4.2 Tussen de wereldoorlogen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

In deze paragraaf leer je:

• hoe Rusland een totalitaire dictatuur werd
• hoe Italië een totalitaire dictatuur werd
• hoe het ging met de economie in de jaren 1920 en 1930
• hoe Duitsland een totalitaire dictatuur werd

Kenmerkende aspecten bij deze paragraaf:

het totalitair karakter van het communistisch politiek systeem

de economische wereldcrisis

het racistisch en totalitaire karakter van het nationaalsocialisme

Tussen de oorlogen

'Interbellum' (inter = tussen, bellum=oorlogen)

1918 tot 1939

1. Dictatuur in Rusland
2. Dictatuur in Italië
3. De crisis en Amerika
4. Dictatuur in Duitsland

Interbellum

• Je hebt een interbellum =een tijd tussen 2 oorlogen
• En je hebt het Interbellum: de tijd tussen WO I en WO II (1919-1939)
  

Dictatuur in Rusland

• Rusland wordt Sovjet-Unie
• Lenin
• Totalitaire staat
• Stalin

Kiezen:  filmpje slide 32 of tekst 33

                  filmpje slide 34 of tekst 35

                  filmpje slide 37 of tekst 38

Lenin

Stalin

Rusland wordt Sovjet-Unie

Tijdens WOI; het volk had honger en kwam in opstand

De tsaar trad af; democratische regering; door met de oorlog

Nadat Rusland zich overgaf in WO1 was er een revolutie

De communisten grepen de macht

Zij stichtten de Sovjet-Unie

Dit was de eerste communistische staat

Communisten wilden dat iedereen gelijk was

schooltv.nl

Lenin

De communisten schakelden hun tegenstanders uit

De macht kwam officieel bij de soldaten en arbeiders

Maar in werkelijk was Lenin de baas

Hij werd een dictator

De arbeiders vergaderden in sovjets, vandaar de naam Sovjet-Unie (vereniging van alle sovjets)

Totalitaire staat

De communistische staat controleerde alles

Door middel van terreur werd de bevolking onderdrukt

Ook mocht je geen kritiek hebben op de staat

Zo'n staat noemen we dan totalitair (er is totale controle)

Kranten

Radioprogramma's

Films

Onderwijs

Boeken

Tijdschriften

schooltv.nl

Stalin

Na Lenins dood kwam Stalin aan de macht

Onder Lenin waren alle fabrieken al van de staat

Stalin dwong ook boeren hun boerderijen af te staan

De overheid bepaalde middels planeconomie wat en hoeveel geproduceerd werd

Stalin liet tegenstander arresteren, opsluiten en vermoorden

Dictatuur in Italië

• Fascisme

Kiezen: tekst slide 41 of filmpje slide 42

Fascisme

Na WOI waren veel mensen hun vertrouwen in democratie kwijt

In 1922 werd Benito Mussolini regeringsleider Italië

Hij maakte van Italië een totalitaire staat; zijn beweging heette het fascisme 

Met indoctrinatie wilde Mussolini dat iedereen hem ging zien als il Duce (= de leider)

Hij wilde dat Italië weer een machtig land zou worden zoals in de tijd van het Romeinse Rijk (Middelandse Zee = Mare Nostrum)

Het opdringen van ideeën. Hier mag geen kritiek op zijn.

Fascisme kenmerkt zich door een wens voor één sterke leider, die het land moet redden, extreem nationalisme, militarisme. Fascisme is gewelddadig (gebruik van knokploegen) en totalitair

Welvaart en crisis

• Economische crisis in de Verenigde Staten
• Crisis in Nederland

Kiezen:  filmpje slide 44 of tekst 45 en 46

                  filmpje slide 47 en 48 of tekst 49

                  

The roaring twenties

Na WOI ging het economisch erg goed in de Verenigde Staten.

Landbouwgrond en fabrieken in Europa waren vernietigd. De Amerikanen konden veel verkopen aan Europa.

In de VS zelf had iedereen werk en er waren veel nieuwe producten te koop. Iedereen leende geld om al die nieuwigheden aan te schaffen.

Het waren the roaring twenties (de roerige jaren '20)

Economische crisis VS

Na verloop van tijd herstelde de Europese economieën en ook in de VS zelf had iedereen (met geleend geld) gekocht wat ze wilden hebben.

Er kwam overproductie, bedrijven gingen failliet en mensen werden ontslagen. 

Mensen die ontslagen waren konden hun schulden niet aflossen.Zo gingen ook banken failliet. 

De leningen die de Verenigde Staten aan andere landen had gedaan moesten terugbetaald worden. De hele wereld raakte in een economische crisis.

Als bedrijven meer produceren dan ze verkopen. Ze moeten deze restgoederen ook opslaan. Dat zorgt voor snel oplopende kosten.

Crisis in Nederland

Werklozen in Nederland kregen van de overheid een kleine uitkering.

Om zwartwerken te voorkomen moesten ze twee keer per dag naar een stempellokaal voor een stempel.

Dictatuur in Duitsland

• Duitsland na WOI
• Dolkstootlegende
• Nationaalsocialisme

Kiezen: Filmpje slide 52 en 54 of Tekst slide 51, 53 en 56

Duitsland na WOI

Verlies van de oorlog komt hard aan. Veel mensen geloven in de  dolkstootlegende.

Vrede van Versailles is slecht voor Duitsland:

Ze raken land kwijt, mogen nog maar een klein leger hebben en ze moeten heel veel geld (herstelbetalingen) betalen.

Duitsland wordt voor het eerst sinds haar bestaan (1871) een democratie, maar dat werkt slecht, veel extreme partijen.

Om de herstelbetalingen te kunnen betalen wordt er geld bij gedrukt.

Economisch gaat het slecht.

Dolkstootlegende

De nieuwe democratische  regering had het verdrag van Versailles ondertekend.

En daarmee soldaten verraden.

HYPERFLATIE

je geld is niets meer waard

Nationaalsocialisme

Door de economische crisis stemden veel Duitsers in 1932 op de nationaalsocialistische partij.

Nationaalsocialisme lijkt op het fascisme
Eén belangrijk verschil: nazi's zijn ook racistisch
Het Germaanse (Arische) ras: Übermenschen
Joden, zigeuners etc: Untermensen

Adolf Hitler werd regeringsleider en maakte een einde aan de democratie. Als dictator laat hij zich 'leider' (Führer) noemen.

Ontstaat in Duitsland; Aanhangers zijn Nazi's

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen

Geef jezelf een cijfer hoe je deze paragraaf hebt bestudeerd

010