Les 5: Van opera tot onafhankelijkheid

• Geschiedenis
• Secundair onderwijs

Les 5: Van opera tot onafhankelijkheid

Dit moet je kennen en kunnen

1 het politieke liberalisme uitleggen

2 het ontstaan van het koninkrijk
België verklaren

3 de belangrijkste kenmerken van de
grondwet uitleggen

4 het grondwettelijk parlementair
stelsel uitleggen

5 aantonen dat de opstand van 1830
een liberale opstand is

6 informatie uit historische bronnen
halen

7 bronnen en afbeeldingen ontleden

8 de gebiedswijzigingen van België
na de onafhankelijkheid aan de
hand van een kaart uitleggen

Kies het juiste begrip:
legt staatsvorm, bevoegdheden van instellingen,
rechten, vrijheden en plichten vast.

1. Grondwet
2. De scheiding der machten
3. Het Congres van Wenen

Kies het juiste begrip:
Bijeenkomst van de grootmachten na de val van
Napoleon

1. Grondwet
2. De scheiding der machten
3. Het Congres van Wenen

Kies het juiste begrip:
Politiek systeem waarbij de uitvoerende, de
wetgevende en de rechterlijke macht van elkaar
gescheiden zijn en elkaar in evenwicht houden

1. Grondwet
2. De scheiding der machten
3. Het Congres van Wenen

Onderzoeksvraag

Hoe wordt België onafhankelijk in 1830?

1. Het liberalisme verzet zich tegen de Restauratie

1 Het liberalisme verzet zich tegen de Restauratie

• Restauratie & CvW => terug naar het verleden;
• <=> verzet vanuit Verlichtingsidee -> nationalisme & liberalisme
• liberalisme: streven naar economische en politieke vrijheid
• ==> nood aan grondwettelijk parlementair stelsel ( = scheiding der machten)
• * grondwet regelt voor burgers:

1. staatsvorm
2. rechten
3. vrijheden
4. plichten

Opdracht 2 - LWB p.28

Vervolledig het schema over de scheiding der machten.

De essentie:

Drie gescheiden machten die elkaar controleren:

1. Uitvoerende macht = regering
2. Wetgevende macht = parlement
3. Rechterlijke macht = onafhankelijke rechtbanken

2. ‘O dierbaar België’

2 ‘O dierbaar België’

• zomer 1830: revolutionair klimaat in Europa -> verschillende plaatsen opstanden
• Zuidelijke Nederlanden: 
• + ontevredenheid over regering Willem I:
• + werkloosheid
• + inflatie
• + misoogst
• ==> eind augustus: opstand -> rellen en plunderingen in Brussel
  
• => Willem I stuurt troepen om oproer te stoppen => escalatie
• Willem trekt terug. Hoop op overleg => machtsvacuüm
• => Brusselse elite organiseert Burgerwacht  => trekt politieke macht naar zich
• => september 1830: poging om verzet te breken = fiasco (zie cartoon)

!! Vaak vinden revoluties plaats op een moment dat slechte socio-economische omstandigheden een mobilisatie van de bevolking mogelijk maken.

=> burgerlijke leiders schermen met belang van regimewissel voor armen. Post-wissel blijken die leiders vaak minder geinteresseerd in de belangen van

 het gewone volk.

Mislukking 10-daagse veldtocht Willem tgv Franse hulp aan opstandelingen

Prent: Belgen afgebeeld als boerenleger en laffe burgerstrijders die vanuit hun huis op de soldaten schieten.

2 ‘O dierbaar België’(2)

• 4/10/1830: Voorlopig Bewind roept onafhankelijkheid uit.
• 3/11/1830: Verkiezing voor Nationaal Congres => opstand wordt revolutie
• Onafhankelijk België is in strijd met beslissing CvW!
• => Willem I kon hulp andere landen inroepen (GB, Rusland, Pruisen)
• Waarom kwamen zij niet tussen?
• 1. Rusland last met opstand in Polen
• 2. Fransen steunen Belgen
• 3. GB wou geen nieuwe Europese oorlog + België geen bedreiging
• => Conferentie van Londen (1831)
• - België wordt erkend onder voorwaarden:

Prent 1: Belgische propaganda: Ndl troepen verkrachten vrouwen en vermoorden kinderen

Prent 2: Terwijl de Europese grootmachten elkaar argwanend bekijken staat het kleine hulpeloze België te wachten op een vorst.

