8.3 Arbeidersarmoede aanpakken?

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

De sociale kwestie (Jort)

Lesdoelen les 5

Je kunt uitleggen wat de sociale kwestie is en hoe de overheid over deze kwestie denkt

Wat is de Sociale Kwestie?

De woon- en werkomstandigheden van de arbeiders in de steden aan het einde van de 19e eeuw waren slecht.

Sociale kwestie = vraagstuk rondom deze omstandigheden. Moet overheid wel/niet ingrijpen? 

De overheid en de sociale kwestie

Een nachtwakersstaat is een staat waarin de overheid zich zo min mogelijk bemoeit met het leven van burgers.

De regering zorgt alleen voor orde en veiligheid. Dit is een liberale visie op de rol van de overheid.

Denkvraag

Leg uit waarom de overheid niet ingrijpt, dus niets doet aan de sociale kwestie.

Lesdoelen les 6

Je kunt de belangrijkste denkbeelden van de liberalen en confessionelen noemen

Liberalisme

• Persoonlijke vrijheid (grondwet)
  
• Passieve rol van de overheid: zo min mogelijk bemoeien met de mensen (nachtwakersstaat)
  
• Weinig regels voor de economie (kapitalisme)

Confessionalisme

• Confessie=geloof (Protestant/Rooms-katholiek)

• Samenleving gebaseerd op christelijke normen en waarden (naastenliefde)

• Burgers, kerken en instellingen moeten er samen uitkomen, dus overheid op afstand

Denkvraag

Noem een overeenkomst tussen de denkbeelden van de liberalen en de confessionelen. 

Socialisme (Jort)

Lesdoel les 7

Je kunt de belangrijkste denkbeelden van socialisten en communisten noemen

Socialisme/communisme

Karl Marx is de bedenker, hij wilde : 

een klassenloze samenleving 

geen particulier bezit

rol van het geloof terugdringen

De richting die dat wilde bereiken via een revolutie noemen we communisme

Socialisme

De richting die betere leef- en werk-omstandigheden voor de arbeiders wilde bereiken via de democratische weg, dus via verkiezingen en sociale wetten, noemen we sociaaldemocratie

Denkvraag

Wat is het belangrijkste verschil tussen communistene n socialisten.

nationalisme

Lesdoel les 8

Je kunt beschrijven hoe nieuwe natiestaten als Belgie en Duitsland ontstaan zijn

Nationalisme

mensen zijn trots op hun land,volk en 

cultuur 

of

streven van een volk naar een eigen staat

Nationalisme

in het Koninkrijk der Nederlanden

1830: opstand in Belgie, 

waarin de demonstranten een 

eigen land en eigen koning eisen

1831: Belgie verklaard zich onafhankelijk 
1839: onafhankelijkheid erkend

 door koning Willem I

Duitsland

• Nationalisme begon grotere rol te spelen
• O.l.v. Pruisische Otto von Bismarck (Blut und Eisen) eenwording van Duitsland d.m.v. Frans-Duitse oorlog

1870-1871: Frans-Duitse oorlog

• Nationalisme groeit. 
• Duitse staten werken samen olv Pruisen
• Het was een bloedige oorlog, dankzij industralisatie zijn wapens dodelijker(achterlader)
• Belangrijke rol voor trein en telegraaf
• Slag bij Sedan

Vrede

• herstelbetalingen
• Elzas-lotharingen
• Duitse Keizerrijk uitgeroepen in de Spiegelzaal
• vernedering leidt tot            wraakgevoelens 

Denkvraag

Maak met behulp van een voorbeeld duidelijk dat nationalisme gevaarlijk kan zijn