Basisstof 4: Genexpressie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Komt voor in het cytoplasma

1. Alleen DNA
2. Alleen RNA
3. Zowel DNA als RNA

Thema 9: DNA

Basisstof 4: Genexpressie

Wat gaan we doen?

• Herhaling
• Leerdoelen doornemen
• Uitleg basisstof 4
• Aan het werk
• Verwerking

1 is: RNA/DNA
2 is: RNA/DNA

1. 1: RNA, 2: DNA
2. 1: RNA, 2: RNA
3. 1: DNA, 2: RNA
4. 1: DNA, 2: DNA

Bevat A, T, C en G

1. Alleen DNA
2. Alleen RNA
3. Zowel DNA als RNA

Bevat Uracil (U) in plaats van Thymine (T)

1. Alleen DNA
2. Alleen RNA
3. Zowel DNA als RNA

Bevat ribose

1. Alleen DNA
2. Alleen RNA
3. Zowel DNA als RNA

Is dubbelstrengs

1. Alleen DNA
2. Alleen RNA
3. Zowel DNA als RNA

Is enkelstrengs

1. Alleen DNA
2. Alleen RNA
3. Zowel DNA als RNA

Ontstaat bij replicatie

1. Alleen DNA
2. Alleen RNA
3. Zowel DNA als RNA

Ontstaat bij transcriptie

1. Alleen DNA
2. Alleen RNA
3. Zowel DNA als RNA

Is nodig voor de translatie

1. Alleen DNA
2. Alleen RNA
3. Zowel DNA als RNA

Bevat het startcodon AUG

1. Alleen DNA
2. Alleen RNA
3. Zowel DNA als RNA

Kan worden afgelezen door ribosomen

1. Alleen DNA
2. Alleen RNA
3. Zowel DNA als RNA

Kan je aantreffen in de celkern

1. Alleen DNA
2. Alleen RNA
3. Zowel DNA als RNA

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik...

• Beschrijven wat het belang van genexpressie voor een organisme is;
• Verschillende manieren van genregulatie bij eukaryoten beschrijven;
• Verschillende manieren van genregulatie bij prokaryoten beschrijven.

Genregulatie en genexpressie

Genregulatie is het aan-en uitzetten van genen

• Gen aan? DNA --> mRNA (transcriptie) --> Eiwit (translatie)
• Dit noem je genexpressie

Genregulatie wordt geregeld door regulatorgenen.

• Deze genen coderen voor eiwitten die genexpressie beïnvloeden

Genregulatie bij prokaryoten

Structuurgenen bevatten de informatie voor de eiwitsynthese.

• Hierlangs kan transcriptie plaatsvinden.
• Structuurgenen voor 'samenwerkende' producten liggen naast elkaar in het DNA-molecuul.

Bijvoorbeeld repressor bij E. coli

Genregulatie bij eukaryoten in ontwikkeling

Stamcellen zijn cellen die nog niet (volledig) zijn gespecialiseerd:

• Onbeperkte deling
• Celdifferentiatie
• Embryonale stamcellen kunnen alle cellen worden
• Adulte stamcellen kunnen een aantal cellen worden

Genregulatie bij volwassen eukaryoten

Genen uitzetten gebeurt door het binden van repressors.

• Door DNA compact te maken kan er geen transcriptie plaatsvinden.
• Door DNA-methylering is DNA op bepaalde plaatsen niet meer af te lezen.

Antwoord

1 - Onjuist

2 - Juist

3 - Juist

Aan het werk!

Wat: Maak de opdrachten volgens de planner (thema 1 en 2)

Hoe: Fluisteren met je buur

Tijd: 15 minuten

Hulp: Kijk in je boek/BINAS, overleg met je buur. Steek anders je vinger op.

Klaar: Nakijken en verbeteren, basisstof 5 lezen

Uitkomst: Thema 1 is af, thema 2 t/m basisstof 4