2 ‘O dierbaar België’ (3)

• België wordt erkend onder voorwaarden:
  
• - neutraal
• - staatsvorm = monarchie (GEEN republiek!)
• ==> Zoektocht vorst (start 15/11)
• Wat zie je op de spotprent?
• Wie is de vermoedelijke auteur? Bel? Ndl?

Prent: Ndl maken Belgische zoektocht belachelijk. Burgers lopen rond als kippen zonder kop + troon staat leeg. Onderaan is de burgerij driftig op zoek naar een koning.

De woorden in het onderschrift onderstrepen de 'Vlaamse' tongval

Opdracht 3 - LWB p.28-29

Lees de lestekst (p.28)

Bij het uitbreken van de opstand is de uitkomst nog erg onduidelijk.
De revolutie kon verschillende richtingen uit. Geef drie  mogelijkheden.

1. Willem I doet toegevingen, het VKN blijft bestaan.
2. De Zuidelijke Nederlanden worden bestuurd door een zoon van Willem I.
3. De Zuidelijke Nederlanden worden aangehecht bij Frankrijk.
4. De Zuidelijke Nederlanden worden onafhankelijk.

Het Voorlopig Bewind

• Bleef het land besturen tot begin 1831 => parlement duidt Surlet de Chokier aan als eerste regent. -> Vormt eerste echte regering.
• Bestaat uit  (Franstalige) rijke burgerij en adel.
• Maken een vooruitstrevende grondwet (België = parlementaire monarchie met gescheiden machten).

• verkiezingen volgens cijnskiesstelsel en capacitair stelsel
• Wat betekent dit concreet?

Hoeveel van de op dat moment 4 miljoen Belgen had stemrecht bij die eerste verkiezingen?

1. 1 000 000
2. 500 000
3. 100 000
4. 50 000

Het Voorlopig Bewind

• Bleef het land besturen tot begin 1831 => parlement duidt Surlet de Chokier aan als eerste regent. -> Vormt eerste echte regering.
• Bestaat uit  (Franstalige) rijke burgerij en adel.
• Maken een vooruitstrevende grondwet (België = parlementaire monarchie met gescheiden machten).
• verkiezingen volgens cijnskiesstelsel en capacitair  (= wie universitair diploma heeft) stelsel
• = politieke macht komt bij kleine groep (rijken en hoogopgeleiden) terecht
• ==> stemrecht voor +/- 50 000
• Wel vooruitstrevend (voor 1831)!  => Onafhankelijke rechtbanken, persvrijheid, vrije meningsuiting, vrijheid van godsdienst, belastingsplicht voor iedereen.

Een definitieve scheiding

Opdracht 7. LWB p.32

• Verdrag der XXIV artikelen legt nieuwe Belgische grenzen vast.
• => bekrachtigde de vrede tussen Bel en Ndl.
• Wat verandert er aan het grondgebied van België in vergelijking met 1831?
• België verliest Limburg (en een deel van Luxemburg).
• Welke wijziging ondergaat het grondgebied nog? Wanneer?
• Na WO I krijgt België de Oostkantons.
• Belangrijke kanttekening!!
• Het onstaan van België stond NIET in de sterren geschreven! => aaneenschakeling van toevalligheden (=contingentie)

België na het Verdrag der 24 Artikelen

Enerzijds interventie = #fail

Anderzijds wel belangrijk draagvlak door wens onafhankelijkheid bij elites

To do tegen 15/11

1. opdracht 5 p.30 (in LWB)
2. opdracht 6 p.31 (in LWB)
3. huistaak - Schilderij Gustave Wappers (Google Classroom)