Samenvatting B2D

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Samenvatting B2D

Van de bergen naar de zee

Endogeen en exogeen

Endogeen: van binnenuit

Exogeen: van buitenaf

Endogeen

Exogeen

Sedimentatie

Sedimentatie = Het neerleggen van deeltjes.

Verschil verwering en erosie

Verwering vindt vóór erosie plaats.

Een steen valt uit elkaar in kleine stukjes -> verwering: de kleine stukjes worden meegenomen door wind, water, ijs en schuurt het landschap uit: -> erosie.

Is de vorming van en U-dal dus een voorbeeld van erosie

of verwering?

Vier soorten van erosie

Schurende werking van met puin (verweringsmateriaal) beladen wind, water en ijs:

1) Zee: Mariene erosie

2) Rivierwater: Fluviale erosie

3) Wind: Eolische erosie

4) IJs: Glaciale erosie

Erosie/verwering

Verwering gebeurt op de plek zelf, erosie is een beweging!

Erosie

Veel sedimentatie 

Beetje sedimentatie 

Erosie en sedimentatie

Bovenloop - Middenloop - Benedenloop

Wat hoort waar?

erosie > sedimentatie

erosie < sedimentatie

erosie = sedimentatie

'Oude' of 'jonge' bergen?

'Oude' of 'jonge' bergen?

'Oude' of 'jonge' bergen?

Jonge bergen: steile hellingen, hoge spitse toppen

Oude bergen: lage, ronde toppen

Gletsjer 

1. Firnbekken

2. Gletsjer

3. Gletsjerpoort

4. Zijmorenen

= rivier van ijs die langzaam van de berghelling naar beneden glijdt

Gletsjerrivier

Het smelt water wat uit de gletsjerpoort naar buiten komt, stroomt hier de berghelling af. Dit is het begin van een gletsjerrivier.

Gletsjertunnel/poort

Door het smelten van de gletsjer, onstaat inder in de gletsjer t een gletsjertunnel. Door deze tunnel baant het smeltwater zich een weg naar buiten. De plek waar het water uiteindelijk naar buiten komt, heet de gletsjerpoort. 

Eindmorene

Verpulverd materiaal dat een gletsjer voor zich uit heeft geschoven en dat na het afsmelten van de gletsjer is blijven liggen.

Zijmorene

Gletsjerpuin aan de zijkant van een gletsjer

Kenmerken van een gletsjer

Middenmorene

Gletsjerpuin dat op het het ijs ligt en dit geeft de gletsjer een grijs/grauwe kleur.

Grondmorene

Gletsjerpuin dat onder het ijs ligt en dat achterblijft als de gletsjer smelt.

Firnbekken

Firn

gletsjerpoort

gletsjerrivier

Gletsjers - IJs"rivieren"

V-dal

U-dal

V-dal

Erosie door ijs = U-dal
Erosie door rivieren = V-dal

Breukgebergte 

Breukgebergte

Plooiingsgebergte 

Ontstaan van een hoefijzermeer

Het hoefijzermeer

Hoefijzermeer

Verval & verhang

Verval: hoogteverschil tussen twee plaatsen in de rivier

Verhang: verval per kilometer
(verval / aantal km)

Verval en Verhang

Het hoogteverschil tussen twee plaatsen langs een rivier noem je het verval.

Bij een groot verval stroomt het water sneller dan bij een klein verval.

Je kunt het verval ook per kilometer uitrekenen. Dat noem je het verhang.

Verhang uitrekenen

verval : afstand tussen 2 plekken = verhang m/km

Bovenloop

Veel reliëf
Groot verhang
Hoge stroomsnelheid
Erosie
V-dalen

Benedenloop

Weinig reliëf
Klein verhang
Lage stroomsnelheid
Sedimentatie
Meanderen

Golven

• Hoe harder het waait, hoe hoger de golven.
• Bij minder harde wind legt de zee zand op het strand (sedimentatie)

Branding

Als golven in ondiep water komen, breken ze. = de branding
 Voorbij de branding stroomt het water het strand op. de kracht van de terugstroom bepaalt of de kust: 

• Wordt opgebouwd (zwakke terugstroom)
•  wordt afgebroken (sterke terugstroom)
  

De golven 'breken' in de branding.

Afbraakkust

klifkust = afbraakkust

Wat zijn de verschillen tussen aanslibbings- en afbraakkusten?

Aanslibbingskust

Aanslibbingskust: Er wordt veel materiaal afgezet door de zee

Hier kan de kust dus groeien!