De opstand

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

leerdoelen:

Je moet kunnen uitleggen:

•  waarom de Habsburgers wilden centraliseren.
• Waarom dat leidde tot verzet.
• Waarom er uiteindelijk een Republiek ontstond.
• Weten welke personen hierbij een rol speelden
• De belangrijkste jaartallen kennen

Waarom vond Karel V centralisatie nodig?

centralisatie Karel V

Karel was leenheer:

- Hij bepaalde de buitenlandse politiek en had vaak geld nodig voor oorlogen.

- Zijn vijanden waren Frankrijk en het Turkse Rijk.

Hij was

- koning van Spanje,

- heer der Nederlanden ( allemaal "leengebieden)

- keizer van het Duitse Rijk.

Een aantal Duitse vorsten steunden Luther wat leidde tot een oorlog. (1531-1555)

In de Republiek kreeg Calvijn veel aanhang.

In 1555 doet Karel V troonsafstand

Filips volgt hem op als Heer der Nederlanden en koning van Spanje. (1555) Hij zet het beleid van zij vader voort:

• centralisatie
• Bestrijden van ketters
• Bescherming van zijn rijk (oorlogen)

Opdracht aan Alva

(eind 1567)

1. Beeldenstormers straffen> Raad van Beroerten (Bloedraad)

2. Eigen bestuur betalen> heffen vaste belastingen.

3. Orde herstellen.

( edelen moeten nieuwe eed van trouw zweren).

Begin 80-jarige oorlog

De aanval  van  (broers) Oranje op Heiligerlee ( Groningen 1568) , wordt gezien als het begin van de OPSTAND.

Waar waren de Habsburgers niet de baas rond 1520?

1. Frankrijk
2. Oostenrijk
3. Spanje
4. Duitse Rijk

Wat klopt niet:
Karel V wilde centraliseren

1. omdat elk gewest zijn eigen regels had
2. omdat hij overal dezelfde taal wilde
3. omdat hij meer macht naar zich toe wilde trekken
4. omdat hij meer controle wilde krijgen over de kettervervolging

Welk land is geen vijand van Karel V

1. Duitse Rijk
2. Turkse Rijk
3. Spanje
4. Frankrijk

Filips II volgt zijn vader op in

1. 1555
2. 1559
3. 1563
4. 1566

De lage edelen sloten een verbond en boden ..............een Smeekschrift aan

1. landvoogd Filips II
2. stadhouder Willem van Oranje
3. landvoogdes Margeretha van Parma
4. landvoogd Alva

In dat Smeekschrift vroegen zij

1. om minder vervolging van protestanten
2. om het mogen houden van Hagenpreken
3. om verlaging van de graanprijs
4. om meer macht

De hagenpreken lopen uit in de beeldenstorm. Die begint in:

1. Vlaanderen, omdat het slecht gaat met de textielnijverheid
2. Antwerpen, omdat daar de meeste protestanten woonden
3. Brussel, omdat daar de meeste ontevreden edelen woonden.
4. Het Oostzeegbied, omdat daar de oogst mislukte

De politieke oorzaak van de Opstand is:

1. De calvinisten willen godsdienstvrijheid
2. Edelen en rijke burgers willen hun invloed terug
3. De prijzen van graan stijgen door misoogsten
4. De arbeiders willen hogere lonen

De godsdienstige oorzaak van de Opstand is:

1. De calvinisten willen godsdienstvrijheid
2. Edelen en rijke burgers willen hun invloed terug
3. De prijzen van graan stijgen door misoogsten
4. De arbeiders willen hogere lonen

De economische oorzaak van de Opstand is:

1. De calvinisten willen godsdienstvrijheid
2. Edelen en rijke burgers willen hun invloed terug
3. De prijzen van graan stijgen door misoogsten
4. De arbeiders willen hogere lonen

Filips II is woest en stuurt Alva.
Hij krijgt drie opdrachten. Welke hoort daar niet bij?

1. vaste belastingen invoeren
2. beeldenstormers straffen
3. protestantisme uitroeien
4. Margaretha van Parma vervangen

Bestudeer de beeldbron op blz. 98
Waarom werden Egmont en Horn onthoofd? Wat is fout?

1. Zij steunden samen met Willem van Oranje de aanbieding van het smeekschrift
2. Zij waren als stadhouders mede verantwoordelijk voor de beeldenstorm.
3. Hij wilde een waarschuwing afgeven, omdat hij alle soldaten mee naar Heiligerlee nam
4. Hij onthoofde hen, omdat zij protestant waren