ACT zwachtelen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

ACT zwachtelen / compressietherapie

Leerdoelen

• Je weet wat ACT zwachtelen is
• Je kent de indicaties en contra-indicaties bij ACT zwachtelen
• Je hebt gezien hoe de handeling werkt en begrijpt dit
• Je kent de verpleegkundige aandachtspunten 

Lesinhoud

• Wat is ACT zwachtelen
• Indicaties
• Soorten zwachtels
• Polsteren
• Verpleegkundige aandachtspunten
• Complicaties bij zwachtelen
• Contra-indicaties
• Filmpje 
• Vragen bespreken

Zwachtelen

ACT zwachtelen

Druk van buitenaf geven (compressie) via een zwachtel bij circulatiestoornissen van het been zodat:

• Oedeem snel en blijvend verdwijnt
• Bloed- en lymfestroom verbetert (geeft ondersteuning aan veneuze kleppen)
• Zorgt voor verbetering van de spierpompwerking bij beweging
• Hierdoor verbetert de aanvoer van zuurstof en voedingsstoffen o.a. naar de huid

Het is wel belangrijk dat de arteriële circulatie niet wordt belemmerd!

• Het is een arbeidsintensieve en complexe vaardigheid.
  
• Wordt alleen uitgevoerd in opdracht van een arts. 

Noem minimaal één reden om een zwachtelverband aan te leggen

Indicaties

Indicatie wordt gesteld door de arts!

• Onvoldoende werking van de bloedvaten (Veneuze insufficiëntie)
  
  

• Onvoldoende werking van de lymfevaten
  
  
• Trombosebeen
  
  
• Behandeling van ulcus cruris (open wond)
  
  
• Lipoedeem

Wat is veneuze insufficiëntie

Doordat de kleppen in de aderen (venen) niet goed meer werken, is de terugvoer van het bloed uit de benen naar het hart verstoord. Hierdoor ontstaat er een hoge druk in de venen en treedt er vocht uit de vaten en ontstaat er pitting oedeem.

Factoren die een rol spelen;

• Leeftijd
• Verminderde mobiliteit
• Obesitas 
• Geslacht; vrouwen vaker dan mannen. 
• Erfelijkheid 

https://www.medi.nl/gezondheid/diagnose-therapie/vaatproblemen/veneuze-insufficientie/

Verschijnselen veneuze insufficiëntie

• Moe en zwaar gevoel in de benen
  
• Ulcus cruris venosum (open been)
• Oedeemvorming (pitting oedeem)
  
• Kramp
  
• Dikke voeten en enkels
• Varices
  
• Hyperpigmentatie
  

pitting oedeem

Korte rek zwachtels

Weinig rekbaar

Werkdruk hoog

Bij mobiele zorgvragers

Dag en nacht te dragen

(tot een week)

Twee zwachtels per been

Lange rek zwachtels

Rekbaar

Rustdruk hoog

Bij minder mobiele zorgvragers

Alléén overdag!

Alle zwachtels zijn wasbaar op 30 graden

Wat is polsteren?

=druk gelijkmatig verdelen

Polsteren

• Been rond en conisch maken
• Holten opvullen met polstermateriaal en scherpe randen (scheenbeen) afvlakken
• Doel: gelijkmatige drukverdeling
• Synthetische watten en tubifast buisverband

Wat heb je nodig?

• 2 korte-rekzwachtels van 8 cm breed en 5 meter lang.
  
• Polstermateriaal (synthetische watten) 
• Eventueel een tricot buisverband ter bescherming van de huid.
  
• Pleisters.
  

Aandachtspunten bij zwachtelen

• Kijk in de rol
  
• Begin op de voet
  
• Twee richtingen techniek
  
• Tot 2 cm onder de knie
  
• Vermijd rechte circulaire toeren;
  
• Polsteren
  
• Stand voet 90 graden
  
• Met gelijke druk zwachtelen.
  

Wat zijn contra-indicaties voor ACT zwachtelen?

Contra-indicaties

• Arteriële insufficiëntie
• Totale afsluiting in diepgelegen vaten
• Actieve huidaandoening
• Allergie voor een van de bestanddelen
• Hartproblemen (geen absolute contra-indicatie)
  

Vragen??

Vergeet VILANS niet...