Foutieve samentrekking jaar 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Foutieve samentrekking

blz 64

LESDOELEN

• Je weet wat een samentrekking is;
• Je kunt een foutieve samentrekking herkennen;
• Je kunt een foutieve samentrekking verbeteren.
  

Wat is een samentrekking?

Als in een samengestelde zin dezelfde woorden twee keer voorkomen, kun je die meestal de tweede keer weglaten. Dat heet samentrekking.

Een samentrekking wordt daarom ook wel weglating genoemd.

Samentrekking

• Komt voor bij samengestelde nevenschikkende zinnen
  (en, maar, want, dus, of)

Truus ging naar de stad en Truus kocht twee paar schoenen.

Truus ging naar de stad en kocht twee paar schoenen.

Weggelaten: Truus

Samentrekking

Samentrekking (weglating) mag alleen als de woorden die je weglaat in beide zinnen: 

1a. Bij zinsontleding hetzelfde zinsdeel zijn (bv. onderwerp (O), lijdend voorwerp (LV) 

De fiets was afgeprijsd en heb ik toen gekocht.

Weggelaten: de fiets

1e deel: fiets = O
2e deel: fiets = LV   -> dus: foutieve samentrekking!

Verbetering: De fiets was afgeprijsd en die heb ik toen gekocht.

Foutieve samentrekking

Samentrekking (weglating) mag alleen als de woorden die je weglaat in beide zinnen: 

1b. Dezelfde woordsoort zijn (bv. hww / zww / bw )

Stefan heeft griep en daardoor het schoolfeest gemist.

Weggelaten: Stefan, heeft

1e deel: Stefan = znw / heeft = zww
2e deel: Stefan = znw  / heeft = hww  -> dus: foutieve samentrekking!

Verbetering: Stefan heeft griep en heeft daardoor het schoolfeest gemist.

Foutieve samentrekking

Samentrekking (weglating) mag alleen als de woorden die je weglaat in beide zinnen: 

2. Dezelfde betekenis hebben.

Mijn oma schonk thee in en daarna aandacht aan ons cadeau.

Weggelaten: mijn oma, schonk

Mijn oma -> in beide delen dezelfde betekenis, mag je dus weglaten in het tweede deel.
Schonk -> NIET dezelfde betekenis (inschenken, aandacht schenken)-> foutieve samentrekking!

Verbetering: Mijn oma schonk thee in en schonk daarna aandacht aan ons cadeau.

Foutieve samentrekking

Samentrekking (weglating) mag alleen als de woorden die je weglaat in beide zinnen: 

3. Hetzelfde getal/vorm hebben.

Al zijn vrienden zijn bevorderd, alleen hij niet.

Weggelaten: is, bevorderd

Al zijn vrienden komt met het werkwoord 'zijn' -> meervoud
Terwijl in het 2e deel het enkelvoud 'is'  gebruikt moet worden -> je mag dus niks weglaten!

Verbetering: Al zijn vrienden zijn bevorderd, alleen hij is niet bevorderd. 

Aantekeningen 5.7

Bij een samentrekking  mag je woorden weglaten als de woorden dezelfde

; 1. grammaticale functie hebben (rede- en taalkundig ontleden)

bv. woorden zijn beide O, LV of HWW, ZWW

; 2. betekenis hebben  

bv. het woord 'schenken': aandacht schenken of inschenken; mag je alleen weglaten als het woord dezelfde betekenis heeft.

; 3. vorm/getal hebben.

let dus op enkelvoud/meervoud; het weggelaten deel in tweede zin moet dezelfde vorm hebben

De Eerste Kamer heeft de wet aangenomen en geldt vanaf 1 januari.

1. Goede samentrekking
2. Foutieve samentrekking

De cadeautjes stonden onder de trap en werden later uitgepakt.

1. Goede samentrekking
2. Foutieve samentrekking

Zijn broek kostte tachtig euro, maar vind ik niet mooi.'

1. Goede samentrekking
2. Foutieve samentrekking

LESDOELEN

• Je weet wat een samentrekking is;
• Je kunt de 3 regels opnoemen voor de samentrekking;
• Je kunt een foutieve samentrekking herkennen;
• Je kunt een foutieve samentrekking verbeteren.
  

H2, blz. 64/65 maken opdracht 1, 2 en 3