Sociale zekerheid

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Les 2 - periode 2

Economische dimensie - "Sociale zekerheid"

Hoe ziet de rest van het jaar er uit?

week 3: CV/solliciteren/brief schrijven (dinsdag)

week 4: Schulden

week 5: Gastles - belastingdienst

week 6: Gouden eeuw

week 7: Uitje 23 juni - middag 

Wat gaan we doen vandaag?

Toeslagen affaire - wat gebeurde er precies

Sociale zekerheid in Nederland 

Verzorgingsstaat 

 Wat moet er volgens jou veranderen/gebeuren om het systeem te verbeteren ? 

Verzorgingsstaat

Verzorgingsstaat

Een staat met een overheid die zich actief bemoeid met de welvaart en het welzijn van zijn inwoners. 

Hoe wordt dit betaald?

Op welke drie onderwerpen wordt de nadruk gelegd?

In een verzorgingsstaat zorgt de overheid voor welvaart en welzijn voor alle burgers in de samenleving. Hierbij wordt de nadruk gelegd op drie onderwerpen:

Sociale zekerheid

Onderwijs

Gezondheidszorg

Waaraan merk je dat Nederland een verzorgingsstaat is?

zwangerschapsverlof, werkloosheid, aow, verzorgingstehuizen, wetten die zorgen dat we geen dingen hoeven te doen die we niet aankunnen. 

Functies van de verzorgingsstaat

1. Verzorgen 

2. Verzekeren

3. Verheffen

4. Verbinden

1. Verzorgen - fysieke en psychische aandoeningen 

Is bedoeld om mensen te helpen als ze problemen hebben. Ouderen, zieken, is niet altijd een taak van de overheid gewerkt. Is eenzijdige functie, overheid verwacht niks. 

2. Verzekeren - tegen verlies van inkomen

Is tweezijdige functie. Je betaald premie voor als je je been breekt. 

3. Verheffen - biedt kansen om je te ontwikkelen (denk aan onderwijs).

Heeft te maken met het bieden van kansen. deze functie verkleint de ongelijkheid in Nederland. 

4. Verbinden - het verbindt de bevolking met elkaar. (solidariteit gedachte: we nemen risico's voor elkaar). 

door de verzorgingsstaat kunnen mensen zich meer met elkaar verbonden voelen. 

Het ontstaan van de verzorgingsstaat 

- Wie?

- Wanneer?

- Hoe?

Willem Drees. na de tweede wereld oorlog. Sociaal democraat, streefde naar minder sociale ongelijkheid. 

De echte verzorgingsstaat 

'vadertje Drees',

De bekendste regeling daarvan is de Algemene Ouderdoms Wet (AOW) uit 1956, waarvoor Drees in 1947 de eerste aanzet had gegeven met zijn Noodvoorziening voor ouderen. 

Hij werd zelf 101 jaar oud. 

Overgangsperiode 19e eeuw

De eerste sociale wetten!!

- 1854: armenwet

- 1874: verbod op kinderarbeid 

(wie weet hoe deze wet heet?)

- 1901: leerplicht 

Industriële revolutie: van werken in fabrieken naar onderwijs 

Deze Armenwet had als uitgangspunt dat de ondersteuning van armen de taak van particulieren, zoals kerkelijke instellingen, was. De overheid mocht pas steun verlenen bij volstrekte onvermijdelijkheid.

De armenzorg bestond nog uit liefdadigheid 

Maar waarom kwam het kabinet nou ineens met dit soort wetten?

Ten eerste was het een functioneel antwoord op de democratische roep om een grotere sociale gelijkheid na de Franse Revolutie. Tegelijkertijd speelde de ontwikkeling in op de noodzaak van sociale zekerheid ter stabilisering van de kapitalistische markteconomie die na de Industriële Revolutie ontstond. Zekerheid en gelijkheid worden hierbij gezien als de twee fundamentele dimensies en doelen van de verzorgingsstaat.

sociale zekerheid

Dit houdt in dat in Nederland iedereen bestaanszekerheid heeft in de vorm van een minimum inkomen. Daarmee kun je in elk geval altijd voorzien van je basisbehoeften. Concreet betekent het bijvoorbeeld dat als je ziek wordt of je werkloos wordt, de overheid zorgt voor inkomsten in de vorm van een uitkering 

Sociale zekerheid in Nederland is gebaseerd op solidariteit en samenhorigheid: er wordt collectief gezorgd voor alle Nederlanders. Mensen met een hoog inkomen dragen meer bij aan het stelsel dan mensen met een laag inkomen.

Sociale voorzieningen 

Worden gefinancierd door het rijk, via de belastingen 

Voorbeeld:

Toeslagen, bijstand, participatiewet

Sociale verzekeringen 

Voor sociale verzekeringen is een premie verschuldigd

Voorbeeld:

De Algemene ouderdomswet (AOW), Werkloosheidswet (WW)

De uitkeringen uit de sociale voorzieningen worden betaald uit de belastinginkomsten (de algemene middelen) van de Rijksoverheid. 

En de participatiesamenleving dan?

De laatste jaren veranderen de ideeen over de verzorgingsstaat. De nadruk ligt steeds meer op zelfredzaamheid van burgers dan op een overheid die alles regelt. Er wordt gesproken over een participatie samenleving. Maar nog steeds heb je als burger in Nederland recht op verschillende voorzieningen die als vangent dienen bij werkloosheid of ziekte. 

In Nederland vinden grote veranderingen plaats binnen het sociale domein. Zo worden taken die voorheen bij de overheid lagen overgedragen aan gemeentes. Ook van de burgers wordt verwacht dat zij een bijdrage leveren aan zorgverlenende voorzieningen in de maatschappij. Er wordt dan ook weleens gesproken van een participatiestaat of participatiesamenleving, waarbij de nadruk ligt op het productieve karakter van de verzorgingsstaat. Er worden meer verantwoordelijkheden bij de burger neergelegd en de rol van de overheid binnen een samenleving wordt steeds kleiner.

Dus: de Nederlandse overheid is er om als hun burgers te beschermen. 

Toch is duizenden ouders ongekend onrecht aangedaan in de toeslagen affaire. 

Hoe heeft dit kunnen gebeuren?

Wie waren er allemaal
mede verantwoordelijk
voor het onrecht wat de
ouders is aangedaan?

Ministers, de tweede kamer, de belastingdienst en ook rechters krijgen ervanlangs. Alles en iedereen faalde. De grondbeginselen van de rechtsstaat zijn geschonden. In alle lagen van de overheid zijn fouten gemaakt. 

Welke politicus bracht het toeslagen schandaal onder de aandacht in de tweede kamer?

1. Hugo de Jonge
2. Wopke Hoeksta
3. Pieter Omtzigt
4. Mark Rutte

Samen met Renske Leijstra 

Tijdlijn

2013: Bulgaarse benden misbruiken ons toeslagen systeem. Politici beloven een hardere aanpak.  Veel ouders krijgen de stempel "fraudeur".

2017: De eerste verhalen komen aan het licht.

September 2018: kranten ontdekken dat de belasting dienst de ouders in kwestie bewust tegen werken. 

2018: Tweede kamer gaat zich er mee bemoeien. Er komt aan het licht dat de belastingdienst zich structureel schuldig heeft gemaakt aan discriminatie. 

Najaar 2020: vernietigend rapport onderzoekscommissie.

Kabinet treedt af.

Wat zou je doen als je Mark Rutte was?

Thuisopdracht 

P2W2 morgen op Notion

Toch kijken. Om te begrijpen