging beland.

Toch was 2023 wel een beter jaar dan 2022, stelt Van Veen woensdag in een telefonische toelichting. Dat was „de zwartste bladzijde in de historie van het bedrijf”. Eerst was er de arrestatie van toenmalig topman Frits van Eerd, die wordt verdacht van betrokkenheid bij witwassen. Een paar maanden later overleed de man die het huidige Jumbo opbouwde: Karel van Eerd, de vader van Frits en president-commissaris.

Van Veen kreeg als nieuwe topman de opdracht om van Jumbo weer een „uitdager” te maken. In juni presenteerde hij zijn strategie, die in de maanden daarop stap voor stap werd doorgevoerd. Kort samengevat: Jumbo moest weer minder complex worden, alle aandacht moest gaan naar de klant en het betaalbaar houden van boodschappen. Met alles wat daarvan afleidde, zoals flitsbezorging en grootschalige sponsoring van topsport, besloot Jumbo te stoppen.

Het kost tijd voordat die veranderingen zich vertalen in harde cijfers, zegt Van Veen. „Het is niet dat je even op een knop drukt en dat alles dan gerealiseerd is. De kosten gaan voor de baat uit.” Het maakt dat 2023 een jaar is met „twee gezichten”: de cijfers van de eerste kwartalen vertellen een ander verhaal dan die van de laatste maanden.

„In de loop van het jaar zijn we voorzichtige tekenen van herstel gaan zien”, zegt Van Veen. In het derde kwartaal aanvankelijk alleen bij „kwalitatieve” graadmeters, zoals het rapportcijfer dat klanten geven en de ‘penetratie’ – het percentage van de Nederlanders dat de winkels van Jumbo bezoekt. Maar sinds het vierde kwartaal ziet Van Veen het ook terug in de omzetten, zegt hij.

In de week voor kerst had Jumbo volgens de topman een marktaandeel van bijna 22 procent. „Dat cijfer hadden we al een poosje niet meer aangetikt.” Toch wil Van Veen „waken voor al te veel optimisme”. Het komende jaar is het zaak te bewijzen dat die positieve signalen geen eenmalige meevallers zijn. „We moeten verder bouwen aan de weg die we zijn ingeslagen.”

Winkeldiefstal stijgt

Het betaalbaar houden van de boodschappen is misschien wel dé grote speerpunt in die nieuwe koers, zeker nu de koopkracht van veel huishoudens na twee jaar van hoge inflatie onder druk staat. Dat betekent: zuiniger zijn – op het vlak van sponsoring, maar ook bij de inkoop van producten en in de eigen organisatie.

Het afgelopen jaar leidde dat al tot prijsverlagingen bij duizend producten, meldt Jumbo. Daarnaast ving het concern de hogere prijzen bij leveranciers deels zelf op, wat ten koste ging van de eigen marge. Hoe hoog de winst vorig jaar was, blijkt pas als in maart het jaarverslag verschijnt. Maar het resultaat van 2022, 80 miljoen euro winst, „gaan we in 2023 zeker niet halen”, zei Van Veen eerder in NRC.

Dat Jumbo ondanks die inspanningen vorige maand bepaald niet als goedkoopste uit de bus kwam in een onderzoek van de Consumentenbond is dan ook een tegenvaller, erkent de topman. Gemeten over ruim 120 basisproducten was Jumbo 1 procent goedkoper dan gemiddeld, net als marktleider Albert Heijn en Plus, de nummer drie. Bij koplopers Dirk en Vomar was dat 8 en 6 procent minder. „Dat steekt ons, dit is niet waar we willen staan.”

Komend jaar wil Jumbo de prijzen van producten verder verlagen, stelt het bedrijf. De onlangs afgesloten inkoopsamenwerking met de Duitse marktleider Edeka, de Franse middenmoter Système U en internetkruidenier Picnic gaat daarbij helpen, denkt Van Veen. Het verbond levert Jumbo vanaf dit jaar belangrijke „schaalvoordelen” op, die het bedrijf wil teruggeven aan klanten in de vorm van lagere prijzen en investeringen in service en verduurzaming.

Naast inkoop en de eigen uitgaven ziet Van Veen nog een ‘uitgave’ die hij de komende tijd graag wil terugdringen: de schade die Jumbo lijdt door winkeldiefstal. Deze zogeheten ‘grijze derving’ is een groeiend probleem, stelt hij. De keten verloor ongeveer 1 procent van zijn omzet door diefstal. „Kijk je naar een paar jaar geleden, dan was dat nog een half procent of minder.”

Op een omzet van dik 10 miljard euro gaat het om een schadepost van meer dan 100 miljoen euro per jaar. „Er wordt dus meer gestolen dan dat er winst wordt gemaakt”, verwijst Van Veen naar het nettoresultaat van 2022. Jumbo investeert daarom nu in nieuwe middelen om diefstal terug te dringen. Het bedrijf test bijvoorbeeld „intensiever cameratoezicht”.

