Waterland

• Aardrijkskunde
• Basisschool
• Groep 7

Nederland waterland

Dit thema gaat over Nederland als waterland. 

Wat zie je op deze foto? Je ziet in ieder geval heel veel water. De foto die je hier ziet is gemaakt in Nederland. In groep 6 hebben jullie er al les over gehad, weet iemand dat nog? In 1953 vond er een grote ramp plaats in Nederland. Kijk maar eens naar het filmpje. 

Nederland is een echt waterland. Maar om het een bewoonbaar waterland te laten zijn, moeten er verschillende maatregelen worden getroffen. Waarom we dit moeten doen, dat laat het vorige filmpje wel heel duidelijk zien. We moeten er voor zorgen dat zoiets als dat er in 1953 is gebeurd, nooit meer kan gebeuren. Om overstromingen te voorkomen, moet je natuurlijk wel het een en ander van het water afweten. Dat leer je in deze les. 

Watervallen

Watervallen

Tussen de bergen vind je enorme watervallen. 

Deze watervallen voorzien vele dorpjes van schoon water. 

Water stroomt altijd van boven naar beneden. Denk maar eens aan een flesje water dat ik leeg gooi, het water valt op de grond. Zo werkt het ook met water uit de natuur. Het water komt van hoog in de bergen naar beneden. En wie zitten er beneden? Juist ja, dat zijn wij. Nederland is een laag gelegen land. Veel water komt dus bij ons terecht, waardoor wij in Nederland meer kans hebben op overstromingen dan andere landen. Al het water verzamelt zich bij ons. Daarom moeten we ons goed beschermen en maatregelen nemen. 

In het filmpje hoor je dat we een heleboel dingen hebben bedacht die het water tegen houden. Duinen, dijken, dammen en deltawerken. Gelukkig zijn die bedacht!

Ingedamde rivier

Natuurlijke rivier

Zoals net al verteld hebben we in Nederland dus veel te maken met het water uit dat uit de bergen naar beneden stroomt. Het water dat uit de bergen naar beneden stroomt vormt zich tot een rivier. Hier zie je twee verschillende soorten rivieren. Een ingedamde rivier en een natuurlijke rivier. Kan jij al bedenken wat het verschil hier tussen is?

De natuurlijke rivier is inderdaad geheel natuurlijk. Deze doet helemaal zijn eigen ding. Kijk maar eens naar het volgende filmpje. 

Tijdens filmpje praten

Hier zie je dat het water stroomt. Omdat het water tegen de zijkanten stroomt slijpt de rivier eigenlijk elke keer een beetje van de rand mee. Hierdoor ontstaan er bochten die ook telkens weer kunnen veranderen. Deze bochten noem je meanderen. Soms veranderd een stuk land daardoor natuurlijk enorm. 

Ingedamde rivier

Natuurlijke rivier

De andere rivier is een ingedamde rivier. Deze is door mensen gemaakt. Mensen kunnen hierdoor natuurlijk zelf kiezen hoe de rivier loopt en hoe diep ze de rivier maken. De rivier veranderd niet meer van vorm door de kribben. Dat is heel handig, dan kan er omheen gewoon gebouwd worden en kan je er ook wonen. Kijk maar eens wat kribben zijn. 

IIIIIIIIIIIIIII

IIIIIIIIIIIIIII

IIIIIIIIIIIIIII

IIIIIIIIIIIIIII

Uiterwaarden

Rivier

Zomerdijk

Winterdijk

Dorp

Kribben

Een rivier is meer dan alleen water. Kijk maar eens naar het plaatje. Het dorp spreekt voor zich. Het dorp wordt beschermd door een aantal dingen, zodat het water niet per ongeluk in het dorp terecht komt. Stel je maar eens voor dat het heel hard zou regenen, dan is het niet de bedoeling dat het water overstroomt. Direct naast de rivier met kribben ligt er een zomerdijk. Dit is een lage dijk die in de zomer en in het najaar het water tegenhoudt. 

Als er heel veel water door de rivier stroomt is zo'n zomerdijk niet voldoende, daarom is er een stukje verder op ook een winterdijk gemaakt. Ze zijn zo hoog dat er geen overstroming kan plaatsvinden. Het stuk land tussen de zomer- en winterdijk noemen we de uiterwaarden. Deze stukken land kunnen overstromen, daarom is het niet bewoond. 

Winterdijk

Zomerdijk

Uiterwaard

Winterbed

Zomerbed

Hier zie je nogmaals de zomerdijk en winterdijk. Je ziet bij plaatje A het water in het zomerbed en bij plaatje B het water in het winterbed. Bij een overstroming kan het water dus in het winterbed komen. De winterbed houdt het verdere water tegen. 

