herhalingsles 5/6

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Het strafrecht: Omvat alle regels en wetten over het straffen van mensen die de wet overtreden 

Uitgangspunten (1/5)

- je kunt alleen gestraft worden voor iets wat volgens de wet strafbaar is

De wet bepaalt ook de maximumstraf

Uitgangspunten (2/5)

Er wordt rekening gehouden met de ernst van het delict

Met drank op achter het stuur wordt door een andere rechter behandeld dan moord en er staat een veel zwaardere straf op moord

Uitgangspunten (3/5)

Er wordt gekeken naar de situatie waarin het delict plaatsvond.

Overmacht
Noodweer

Wanneer er sprake is van zelfverdediging

De situatie dwingt je tot iets strafbaars. Bijvoorbeeld: hoogzwangere vrouw naar ziekenhuis brengen

Uitgangspunten (4/5)

Er wordt rekening gehouden met de achtergrond en persoonlijke eigenschappen van de dader

Ontoerekeningsvatbaar

de dader weet niet wat hij doet, hij kan er zelf niets aan doen en moet psychiatrische hulp krijgen. (geldt dus niet voor drank of drugs)

Uitgangspunten (5/5)

Er wordt rekening houden met de leeftijd van de dader

zie jeugdstrafrecht

Het Jeugdstrafrecht

• 0 tot 12 jaar - niet bestraft             
• 12 tot 18 jaar- Jeugdstrafrecht --> jeugd detentie 
• 16 tot 23 jaar - adolocentierecht (tussen jeugd en volwassenheid)  

Het Jeugdstrafrecht

• Vanaf 16 jaar mag ook meerderjarigen strafrecht worden toegepast. Rechter bepaalt.
• Tussen 18-21 mag ook jeugdstrafrecht worden toegepast.

les 2: Rechten en belangen 

Rechten van de verdachte  

Botst met de belangen van de slachtoffers

In een strafproces heeft de verdachte een aantal rechten. De volgende rechten zijn in de wet vastgelegd; 

Rechten verdachten

1. Verdachte = redelijk vermoeden
2. Recht om te weten waar je van verdacht wordt.
3. Recht op advocaat
4. Recht om te zwijgen
5. Beperkte tijd vast houden

De politie moet dus een goede reden hebben om je aan te houden

vanaf moment van inverzekeringstelling (langer dan 6 uur vastgehouden). Als je de kosten niet kan betalen wordt een advocaat toegewezen

Een verdachte mag maximaal 110 dagen en 6 uur worden vastgehouden voordat de rechtszaak begint

Een verdachte moet wel meewerken aan het vaststellen van de identiteit (legitimatie, vingerafdrukken, DNA)

Hoelang kun je worden vastgehouden?

Verlengde vaststelling

in het huis van bewaring. Max 14 dagen. Met 3x 30 dagen verlenging. 

Rechten verdachten

6.Eerlijk proces > onafhankelijke en onpartijdige rechter Eerlijk proces > onafhankelijke en onpartijdige rechter 

7. onschuldig tot rechter de straf heeft uitgesproken.

8. Na de uitspraak van de rechter mag je in hoger beroep gaan

9. Misdrijven en overtredingen kunnen verjaren
10. vrijgesproken = vrij behalve bij moordzaken

ernstige delicten zoals moord kunnen nooit verjaren

Soms heeft de media iemand al veroordeeld voordat de rechter het vonnis geveld heeft. Dit noem je 'trial by media'. Eenzijdige berichtgeving zorgt er dan voor dat ook de samenleving een verdachte al schuldig vindt. Goede media spreekt dan ook van verdachte ipv dader.

Criminaliteit

Van politie, via officier...

les 1: uitleg 6.1

les 2: uitleg 6.2

les 3: aan het werk

Officier van Justitie 

Openbaar Ministerie 

alle officieren van justitie bij elkaar

voor de duidelijkheid

Bevoegdheden politie/ LET OP

Bij zware opsporingstaken zoals telefoons aftappen of iemands woning doorzoeken heeft de politie toestemming van de OVJ nodig. 

grenzen aan bevoegdheden

Nederland is een rechtstaat 

de taken van de poltie staan in de wet en dit is belangrijk voor de rechtsbescherming

de politie kan niet zomaar alles doen 

Dilemma van de rechtsstaat

• Vrijheid (rechtsbescherming)
• Veiligheid (rechtshandhaving)
• Beide botsen soms

Vrijheid vs. veiligheid

6.2 Officier van Justitie

• Aanklager (namens het Openbaar Ministerie)

• Leidt het opsporingsonderzoek

• Beslist of de verdachte naar de rechter gaat

• Eist in een strafzaak en bepaalde straf 

• Zorgt dat de straf wordt uitgevoerd

Het opsporingsonderzoek

• Proces verbaal: een officieel schiftelijk verslag.
• Strafdossier: bewijsmateriaal, getuigenverklaringen en andere gegevens.

Klaar met het opsporingsonderzoek?

De Officier van Justitie heeft drie mogelijkheden: 

- Seponeren: afzien van verdere rechtsvervolging 

   onvoldoende bewijs, klein vergrijp of al gestraft. 

- Schikken: geldboetes

vaak bij vernielig of winkeldiefstal

- Vervolgen: naar de rechtbank voor een rechtszaak

OvJ spreekt namens de samenleving en probeert de rechter te overtuigen

hij eist ook een passende straf voor de verdachte. 

Waarom seponeren?

- Te weinig bewijs 

-  Iemand is al genoeg gestraft

-  Er worden voorwaarden gesteld. 

Bijv: verslaafden laten afkicken 

Waarom schikken?

-  Bij minder zware delicten besluit de OvJ een boete te geven. 

Waarom vervolgen?

- Strafdossier komt voor de rechter

- OvJ wordt dan een openbare aanklager, en eist een passende straf tegen de verdachte 

-

aan het werk

examenopdrachten boek h5/h6 blz 72/73

2018: 1/5 

2019: 18