Een andere optie is het belonen van goed gedrag, zegt Van Veen. Bijvoorbeeld door prijzen te verloten onder klanten die bij zelfscankassa’s door de steekproef komen, zoals korting of gratis producten. Want uiteindelijk zijn de klanten die netjes afrekenen nu de dupe. „Iedereen betaalt nu een stukje mee aan diefstal, of hij nu wil of niet.”

Een versie van dit artikel verscheen ook in de krant van 4 januari 2024.

www.nrc.nl

Ingezonden brief: n.a.v. 'Heel voorzichtig ziet Jumbo de eerste tekenen van herstel'

Krokodillentranen

Jumbo meldt een schade van 100 miljoen aan winkeldiefstal (4/1). Dat is uiteraard een schokkend bedrag, maar toch vind ik dat Jumbo krokodillentranen huilt. Het vervangen van cassieres door zelfscankassa’s is niets minder dan een bezuinigingsoperatie. En je kunt op je vingers natellen dat dit meer diefstal in de hand werkt. En de arme meisjes die dat allemaal moeten controleren worden in de frontlinie gezet en mogen de agressie en het chagrijn van klanten incasseren. Bij de introductie van zelfscankassa’s hoort ook een investering in extra beveiligingstechnieken op de producten zelf. Dat kun je niet oplossen met controlemeisjes of cameratoezicht om je klanten te begluren. En ik hoef ook geen beloning voor goed gedrag, dat lijkt me pas echt beschamend. Het afrekenpunt als rechtbank waar de goeden van de kwaden worden gescheiden. Kom op zeg!

Gerard Veerling

Ede

Reactie ingezonden brief: Krokodillentranen

Reactie op graaiflatie

In de ingezonden brief (8/1) over de „krokodillentranen” van de Jumbo wordt geen gewag gemaakt van de naar mijn idee belangrijkste reden van de oplopende winkeldiefstal en dat is de zogeheten graaiflatie. Nadat in de media bekend werd dat de winkelketens superwinsten hadden gemaakt, ondanks de inflatie, en tevens ook graaiflatie hadden toegepast zal menig klant gedacht hebben: „Wij kunnen ook (terug)graaien.”

Haije van der Werf

Landsmeer

Opdracht: in tweetallen, denk aan je fluisterstem!

1. Lees in tweetallen het nieuwsbericht en daarna de eerste ingezonden brief.
   
2. Bespreek of je de boodschap van de brief begrijpt: herken je standpunt en argument(en)? --> Noteer standpunt en argument(en).
   
3. Vind je het taalgebruik goed en duidelijk? -->  Noteer je antwoord en leg je antwoord uit.
   
4. Bekijk of je de opbouw van de ingezonden brief herkent of dat je er 'fouten' in ziet. --> Noteer de 'fouten'.
   
5. Welke tips (vanuit de theorie) heb je voor de schrijver van de brief? --> Noteer de tips
   
6. Lees daarna in tweetallen de reactie de ingezonden brief.
7. Herhaal stap 2 t/m 5 bij de tweede ingezonden brief

--> niet af = huiswerk!

Als er nog tijd over is en anders is het huiswerk

In de schoolkrant staat een artikel waarin aangekondigd wordt dat elke leerlingen twee keer per jaar een week eenzame ouderen in een verzorgingshuis gezelschap moeten gaan houden.  Zij moeten dus twee keer een week lang spelletjes gaan spelen met de mensen, voorlezen, oude foto's kijken of gewoon praten. Het is eigenlijk een soort maatschappelijke stage en de bedenkers hopen dat het de jeugd helpt bij het socialer worden en tegelijkertijd kan het de eenzaamheid bij ouderen verminderen. Win-win dus!

Strap 1: bouwplan: in steekwoorden

Inleiding: waar regeer je op? Ben jij voor of tegen? Wat is jouw mening?

Kern: bedenk twee argumenten voor jouw standpunt

Slot: herhaal jouw standpunt en bedenk een leuke uitsmijter

Stap 2: Schrijf nu jouw ingezonden brief en houdt je aan de afspraken die gelden voor de opbouw van de ingezonden brief/

--> niet af = huiswerk!

Bouwplan

Inleiding:

Kern:

Slot:

Lesdoel:

Aan het einde van deze les(senserie):

• weet ik wat een ingezonden brief is;  
• kan ik benoemen wat feit, mening, standpunt en argument betekent;
• kan ik subjectief en objectief benoemen en onderscheiden;
• begrijp ik hoe een ingezonden brief is opgebouwd;  
• kan ik een ingezonden brief beoordelen op de kenmerken die daarbij horen;
• kan ik op basis van een bouwplan een betogende brief schrijven;  
• kan ik argumenten bedenken en deze in een betogende tekst (de brief) uitwerken;  
• kan ik mijn geschreven tekst kritisch nakijken op spelling en zinsbouw. 

