1.2 Extreem weer VS les 1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

 Weer en klimaat

Casus: Extreem weer in de VS

Luchtsoorten

Verplaatsen lucht

Lucht gaat van hoogdrukgebied naar laagdrukgebied.

Luchtdruk veranderd constant. Maar zijn wel vaak standaard situaties.

schooltv.nl

doorsnede orkaan

Het orkaangebied

orkaangebieden wereldwijd

hurricane : Noord-Amerikaanse benaming voor 'orkaan'

tyfoon : Aziatische benaming voor 'orkaan'

cycloon : Afrikaanse benaming voor 'orkaan'

Willy-Willy : Australische naam voor 'orkaan'

Verschillen orkaan en tornado

Orkaan                                     Tornado

- boven zee                               - boven land

- doorsnede: 500-1500 km         - doorsnede max 1 km

- duur: 5-10 dagen                     - duur: ong. 10 minuten

- oog: groot                               - oog: klein

- zuidoosten VS                          - midden VS (= "Tornado Alley")

- goed te voorspellen                  - moeilijk te voorspellen   

Geef aan welke tekening een lagedrukgebied (L) en een hogedrukgebied (H) laat zien

H

L

De lucht bij een lagedrukgebied:

1. Daalt
2. Stijgt

Een orkaan is eigenlijk een extreem lagedrukgebied. Zet de omschrijving in de juiste volgorde:

1

2

3

4

Het aardoppervlak is erg warm

Hierdoor wordt de atmosfeer warm

Warme lucht gaat stijgen

Doordat er een lagedrukgebied is ontstaan, wordt lucht aangezogen: er ontstaat een harde wind

In welk gebied ontstaan orkanen? (sleep de tekst naar het gebied)

In deze regio ontstaan orkanen

Welke periode is het orkaanseizoen?

1. Maart
2. Juni
3. September
4. December

Hoe ontstaat een orkaan?

• boven warm zeewater: 26,5°C
• zeewater verdampt
• warme lucht stijgt op
• koelt af -> condensatie -> regen
• nieuwe warme lucht wordt aangezogen
• lucht gaat draaien -> linksom!
• duur: 5-10 dagen
• wind neemt boven land af.

Wind draait tegen de klok in, linksom

500-1500 km groot 

Lagedrukgebied

Oog van de orkaan: windstil en de luchtdruk is het laagst.

Vlakbij het oog: hardste wind en meeste regen.

Een orkaan ontstaat altijd boven zee als het water tenminste 26,5°C is.

Het ontstaan van orkanen

Op het eind van de zomer is de Caribische Zee erg warm (minstens 27 graden!)

Daardoor verdampt er veel water (en wordt de atmosfeer warm)

Er ontstaat stijgende lucht (een lagedrukgebied)

Het ontstaan van orkanen - stijgende lucht

Het verdampen van water kost energie

Het condenseren van water levert energie op (de lucht eromheen warmt op)

De lucht kan steeds verder stijgen

Er ontstaat een extreem lagedrukgebied (heel weinig luchtdeeltjes)

En er worden dus veel luchtdeeltjes aangezogen

Waardoor er harde wind staat (minstens 117 km uur)

Hoe ziet een orkaan er uit?

Op de grond eigenlijk niet te zien (maar de wind wel te voelen!)

Pas vanaf de ruimte zie je de "hele" orkaan

Gevaren bij een orkaan:

Enorm harde wind - rondvliegend puin

Enorm veel neerslag - Overstromingen

"Storm Surge" - De waterstand in kustgebieden kan enkele meters hoger zijn (overstromingen + rivieren die hun water niet kwijt kunnen)

Huracan: God van vernietiging bij de 

Maya's --> Orkaan of Hurricane

2.10: Extreem weer in de VS

Route orkanen

Op de evenaar komen geen orkanen voor.

Hoe kan dat?

2.10: Extreem weer in de VS

Route orkanen

Op de evenaar komen geen orkanen voor.

Hoe kan dat?

1. Corioliskracht, die ontstaat door de draaiing van de aarde is nodig om een orkaan te vormen. Lucht kan niet een draaiende beweging vormen.

Tussen de Rocky Mountains en de Apalachen komen tornado’s voor 

Koude lucht uit het noorden botst tegen de wame lucht uit het zuiden

Wanneer? Einde winter, begin lente

Hazardmanagement?

• rampenbestrijding

3 onderdelen bij rampenbestrijding:

• waarschuwingssysteem -> mensen op tijd evacueren
• bouwkundige maatregelen -> stevige huizen bouwen
• rampenplan maken
• risicoperceptie = hoe beleef je de ramp

Wet van Buys Ballot

1. Luchtdruk: de kracht die de lucht uitoefent op de aarde. 
2. Hoge & lage luchtdruk: Hoge luchtdruk Veel lucht boven een gebied, meestal fris maar helder weer. Lage luchtdruk: minder lucht boven een gebied. De lucht is warm en gaat omhoog. Regenachtig en winderig. 
3. Wind: Lucht die beweegt van een hoge druk naar een lage druk. Wind draait om een lage druk gebied heen. 
4. Buys Ballot wet: Beschrijft de relatie tussen windrichting en luchtdruk. 
5. Corioliseffect: De afbuiging van de wind door de rotatie van de aarde, beinvloed de windrichting. Noordelijk halfrond: Hoog - Klok mee & Laag - tegen de klok in. Zuidelijk halfrond net andersom. 

Christophorus Hendricus Dedericus Buys Ballot

Christophorus Hendricus Dedericus Buys Ballot

Corioliseffect

Bedacht in Nederland

• Oprichter van het KNMI
• Kon als één van de eerste ter wereld het weer analyseren

Christophorus Hendricus Dedericus Buys Ballot

H(ogedrukgebied)

L(agedrukgebied)

Corioliseffect

Hogedrukgebied

Hogedrukgebied

Lagedrukgebied

Buys zegt: sta altijd met rug naar hogedrukgebied en kijk naar een lage drukgebied en pas dan het corioliseffect toe... 

Windstromen

Wetten van Buys Ballot

Let op:
niet in een rechte lijn, maar met een afwijking

Coriolis effect

• Aarde draait van west naar oost, het snelst bij de evenaar
• Afwijking naar rechts op noordelijk halfrond, afwijking naar links op zuidelijk halfrond

Corioliseffect

Corioliseffect

Wet van Buys Ballot

Wet van Buys Ballot

Lucht stroomt altijd van hoge druk gebieden naar lage druk gebieden.

• Op het noordelijk halfrond wijkt de wind altijd af naar rechts
• Op het zuidelijk halfrond wijkt de wind altijd af naar links