Emoties in Latijnse Narratieve teksten

• Latijn
• WO
• Studiejaar 6

Mini-college 

Corpusonderzoek

emoties & verteltechnieken 

Suzanne Adema

Hoe weten we wat een personage voelt?

Dit is een les in LessonUp, straks log je op Lessonup.app in met de code.

1. Corpus
   
2. Globale vraagstelling en eerste analysesysteem / parameters
   
3. Pilotfase
   
4. Precieze vraagstelling en definitief analysesysteem / parameters
   
5. Systematische close reading
   
6. Conclusie op basis van uitkomsten
7. Reviewers
   

Corpusonderzoek emoties & verteltechniek: de stappen

Maar eerst: Harry Potter en de 'table spoon-scene', uit:

J.K. Rowling. 2003. Harry Potter and the Order of the Phoenix. Londen, 405-406.

‘Don’t you understand how Cho’s feeling at the moment?’ she [Hermione, SA] asked.

‘No’, said Harry and Ron together.

Hermione sighed and laid down her quill. ‘Well, obviously, she’s feeling very sad, because of Cedric dying. Then I expect she’s feeling confused because she liked Cedric and now she likes Harry and she can’t work out who she likes best. Then she’ll be feeling guilty, thinking it is an insult to Cedric’s memory to be kissing Harry at all, and she’ll be worrying about what everyone else might say about her if she starts going out with Harry. And she probably can’t work out what her feelings towards Harry are, anyway, because he was the one who was with Cedric when Cedric died, so that’s all very mixed up and painful. Oh, and she’s afraid of going to be thrown off the Ravenclaw Quidditch team, because she’s been flying so badly.’

A slightly stunned silence greeted the end of this speech, then Ron said, ‘One person can’t feel all this at once, they’d explode.’

‘Just because you’ve got the emotional range of a teaspoon, doesn’t mean we all have,’ said Hermione nastily, picking up her quill again.

Table-spoon scene: een personage legt uit hoe het zit

Wat kies je als corpus?

Stap 1 in een corpusonderzoek: het corpus

Wat kies je als corpus, als je onderzoeken wil welke verteltechnieken er zijn voor het presenteren van emoties van personages?

Caesar: De Bello Gallico

Vergilius: Aeneis

Livius: Ab Urbe Condita

Sallustius: De Coniuratione Catilinae

• 1.297–304: Mercurius zorgt voor gunstige stemming in Carthago
  
• 1.335–371: Venus (in vermomming) vertelt Aeneas over Dido 
  
• 1.494–756: Dido ontvangt de Trojanen en Aeneas
  
  
• 4.1–705 : Dido verliefd, grot, Aeneas vertrekt, dood Dido
  
  
• 6.450–474: Aeneas ontmoet Dido in de onderwereld

Stap 1, Corpus: Vergilius, Aeneis - de emoties van Dido

Welke manieren gebruikt de verteller voor de emoties van Dido?

Stap 2 in een corpusonderzoek: Globale vraagstelling & parameters

Hoe weten we wat Dido voelt? Welke manieren gebruikt de verteller in de Aeneis voor het overbrengen van de emoties van Dido, denk je?

In interactie met literatuur: 

• Cairns, D., Nelis, D. (eds.), Emotions in the Classical World (Stuttgart 2017).
  
• Carr, E.V., Kever, A., Winkielman, P., ‘Embodiment of Emotion and its Situated Nature’, in A. Newen, L. de Bruin, S. Gallagher (eds.), The Oxford Handbook of 4E Cognition (Oxford 2018) 529–552.
  
• Jong, I.J.F. de, Narratology and classics: a practical guide (Oxford 2014).
  
• De Temmerman, K., Emde Boas, E. van (eds.), Characterization in Ancient Greek Literature (Leiden 2017).
  
• Duijn, M.J. van, Sluiter, I., & Verhagen, A., ‘When Narrative Takes Over: The Representation of Embedded Mindstates in Shakespeare’s Othello’, Language and Literature 24 (2015) 148–166.

Stap 2 in een corpusonderzoek: Globale vraagstelling & parameters

Stap 3: Pilotfase
Vinden we de verwachte technieken? Vinden we er nog meer?

4.101: Juno vat het samen

ardet amans Dido traxitque per ossa furorem.

   Dido is on fire with love and has drawn the madness through her veins.

4.9: Dido zelf

Anna soror, quae me suspensam insomnia terrent!

