Het spijsverteringsstelsel

• Zorg en Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

Het spijsverteringsstelsel

Lesdoelen 

- Aan het einde van de les kun je benoemen welke organen bij het spijsverteringsstelsel horen.

- Aan het einde van de les kun je vertellen welke symptomen jij ziet in de praktijk wat hoort bij het spijsverteringsstelsel.

Wat weet je al over het spijsverteringsstelsel?

Het verteren van voedsel begint al in de mond

1. Juist
2. Onjuist

Spijsverteringskanaal

• Mond
  
• Keelholte
  
• Slokdarm
  
• Maag
  
• Darmen​

Spijsverteringsstelsel

• ​Spijsverteringskanaal
• Lever
• Galblaas
• Alvleesklier​

Functie spijsverteringsstelsel

• Opnemen van voedsel (via de mond)
• Voedsel fijnmaken (kauwen)
• Voedsel vervoeren (door spierbewegingen)
• Voedsel afbreken en verteren (door verteringssappen)
• Voedingsstoffen voor de lichaamscellen afgeven aan het     bloed (via de dunne darmwand)
• Onverteerbare voedselbestanddelen afvoeren (via de anus)

Doel spijsvertering

• Voeding wordt in het spijsverteringsstelsel verteerd
• Voeding wordt opgenomen in het bloed 
• Het bloed vervoert de voedingsstoffen naar alle delen van het lichaam.

Enzymen

Een enzym is een stof die een chemische reactie (opbouw of afbraak) bevordert.

Amylase: enzym dat zetmeel afbreekt. Het komt voor in speeksel.

Pepsine: enzym dat eiwitten afbreekt. Het komt voor in de maag.

Lipase: enzym dat vetten (lipiden) afbreekt. Het komt voor in alvleeskliersap

Mondholte

1. Kauwspieren 
2. Gebit; bestaat uit snijtanden, hoektanden en kiezen
3. Speekselklieren
4. Tong; De tong wordt door vier bloedvaten van bloed voorzien en bevat veel zenuwweefsel voor tast, smaak en temperatuur

Keelholte & Slokdarm

• Mondholte
• Keelholte.
  
• Strottenklepje: sluit de luchtweg af voor voedsel. ​
  
• Huig: sluit de neusholte af.​
• Slokdarm: Voedsel naar de maag brengen. Peristaltiek zorgt voor het voedseltransport. Slokdarm heeft geen verterende functie

Het doel van het spijsvertering stelsel is voedsel verteren.
voedsel komt niet door je...

1. mond
2. luchtpijp
3. slokdarm
4. maag

Waar en waarmee begint de vertering van koolhydraten?

1. In de mond met speeksel
2. In de maag met maagsap
3. In de dunne darm met alvleeskliersap
4. In de twaalfvingerige darm met gal

Strottenklep sluit de mondholte af

1. Waar
2. Niet waar

Nadat mevrouw. Jansen haar thee doorgeslikt heeft, voelt ze een warm gevoel in haar borstkas. Welk onderdeel van het spijsverteringsstelsel passeert de thee? Wat is de functie van dit onderdeel?​

De maag

In de maag wordt het voedsel gemengd met maagsap en gekneed tot een voedselbrij.

De maag is een gespierde, elastische zak. De vorm kan van grootte veranderen.

Voedsel blijft ruim twee uur in de maag. 

Functie de maag

• Verder kneden en fijnmaken van voedsel dat via de slokdarm uit de mond komt;
  
  
• afbreken van eiwitten (pepsine);
  
  
• doden van bacteriën.

Maagsap

Uit de maagwand komen sappen vrij, zij breken het voedsel verder af. 

Maagsap bestaat uit:

• water en slijm
• zoutzuur (bacteriedodend)
• pepsine 
• proteïne

De slokdarm mondt uit in de maag

1. Boven het middenrif
2. Naast het middenrif
3. Onder het middenrif
4. Ter hoogte van het middenrif

Waar en waarmee begint de vertering van eiwitten?