In principe wordt er op de uiterwaarden niet gebouwd. In de zomer lopen er soms dieren te grazen. Toch gebeurt het steeds vaker dat er op de uiterwaarden ook wordt gebouwd, omdat we steeds meer mensen hebben in Nederland en dus meer ruimte nodig hebben. De zomerdijken worden dan verhoogd en de rivier wordt dieper gemaakt. 

Soorten rivieren

1. Gletjserrivier
2. Regenrivier
3. Gemengde rivier

Je hebt verschillende soorten rivieren. Een gletsjerrivier, een regenrivier en een gemengde rivier. Je kan natuurlijk al raden wat dat betekent. Bij een gletsjerrivier is het water uit de rivier smeltwater, weet je nog? Het smeltwater van die smeltende ijskappen. Bij een regenrivier is het water neerslag. En bij een gemengde rivier is het van zowel smeltwater als regenwater. 

De rijn

Een van de bekendste rivieren in Nederland is de Rijn. Die ben je al heel vaak tegengekomen met je topografie toetsen en je hebt misschien zelfs weleens in echt gezien. De rijn is de langste rivier in Nederland, hij is wel 1320 kilometer lang. Dat is veruit niet de langste rivier uit de wereld, dat is namelijk de Nijl. Die is zelfs 6650 kilometer lang. 

De Rijn begint helemaal terug in de Zwitserse Alpen. Kijk maar eens naar het stroomgebied van de Rijn. Dat water legt een hele tocht af. De Rijn eindigt uiteindelijk in de Noordzee. 

Benedenloop

Bovenloop

In de bovenloop van de rivier (in die Zwitserse Alpen) komt het water uit de bergen. Helemaal beneden is het natuurlijk veel vlakker. Het water is een combinatie van smeltwater en regenwater. Weet je nog wat voor rivier dit dan was? Inderdaad: een gemengde rivier. 

o

verval

een verval is het hoogte verschil in de rivier. Als een rivier in de bergen ontspringt dan heeft die een grotere verval dan als de bron op laagland bevind.

delta

een delta zoals bij de rijn bestaat uit meerdere rivieren die uit de rijn ontspringen en op verschillende plaatsen de zee in gaan

bovenloop

de bovenloop is de rivier bij de bron.

middenloop

de middenloop is het middelste stuk van de rivier dat is vaak 1 rivier met kleine riviertjes die er bij komen.

benedenloop

De benedenloop is het laatste stukje van de rivier. Vaak loopt het uit in een delta(zie andere hotspot). Aan het einde van de rivier loopt de rivier in de zee.

kribverlaging

zand banken die van de kant haaks op de rivier staan worden verlaagt of verwijderd.

Hier zie je al een heleboel begrippen staan die we al gehoord hebben. Je ziet ook de route van de Rijn naar de Noordzee. Het begrip verval heb je nog niet gehoord, dat is gelukkig een makkelijke want het verval betekent gewoon het water wat van een hoger gelegen punt naar beneden valt. Een waterval dus! Die heb je natuurlijk veel in de bergen.

De delta heb je misschien wel onthouden van groep 6. Deze zijn heel belangrijk. De Rijn splitst zich uit in verschillende rivierstromen naar de zee. Dit is ook fijn, want dan komt al het water niet alleen samen in een enkele rivier. 

Dit is een van de grote krantenkoppen momenteel. De Rijn raakt erg vervuild. De route van de Rijn naar de Noordzee is erg lang, en onderweg vindt er veel vervuiling plaats. Fabrieken gooien bijvoorbeeld afval in het water, hier zitten ook weleens giftige stoffen in. Dit is erg slecht voor de natuur en stroomt door alle landen heen. De regeringen van alle landen waar de Rijn doorheen loopt heeft nu afspraken gemaakt over het dumpen van afval in het water. 

Waar zie je wat?

Slepen maar!

Test je kennis over het onderwerp van deze week!

de zomerdijk

de zomerdijk

de winterdijk

de winterdijk

de uiterwaarde

de uiterwaarde

Winterdijk

Zomerdijk

Uiterwaard

Kribben

Wanneer was de watersnoodramp?

1. 1853
2. 1953
3. 1916
4. 2002

Hoelang is de Rijn?

1. 52 kilometer
2. 367 kilometer
3. 600 kilometer
4. 1320 kilometer

De les gaat over de Rijn. Waar ontspringt de Rijn?

1. Duitsland
2. Zwitserland
3. Oostenrijk
4. Nederland

De Rijn is een ...

1. regenrivier
2. smeltrivier
3. gemengde rivier

.

Water!!

We hebben een heleboel geleerd over het water in Nederland. Voor Nederland is het water erg belangrijk. Mede om onze ligging. Maar water komt natuurlijk nog veel meer terug. Daar leer je de volgende les meer over!