th 1 les 10: 5.2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

th 1 les 10

afmaken 5.2: zelfstandige burgers

bespreken 6 t/m 9

kenmerkende aspecten 1 t/m 3

5.3: de machtige kerk

toetsweek

5.1, 5.2, 5.3

(inhoud en begrippen)

de tien tijdvakken (met jaartallen)

de kenmerkende aspecten h 1 t/m 5 (blz 104 en 105 in je boek)

 Steden en Staten.

Nu: Steden en Staten

tijd van grieken en romeinen

1. landbouwsamenleving
2. landbouwstedelijke samenleving

tijd van monniken en ridders

1. landbouwsamenleving
2. landbouwstedelijke samenleving

tijd van steden en staten

1. landbouwsamenleving
2. landbouwstedelijke samenleving

Op dit schilderij zie je een vroedschap. Dit is een vergadering van rijke en belangrijke mannen. Samen met de burgermeesters regeren zij de stad. 

Het woord 'vroed' betekent 'slim' of 'wijs'.

Het vroedschap bestaat uit rijke mannen, zoals kooplieden. Zij geven elkaar in de stad de belangrijkste baantjes in het bestuur. 

De vroedschap van de stad

Vroedschap

Burgermeester

Schepenen

Controleert het stadsbestuur

Besturen en rechtspreken in de stad.

De baas van de raad.

burgerij

raadhuis

stadsrechten

alle burgers

privilege van een stad

gebouw van het stadsbestuur

wie verloren er macht in de tijd van steden en staten?

1. de hoge adel
2. de lage adel

edelen

de vorsten hadden voordelen aan het geven van stadsrechten. Steden moesten er veel geld voor betalen!

vorsten en hoge edelen kregen daardoor meer macht,

terwijl de lage edelen macht verloren. 

steden

werden steeds zelfstandiger ten opzichte van de vorst of hoge edelman van hun land

bespreken

7, 8, 9

afronding 5.2

welke is fout?
in de tijd van steden en staten:

1. kregen veel koningen minder macht
2. kregen lage edelen minder macht
3. kregen steden meer macht
4. kregen steden meer zelfstandigheid

Maak de goede combinaties tussen betekenis en begrip.

Betekenis	Begrip
Het recht van een stad op een eigen bestuur.
Tijd van steden en staten (1000-1500)
Beroep waarbij je producten met de hand maakt.
Vereniging van mensen met hetzelfde ambacht of beroep.
Groep steden die met elkaar samenwerkten om meer handel te krijgen
Hoofdkerk van een bisdom, het gebied dat een bisschop bestuurde.

stadsrechten

late Middeleeuwen

ambacht

gilde

Hanze

kathedraal

kenmerkende aspecten

tijd van jagers en boeren

tijd van grieken en romeinen

tijd van monniken en ridders

jager en verzamelaars

het leenstelsel

hofstelsel en horigheid

de Girkes-Romeinse en Germaanse cultuur

de verspreiding van het christendom

de landbouwrevolutie

welk kenmerk?

1. de opkomst van het christendom
2. het leenstelsel
3. hofstelsel en horigheid
4. het Griekse denken

welk kenmerk?

1. het leenstelsel
2. de verspreiding van het christendom
3. hofstelsel en horigheid
4. de opkomst van de islam

5.3: de machtige kerk

in deze paragraaf leer je:

waardoor de kerk veel macht had in de samenleving

hoe christenen optraden tegen mensen die zich niet gedroegen zoals de kerk wilde

hoe de kruistochten ontstonden en welke gevolgen deze hadden

Chartres

Roosvenster Chartres

Leven na de dood

Na de dood waren er drie mogelijkheden:

1. Hemel: zonder zonden? Dan onmiddelijk in de hemel (maar dat gold voor bijna niemand)

2. Hel: bij heel zondig leven: eeuwig branden in de hel.

3. Vagevuur: na je dood moest je boete doen voor je zonden in het vagevuur. Hoe meer je al had geboet tijdens je leven, hoe korter het verblijf in het vreselijke vagevuur. Daarna kon je alsnog naar de hemel.

Vagevuur

Hemel

Aflaten

Als je een aflaat kocht werd daarmee je zonde vergeven.

Aflaten in de Middeleeuwen

dit is een

1. primaire bron
2. secundaire bron

3A. Sleep de nummers op de juiste plaatsen in de bron.

De Paus ondertekent aflaten.

Bisschoppen kijken goedkeurend toe.

Een vrouw betaalt een monnik voor een aflaat.

Een man betaalt voor een aflaat.

1

2

3

4

Kerk en geloof

hoe kwam je snel in de hemel?

• veel bidden
• een aflaat krijgen door: liefdadigheid, een gift of een bedevaart 
• ==> door de aflaat kon je direct naar de hemel
• Mensen baden veel en geloofden dat heiligen hen konden helpen. Ze vereerden relikwieën, die in kerken werden bewaard.

Wat is een relikwie eigenlijk?

waarde

iets wat mensen belangrijk vinden

norm

wat mensen normaal vinden

Ketter

Heks

Jood

maak

1 en 2 van 5.2

leer de kenmerkende aspecten/ tien tijdvakken