1. In de mond met speeksel
2. In de maag met maagsap
3. In de dunne darm met alvleeskliersap
4. In de twaalfvingerige darm met gal

Twaalfvingerige darm

De dunne darm bestaat uit drie delen​

Het eerste deel van de dunne darm heet twaalfvingerige darm 

= ca 25 cm

Twaalfvingerige darm

 Twaalfvingerige darm

​

Vindt het grootste deel van de vertering plaats

Gal en het alvleeskliersap komen bij het voedsel 

Deze sappen splitsen het voedsel in de kleinst mogelijke deeltjes (zoals aminozuren, vetzuren, glucose, fructose en galactose). 

Via de darmvlokken worden deze deeltjes opgenomen in de bloedvaten

Waar komt het voedsel na de maag terecht?

1. in de dunne darm
2. in de dikke darm
3. in de twaalfvingerige darm
4. in de slokdarm

Hoe lang is de twaalfvingerige darm

1. 6 a 7 meter
2. 1 meter
3. ca. 0,5 meter
4. ca. 25 cm

Dunne darm

+- 5 meter lang

De binnenwand bestaat uit een slijmvlieslaag. 

• nuchtere darm 2 m
• kronkeldarm 3 m

Hier vindt de resorptie plaats (opnemen van de verteerde eiwitten en koolhydraten in het bloed, en opnemen van vetten in de lymfevaten). ​

Wat is de juiste volgorde van de namen van de dunne darm?

1. Kronkeldarm - nuchtere darm - twaalfvingerige darm
2. Twaalfvingerige darm - kronkel-darm - nuchtere darm
3. Kronkeldarm - twaalfvingerige darm - nuchtere darm
4. Twaalfvingerige darm - nuchtere darm - kronkeldarm

Wat gebeurt er in je dunne darm?

1. Opname vocht
2. Opname voedingsstoffen
3. Opslagplaats voedsel
4. Uitscheiden

De twaalfvingerige darm is het bovenste gedeelte van de...

1. dunne darm
2. blinde darm
3. endel darm
4. dikke darm

Dikke darm

Dikke darm heeft plooien maar geen darmvlokken.

Peristaltiek ​

Functie: De dikke darm stuwt onverteerde resten voort en dikt de voedselbrij in. Uitscheiding via endeldarm​ ->opening kringspier -> anus

In welk deel van de darm wordt de voedselbrij ingedikt?

1. Dunne darm
2. Twaalfvingerige darm
3. Blinde darm
4. Dikke darm

Hoe noemen we het laatste stukje darm van de spijsvertering?

1. dunne darm
2. dikke darm
3. endel darm
4. twaalfvingerige darm

Galblaas & Galwegen

Bouw 

Functies 

Lever

Krijgt bloed van de aorta en poortader​

Functies:

• Zorgt ervoor dat glucose in het bloed kan worden opgenomen.
• Van de aminozuren maakt de lever nieuwe eiwitten die nodig zijn voor opbouw en herstel van het lichaam.​
• Maakt gal. Dit is nodig om vet te verdelen in kleine bolletjes. De gal wordt afgevoerd via de galblaas (opslag) naar de twaalfvingerige darm.​
• Een ontgiftende werking.

De lever maakt gal, waar wordt dit opgeslagen?

1. lever
2. twaalfvingerige darm
3. alvleesklier
4. galblaas

Alvleesklier

​De alvleesklier maakt alvleeskliersap met enzymen voor de vertering van vetten, koolhydraten en eiwitten.

Deze worden aan de twaalfvingerige darm afgegeven.

Bovendien worden er in de eilandjes van Langerhans de hormonen insuline en glucagon gemaakt (regulatie bloedsuikerspiegel) 

 Buikvlies 

Dun vlies aan de binnenkant van de buikholte.

Ligt om de organen van de buik.

Functies:

- stootkussen

- isolatie 

- uitbreiding infecties voorkomen

Zet de onderdelen van de spijsvertering in de goede volgorde.

mond

slokdarm

maag

dunne darm

dikke darm

anus

Lesafsluiting: wat vond je van de les??