C1-2: Informatie en data, gestructureerde en big data

• Informatica
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

 C - Informatie: onderwerpen

Deze week bekijken we 6 onderwerpen over informatie. Bespreek met je team welk onderwerp jullie willen bestuderen voor je website. Woensdag kunnen jullie kiezen.

• INFORMATIE EN DATA
• GESTRUCTUREERDE EN BIG DATA
• BITS EN BYTES
• KLEURMODELLEN
• BEELD EN GELUID
• DATACOMPRESSIE

INFORMATIE EN DATA

Fundament Online

Domein C1-2, Hoofdstuk 1 & 2

Leerdoelen

Na de uitleg over dit onderwerp kun je iets uitleggen over:

• het verschil tussen gegevens (data) en informatie
• het doel van dataverwerking
• de doelen van en eisen aan informatie en informatiesystemen

INFORMATIE EN DATA

Wat is het verschil tussen gegevens (data)
en informatie?

YouTube heeft als doel om gebruikers filmpjes te laten delen en bekijken.

Gegevens en informatie

 Gegevens (data) zijn kale feiten of gebeurtenissen die op een bepaalde manier zijn vastgelegd, bijvoorbeeld in een database. Patiëntgegevens in een ziekenhuis zijn bijvoorbeeld gegevens. 

Gegevens zijn een grondstof voor informatie. Pas na analyse van gegevens ontstaat er zinvolle informatie, zoals dat patiënt A een longontsteking heeft en hiervoor medicijnen krijgt.

Dit proces heet dataverwerking

Model dataverwerking

Vormen van dataverwerking

Er zijn veel verschillende vormen van dataverwerking. Een aantal voorbeelden:

• Verzamelen
• Analyseren
• Controleren
• Bewaren
• Ordenen
• Wijzigen
• Zoeken
• Verspreiden
• Afschermen
• Verwijderen

Eisen aan informatie

• Kwaliteit van een ICT-product (website/ programma/ app) afhankelijk van de kwaliteit van de geleverde informatie:
• Volledigheid           - ontbreekt er iets aan de info?
• Relevantie               - past de info bij doel/ vraag?
• Betrouwbaarheid  - is de info correct en te vertrouwen?
• Overzichtelijkheid - is de info duidelijk weergegeven?
• Beschikbaarheid    - levert het product info als het nodig is?
• Doelgerichtheid     - past de info bij de doelgroep/ gebruiker?

Alle bijschrijvingen zijn groen, alle afschrijvingen zijn rood.

De app werkt altijd.

Je kunt alle af- en bijschrijvingen vinden die ooit gedaan zijn van jouw rekening.

Alle af- en bijschrijvingen zijn correct.

Volledigheid

Betrouwbaarheid

Beschikbaarheid 

Overzichtelijkheid

Doelgerichtheid

relevantie

Informatiedoelen

• Een ICT-product moet duidelijke doelen hebben
  
• Daarbij horen de informatiedoelen (welke informatie verschaft het product?)
• Al deze doelen zijn de basis voor het ontwerp
  
• Je mag niet alle informatie verzamelen en verspreiden. Een wet als de Algemene Verordening Gegevens- bescherming (AVG) zegt bijv. dat persoonsgegevens alleen gebruikt mogen worden wanneer dit echt nodig is.

Informatiesysteem

Een informatiesysteem is een systeem waarbij sprake is van een samenhangend geheel van onderdelen die een gemeenschappelijk doel dienen. Bij een informatiesysteem is dat doel: het verschaffen van bepaalde informatie.

Informatie- verwerking

Neem een OV reisplanner als APP. Welke informatie is er nodig voor het goed functioneren van de APP?

• De dienstregeling van vervoersmaatschappijen.
  
  
• Realtime-informatie over bussen, trams en treinen om eventuele vertraging te melden.
  
  
• Een database met adresinformatie.
  
  
• Een algoritme om de snelste reis te berekenen.

Kun je een aantal informatiesystemen noemen waar jij dagelijks mee werkt?

Eisen aan informatiesysteem

• Doelgerichtheid - Is het systeem een hulpmiddel om de informatiedoelen te halen?
  
• Continuïteit - Hoe groot is het risico dat het systeem uitvalt?
  
• Efficiëntie - Is er een goede verhouding tussen de kosten en de kwaliteit?
  
• Toegankelijkheid - Is het systeem goed toegankelijk voor de mensen die daarvoor de rechten hebben? Kunnen gebruikers met een beperking ook met systeem overweg?
  
• Veiligheid - Voldoet het aan de wet AVG? Is het systeem goed afgeschermd tegen mensen die geen recht hebben om er gebruik van te maken?

GESTRUCTUREERDE EN BIG DATA

Fundament Online

Domein C1-2, Hoofdstuk 3 & 4

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kun je vertellen wat:

• een DBMS is 
• een webservice is en wat belangrijke voordelen zijn
• kenmerken aan big data zijn
• datamining is

GESTRUCTUREERDE EN BIG DATA

Gestructureerde data

• Data kan het beste op een gestructureerde manier worden opgeslagen
  
• Dat gebeurt meestal in bestanden of in een database
  
• Een DBMS (Database-managementsysteem) is (server)software die databases beheert

Gestructureerde data

• Apps en websites halen data meestal niet rechtstreeks uit een DBMS
  
• Ze vragen hun data op aan een webservice
• Een dataverzoek heet request
• Dit dient als extra
  beveiligingslaag
• Meestal eenvoudiger
  dan DBMS

Voorbeeld webservice Buienradar

XML

JSON

Kenmerken big data

• Volume: Grote hoeveelheid
• Variety: Verscheidenheid (verschillende databronnen en formaten)
• Velocity: Snelle toegang
  
• Veracity: Complexe data-analyse
• Value: Waardevol

Big data kan beschrijven, adviseren en toepassen

Oplossingen en uitdagingen

Big data

• is verdeeld over meerdere systemen (gedistribueerd)
• is soms incompleet, overcompleet of tegenstrijdig
  
  

Big data kan in de maatschappij

• zeer veel nuttige informatie opleveren
• de eigenaar veel macht opleveren
• makkelijk privacyproblemen opleveren

Data-analyse

Datamining is

• nuttige data filteren
  
• verbanden tussen data zoeken
  
  

Problemen bij data-analyse

• Data moet representatief zijn
  
• Verbanden kunnen toevallig zijn

werkzaamheden

Theorie:

Doorlezen Fundament online

Domein C12 - Hoofdstuk 1 t/m 4

Informatie en data

Bespreek met je team of 1 van deze 2 onderwerpen
voor jullie geschikt is.