10.1 Opgroeien

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Startopdracht

Vakantieverhalen delen

Welkom!

1.. Je zit volgens de plattegrond.

2. Je hebt op je tafel liggen: 

- werkboek A, 

- een pen,

- je laptop dicht.

3. Je gaat aan de slag met de startopdracht.

1. Uitleg 10.1 'Opgroeien'

2. Praktisch aan de slag hormoon, doelwitorgaan

2. Aan de slag met opdrachten!

3. Afsluiting van de les

Planning voor deze les

1. Kun je de levensfasen noemen en een aantal kenmerken daarvan? 

2. Kun je uitleggen door welke stoffen je lichaam verandert en hoe die stoffen werken?   

3. Kun je beschrijven hoe je groeit? 

Havo stof - extra leerdoel 

4. Kun je uitleggen waardoor een orgaan reageert op een hormoon?

Leerdoelen 10.1 Opgroeien

Levenfasen

Veranderingen zijn ontwikkeling

Hormonen

• Hormonen zijn regelstoffen die berichten doorgeven aan organen. 
• Hormonen worden gemaakt in hormoonklieren. 
• De hypofyse is zo'n hormoonklier.

Bekijk het volgende filmpje en geef daarna antwoord op de vraag.

Vraag: Naar welk orgaan stuurt de hypofyse een bericht waardoor je botten gaan groeien?

Hormonen

Hormonen zijn regelstoffen die berichten doorgeven aan organen

Worden gemaakt in hormoonklieren

Werking van hormoonklieren

1* Wat is celdeling en wat is celgroei ?

2* Wat zijn groeischijven ?

4* Wat is verbenen ?

5* Waar groeien de botten in je arm/been het hardst ?

6* Wanneer stop je met groeien ?

Havo stof

Doelwitorgaan: Sommige organen reageren op hormoon.

In celmembraan zitten structuren met verschillende vormen: receptoren.

Hormoon heeft ook eigen vorm.

Past hormoon op receptor dan gaat cel aan de slag.

Praktisch aan de slag

Opdracht: 

1. Teken de route die het hormoon uit de hypofyse aflegt naar het orgaan waar het hormoon voor bedoeld is.

2. Teken het bloedvat waardoor het hormoon vervoerd wordt.

2. Havo: Teken een receptor die op de cel van dat orgaan zit.

lichamelijke ontwikkeling

geestelijke ontwikkeling

Naar welk orgaan stuurt de hypofyse een bericht waardoor je botten gaan groeien?

1. nieren
2. bijnieren
3. schildklier
4. lever

Hoort het bij lichamelijke of geestelijke verandering ?
Tanden wisselen

1. Lichamelijke ontwikkeling
2. Geestelijke ontwikkeling

Hoort het bij lichamelijke of geestelijke ontwikkeling?

Jasper leert lopen.

1. Lichamelijke ontwikkeling
2. Geestelijke ontwikkeling

Hoort het bij lichamelijke of geestelijke ontwikkeling?

De baby herkent zijn oma.

1. geestelijk
2. lichamelijk

Welke veranderingen horen bij het ouder worden na het 50ste levensjaar?

1. Er komt minder elastine in de huid.
2. Kraakbeen verdwijnt uit de botten.
3. Spieren worden sterker.
4. Vrouwen menstrueren nog regelmatig

Hormonen zijn:

1. Regelstoffen
2. Voedingsbestanddelen
3. Geslachtskenmerken
4. Hormoonklieren

De hypofyse produceert

1. Testosteron
2. Oestrogenen
3. Hormonen die werking teelballen, eierstokken en groei regelen
4. Zaadcellen en eicellen

Wat is de goede volgorde van de celdeling?

1. Celdeling - kerndeling - celgroei
2. celgroei- kerndeling - celdeling
3. Kerndeling - celgroei - celdeling
4. Kerndeling - celdeling - celgroei

Hoe komt het dat je lichaam een groeispurt doormaakt in de puberteit?

1. De hypofyse maakt groeihormoon waardoor je overal celdeling krijgt.
2. De hypofyse maakt groeihormoon waardoor je celdeling in je botten krijgt.
3. De hypofyse maakt groeihormoon waardoor je celdeling in de groeischijven van je botten krijgt.

Aan de slag tijdens deze les

• In je leerwerkboek paragraaf 10.1                                   Opdracht: 3, 4, 7, 8, 9, 10, 14, 15
• Havo extra opdracht: 6, 18, 19, 20
• Je kijkt na: Voorin in de klas liggen nakijkboekjes