   Anna, my sister, what sleepless nights thrill me with fears?

Stap 3: Pilotfase
Vinden we de verwachte verteltechnieken? Vinden we er nog meer?

4.68-73: Dido door de stad, als een hinde

uritur infelix Dido totaque vagatur

urbe furens, qualis coniecta cerva sagitta,

quam procul incautam nemora inter Cresia fixit

pastor agens telis ...

  Unhappy Dido burns, and through the city wanders in frenzy—even as a      hind, smitten by an arrow, which, all unwary, amid the Cretan woods, a        shepherd hunting with darts has pierced from afar, ...

Stap 3: Pilotfase
Vinden we de verwachte verteltechnieken? Vinden we er nog meer?

4.76: Dido leidt Aeneas rond en spreekt met hem

incipit effari, mediaque in voce resistit;

   she begins to speak and stops with the word half-spoken.

Stap 3: Pilotfase
Vinden we de verwachte verteltechnieken? Vinden we er nog meer?

4.86-89: Karthago staat stil

non coeptae adsurgunt turres, non arma iuventus

exercet portusve aut propugnacula bello

tuta parant; pendent opera interrupta minaeque

murorum ingentes aequataque machina caelo.

   No longer rise the towers begun, no longer do the youth exercise in             arms, or toil at havens or bulwarks for safety in war; the works are               broken off and idle - great menacing walls and cranes that touch the sky.

Stap 4: Precieze vraagstelling en definitieve parameters

Hoe

(presentatietechniek)

- Expliciet emotiewoord
- Fysieke reactie (intern en extern)
- Gedrag
- Ruimte 
- Vergelijking

Wat zijn de keuzes van de verteller in de presentatie van Dido's emoties?

Stap 4: Precieze vraagstelling en definitieve parameters

Wie 

(narrator-focalisator)

- Verteller

- Dido

- Anna

- Aeneas

- Goden

- ...

Hoe

(presentatietechniek)

- Expliciet emotiewoord
- Fysieke reactie (intern en extern)
- Gedrag
- Ruimte 
- Vergelijking

Wat zijn de keuzes van de verteller in de presentatie van Dido's emoties?

Stap 4: Precieze vraagstelling en definitieve parameters

Wie 

(narrator-focalisator)

- Verteller

- Dido

- Anna

- Aeneas

- Goden

- ...

Hoe

(presentatietechniek)

- Expliciet emotiewoord
- Fysieke reactie (intern en extern)
- Gedrag
- Ruimte 
- Vergelijking

Rol 

(rich frame)

- Carthaagse

- Echtgenote/ weduwe

- Vluchteling

- Koningin

- (Ongelukkig) verliefde

Wat zijn de keuzes van de verteller in de presentatie van Dido's emoties?

Stap 5 & 6: Systematische Close Reading, Conclusies

• Verteller richt zich vooral op rollen (ongelukkig) verliefde en koningin, en botsing daartussen: gebruikt daar het hele scala aan presentatietechnieken voor, in combinatie

• Dido zelf: voor haar zijn het geen rollen, maar onlosmakelijke onderdelen van haar identiteit. Directe bewoordingen, interne en externe fysieke reacties, emotioneel stijlregister (uitroepen etc.) om emoties uit te drukken.
• En Aeneas? Die is een beetje de theelepel in dit stuk.

Wat zijn de keuzes van de verteller in de presentatie van Dido's emoties?

1. Corpus
   
2. Globale vraagstelling en eerste analysesysteem / parameters
   
3. Pilotfase
   
4. Precieze vraagstelling en definitief analysesysteem / parameters
   
5. Systematische close reading
   
6. Conclusie op basis van uitkomsten
7. Reviewers
   

Corpusonderzoek emoties & verteltechniek: de stappen

Welke vragen en suggesties hadden de reviewers nog?

Stap 7: Reviewers

Welke vragen en suggesties hadden de reviewers nog - denk je?
En heb je zelf nog vragen?

Stap 5 & 6: Systematische Close Reading, Conclusies

4.655-658: Dido over al haar rollen

urbem praeclaram statui, mea moenia vidi,

ulta virum poenas inimico a fratre recepi,

felix, heu! nimium felix, si litora tantum

numquam Dardaniae tetigissent nostra carinae!

   A noble city I have built; my own walls I have seen; avenging my                  husband, I have exacted punishment from my brother and foe—happy,

  too happy, had but the Dardan keels never touched our shores!