2.2 - B - Fascisme en communisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

2.2 - Fascisme en 

communisme

Leerdoelen

• Aan het einde van deze les  kun je uitleggen hoe de Sovjeteconomie werd ontwikkeld. 
  
  

• Je kunt uitleggen hoe de Sovjet-Unie een totalitaire dictatuur werd. 

Planning

• Sovjeteconomie
• Dictatuur in de Sovjet-Unie
• Grote Zuivering
• Stalinisme
• Video
• Afsluiting 

Stalin had geen gelukkige jeugd: het gezin leefde in grote armoede. Hij ging naar school, maar werd uiteindelijk weggestuurd...

...omdat hij geen examen had afgelegd en hij de revolutionaire ideeën (van Marx) erg interessant vond. 

Sovjeteconomie (1)

• Onder Lenin mochten particulieren meer vrijheid hebben (winkeltjes, restaurants etc.)
• Boeren mochten een deel van de oogst houden. 
• Hierdoor ontstond er wat welvaart.
• Maar Lenin overlijdt.  

Sovjeteconomie (2)

• Onder Stalin werd de Sovjet-Unie een planeconomie.
• Dit betekende dat de staat besliste wat én hoe er moest worden geproduceerd.

• Hiermee wilde Stalin laten zien dat de Sovjet-Unie een machtiger land was dan de kapitalistische landen met hun vrije markteconomie. 
• De industrialisatie moest sneller op gang komen. 

Sovjeteconomie (3)

• Tientallen kleine zelfstandige boerderijen werden samengevoegd (collectivisatie) tot één groot boerenbedrijf, een kolchoz.
• De grond, het vee, de gereedschappen, de oogst: alles was van iedereen.
  
• Boeren kwamen hier tegen opstand: koelakken.
• Uitbreken van hongersnood. 

De Holodomor was een hongersnood op het grondgebied van de Oekraïense Socialistische Sovjetrepubliek in de jaren 1932-1933. Het aantal doden lag tussen de 2,5 en de 7,5 miljoen.

De Oekraïense boeren verborgen hun graan en slachtten hun vee liever dan dat ze het leverden aan de staatsboerderijen. De verplichte graanleveranties werden als straf verhoogd, hoewel de oogst in 1932 mislukte. Miljoenen boeren, door de communisten aangeduid als koelakken, werden gedeporteerd naar Siberië.

De Holodomor wordt in sommige landen gezien als een genocide.

Dictatuur in de Sovjet-Unie

• Onder Stalin werd Rusland een totalitaire dictatuur.
• Bevolking werd gecontroleerd door een geheime dienst. 
• Miljoenen 'tegenstanders' kwamen terecht in een goelag, een strafkamp.
• In deze 'opvoedingskampen' moesten de gevangenen, onder zeer zware omstandigheden, dwangarbeid verrichten.

De Grote Zuivering

• Stalin zag overal tegenstanders, vooral in mensen die een belangrijke rol in het bestuur of leger hadden.
  
• Tussen 1934 en 1938 laat Stalin rond de 1 miljoen 'tegenstanders' oppakken en veroordelen.
• De Sovjet-Unie wordt zo 'gezuiverd'.
• Stalin 'zuivert' zoveel mensen weg dat zijn eigen positie en het Rode Leger wankel wordt. 

Stalin gebruikte alles om zijn macht in het land te vergroten en te behouden, zoals censuur.

Stalin bepaalde wat er in de kranten én de geschiedenisboeken kwam te staan: vroegere medestanders (hier: oud-NVKD-hoofd Jezjov) werden 'er uit geschreven'

Stalinisme

• Om het volk te laten zien dat hij de beste leider voor het beste volk, in het beste land was, liet Stalin zich graag afbeelden als een geweldige leider: een vader voor het volk.
• Dit heet persoonsverheerlijking.
• Ook de propaganda en de indoctrinatie moest de buitenwereld het idee geven dat Stalin zorgde voor het welzijn van zijn arbeiders. 

Leerdoelen

• Aan het einde van deze les  kun je uitleggen hoe de Sovjeteconomie werd ontwikkeld. 
  
  

• Je kunt uitleggen hoe de Sovjet-Unie een totalitaire dictatuur werd.