Ik kan de opbouw van een ingezonden brief herkennen en benoemen.

😒🙁😐🙂😃

Ik kan een ingezonden brief op inhoud en kenmerken beoordelen.

😒🙁😐🙂😃

Reflectie:
Wat ging bij jou goed tijdens deze les?
Wat kan nog iets beter?

Feedback
Wat vond je fijn/goed aan deze les?
Wat zou je liever anders zien?

Tekstdoelen

Tekstdoel

De schrijver wil..

Voorbeeld tekstsoort

Informeren

Activeren

Overtuigen

Amuseren

dat je iets te weten komt

je overhalen om iets te doen

dat je zijn mening overneemt

je vermaken

krantenbericht, verslag nieuwsbericht, leesboek

reclametekst, uitnodiging, advertentie

bespreking van een film of boek (recensie), betoog, column

verhaal, leesboek, strip, roman, rap, mop

Functies tekstdelen

Inleiding: de schrijver noemt het onderwerp van de tekst en wil de

interesse van de lezer wekken. Dit kan op veel manieren, bijvoorbeeld:

• een gebeurtenis beschrijven;

• een mening over het onderwerp geven;

• een vraag over het onderwerp stellen.

Midden: gaat per alinea in op een deelonderwerp van het onderwerp. Tekstverbanden om het een lopende tekst te maken!

• Slot: de schrijver rondt de tekst af. Dit kan op veel manieren,

bijvoorbeeld:

• de belangrijkste informatie uit de tekst kort samenvatten;

• een conclusie trekken;

• de vraag uit de inleiding beantwoorden

Vaak hebben ze een vaste structuur!

Wat is een alinea??

'Een alinea is een verzameling zinnen die met elkaar samenhangen. Alinea’s zijn als het ware de bouwstenen van je tekst: de kleinere eenheden binnen het geheel. Elke alinea stelt één onderwerp centraal.'

Elke alinea begint op een nieuwe regel (na een ‘return’). 

Het woord alinea komt uit het Latijn en betekent letterlijk ‘nieuwe regel’. Letterlijk: ‘van de lijn af, van de regel af’.

Op websites en in (korte) brieven en mails staat vaak voor en na elke alinea een witregel.

In langere en gedrukte teksten, zoals brochures, artikelen, tijdschriften, kranten en boeken, komt er niet altijd een witregel. Wel springt de eerste regel van elke alinea vaak iets in (dat wil zeggen dat hij iets rechts van de linkerkantlijn begint).

Feit of mening

Mening geven

- Uitleg geven over jouw mening

- Subjectieve argumenten

(Sentimenteel = met emotie)

Overtuigen

- Anderen overhalen jouw mening te delen

- Objectieve argumenten

(Ongevoelig = emotieloos)

Persoon en zaak - subject matter

Informatie die op feiten is gebaseerd wordt ook wel objectief genoemd: de informatie wordt aangeboden als een meetbare zaak (object). Meningen zijn subjectief: het uitgangspunt is de persoon (het subject). 

Sommige tekstvormen, zoals verslagen, nieuwsberichten of achtergrondartikelen, zijn bij uitstek objectief: het tekstdoel is informeren. 

Andere tekstvormen, zoals betogen, recensies of ingezonden brieven, hebben juist per definitie een subjectief karakter. De meeste subjectieve teksten bevatten ook objectieve informatie (zo geeft een recensent pas zijn mening over een film of game nadat hij die aan het begin van zijn recensie feitelijk beschreven heeft).

In de grammatica wordt het onderwerp ook wel subject genoemd, in het Nederlands maar ook in andere talen (subject, Subjekt, sujet). Het subject is datgene wat of degene die een handeling verricht, die bijvoorbeeld iets pakt. Dat iets is dan het lijdend voorwerp, in de grammatica ook wel object genoemd (object, Objekt, objet).

Subject = onderwerp

Object = lijdend voorwerp

Feit

• Uitspraak over iets wat waar of niet waar is 
• Een feit kan je controleren.

Voorbeeld: 

De helft van de veertienjarigen in Nederland krijgt 50 euro kleedgeld per maand.

= controleerbaar

= waar of niet waar

Mening (standpunt)

• Een mening of standpunt is wat iemand van iets vindt.
• Het is niet controleerbaar
• Je kunt het eens of oneens ermee zijn
• Een mening herken je soms (maar lang niet altijd!) aan signaalwoorden als: ik vind, volgens mij, lijkt mij, naar mijn mening, mijns inziens

Voorbeeld: 

Ik vind het goed dat jongeren kleedgeld krijgen.

Argument (reden)

• Een argument is de uitleg waarmee je een mening verdedigt --> waarom diegene die mening heeft.
• Herken je aan signaalwoorden als: want, omdat, namelijk en immers

Voorbeeld: 

Ik vind het goed dat jongeren kleedgeld krijgen (mening), want dan leren zij met geld omgaan (argument).