Les 6 ZH4 Ges1 7-9-2023 paragraaf 2.2 en 2.3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Startklaar:

- Telefoon in Zakkie

- Op tafel:

        - Map

        - Feniksboek

        - Laptop

        - Naambordje

        - Zakkie

Welkom bij de Geschiedenisles ZH4!

Scene uit film Gladiator. 

Waar is dit?

Romeinse provincies: Britannia - Egypte - Gallia - Germania - Griekenland - Hispania - Italia – Mauritania - Palestina

Steden: Alexandrië - Athene - Constantinopel - Jeruzalem - Rome -Sparta

Ontwikkeling van Rome:

• - Een dorpje in een Griekse wereld
• - Gesticht in 753 v.C. (volgens een mythe)
• - Geregeerd door koningen tot 509 v.C. 
• - Na 509 v.C. werd Rome een Republiek (dus zonder koning)
• ---> Veel uitbreidingsoorlogen, het imperium werd groter
• - Rond 49 v.C. oorlogen tussen Romeinse generaals: Caesar wint. Vanaf 27 v.C. wordt Rome een keizerrijk. 

Herhaling:

Expansie: Uitbreiding/vergroting van iets, in dit geval het Romeinse Rijk

Romanisering:  Het Romeinse Rijk bepaalde de cultuur van de      gebieden die ze veroverde. (Bouwstijlen, wegen, water). Zelf was Rome erg beïnvloed door de Grieken (architectuur, godsdienst).

1. Romeinen hebben het best getrainde leger & verslaan hun vijanden. Nieuw land = nieuwe burgers
2. Na verovering krijgt de oude elite Romeins burgerschap aangeboden en kan Romeinse cultuur gaan overnemen.
3. Je kan burger worden door te vechten als soldaat in het leger.
4. Ook slaven kunnen worden vrijgelaten. Hun kinderen zijn dan wél Romeins burger

Hoe krijg en houdt je een wereldrijk? Door verspreiding Romeinse cultuur via burgerschap 

4. Slaaf? 

-> Wordt vrijgelaten!  (wel lastig) 

-> krijg kinderen 

-> kinderen zijn burger met Romeinse naam & sociale status 

Grenzen aan het Rijk

3. Ga in dienst! 

• Romeinse leger ligt langs de grens (limes) en heeft  soldaten nodig
• 25 jaar dienst daarna land en burgerschap
• In het leger leer je latijn & krijg je Romeinse cultuur mee!  

Tekst

De grenzen (Limes) 

Bewaakt met Romeinse legioenen (6000 man/legioen) in kampen 

2. Divide et Impera (verdeel en heers) 

• oude elite Romeins burgerschap 
• Romeinse cultuur  overnemen
• Duurt lang werkt goed

Hoe werd het Romeinse Rijk Christelijk? 

• Het Romeinse Rijk heeft een polytheïstische godsdienst 

• Dit komt overeen met elke andere cultuur in de Oudheid.

• Er is één uitzondering: het Joodse geloof. Dit is de eerste monotheïstische godsdienst
  

Abraham

Eerste Monotheïst (aldus bekend)

Abraham is de vader van het Joods, Christelijke en Islamitische geloof (Abrahamistisch geloven)

Joden in het Romeinse Rijk

'Judea' in historisch palestina 

Jodendom

- Het jodendom is een geloof, politieke eenheid én een volk (erfelijkheid via moeder)

 

Wel monotheistisch. De Romeinen vinden dit raar.

Maar: geen probleem zolang er geluisterd wordt... 

- De Romeinse samenleving was hiërarchisch.

- Naast goden ook belangrijke keizerscultus

- Niet eren Keizer = aanval op autoriteit Rome

Romeinen en Jezus

Kruisigen: doodstraf voor niet-burgers

Uitbereiding christendom

- Drie eeuwen lang verspreid het Christendom zich onder de bevolking van laag --> hoog

Hoe komt het dat vooral arme mensen christen werden?
(er kunnen meerdere antwoorden goed zijn)

1. De christenen zorgden ervoor dat arme mensen omgekocht werden. Als zij christen zouden worden, kregen ze een groot geldbedrag.
2. Rijke mensen hadden een betere opleiding gehad. Daarom geloofden ze de dingen die de christenen vertelden, niet zo makkelijk.
3. In de Romeinse maatschappij bestond er veel ongelijkheid. In de ogen van God was iedereen gelijk.
4. Christenen geloven dat je in de hemel komt als je goed geleefd hebt. Arme mensen hadden een zwaar leven. Zij vonden het fijn dat er na de dood een prettiger leven zou komen.

Waarom werden de Christenen aanvankelijk vervolgd in het oude Rome?

1. De Romeinen verboden alle monotheïstische godsdiensten
2. De christenen pasten zich in het begin niet goed aan aan de Romeinse samenleving
3. De Romeinen hadden een hekel aan buitenlanders
4. Van de Romeinen mocht je niet in andere goden geloven dan in de Romeinse goden.

Noem een verschil tussen het jodendom en het christendom

1. Voor de christenen is Jezus de verlosser, voor de joden niet.
2. De christenen werken niet met het oude testament, de joden wel
3. De christenen geloven in één god, de joden in meerdere goden.
4. Het christendom is veel ouder dan het jodendom

E. Volgelingen van Jezus Christus stichten het Christendom.

D. Keizer Constantijn geeft de Christenen godsdienstvrijheid.

C. Het Christendom verspreidt zich tot in Rome.

B. Het Christendom wordt Romeins staatsgodsdienst; andere geloven werden verboden.

A. De Romeinen verbieden het Christendom

Plinius was geen fanatiek christenvervolger. Waaruit blijkt dat? Gebruik bronelementen.

Welke redenen om de christenen te vervolgende kun je in deze brieven ontdekken?

Waarom waren de Romeinen tegenover de meeste godsdiensten wel verdraagzaam, maar lange tijd niet tegenover het Christendom? Haal argumenten uit de bron.

Leg aan de hand van deze drie bronnen uit hoe het Christendom zich binnen het Romeinse Rijk ontwikkelde.

Verklaar voor jezelf waarom het christendom in de romeinse samenleving zo succesvol was