§ 8.3 Straling gebruiken

• Natuurkunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

§ 8.3 Straling gebruiken

Straling en licht

In het hoofdstuk licht hebben we het gehad over de zichtbare straling. Deze zichtbare straling bestaat uit het spectrum, alle kleuren van de regenboog. 

De niet-zichtbare straling kunnen we dus niet zien, maar wel bewijzen. Daar gaat dit hoofdstuk over. 

Instabiele kernen

Een radioactieve isotoop heeft atoomkernen die instabiel zijn. Daarmee wordt bedoeld dat die kernen spontaan (dus zonder invloed van buitenaf) veranderen.

Op het moment dat zo'n atoomkern verandert, zendt deze een kleine hoeveelheid straling uit. Dit wordt radioactief verval genoemd.

Bestralen bij tumoren

Uitwendig bestralen

Ioniserende straling maakt de 

moleculen in de tumor kapot.

De straling moet ver genoeg

indringen in het lichaam,

dit is dus gammastraling.

Patiënt na bestralen niet radioactief.

Radioactief verval

Als een kern van een radioactieve stof straling geeft, is hij net in verval geraakt. Dan is de kern van het atoom verandert in een andere (niet radioactieve) stof. Dit kunnen alleen radioactieve stoffen en dat kunnen ze maar 1x.

Als ze in verval raken, zenden ze dus straling uit.

Halveringstijd

De kernen van een isotoop veranderen steeds door de helft.

Dus een halveringstijd van 300 Bq per dag houdt in:

0 dagen - 300 Bq - 100%

1 dag - 150 Bq - 50% 

2 dagen - 75 Bq - 25%

 etc etc etc

Meten van radioactiviteit

Je meet radioactiviteit dus met een geigerteller.

Maar je meet dit in Bequerel (Bq)=1 Bq is 1 veranderde kern per seconde.

Straling gebruiken

Straling kun je ook in je voordeel gebruiken. Bijvoorbeeld in het ziekenhuis om bepaalde ziekten te behandelen of bepaalde processen in het lichaam zichtbaar te maken.

Soorten straling

De ioniserende straling lopen van minder sterk naar sterk:

• Alfa straling
  
• Beta straling
  
• Gamma straling
  

Stralingskracht

Het ene soort straling heeft een veel groter doordringend vermogen dan de andere:

• Alfastraling
  
• Betastraling
  
• Gammastraling
  

Beschermen tegen straling

De cellen van je lichaam moeten beschermd worden tegen straling. 

Voor UV straling kun je simpelweg een zonnebrand gebruiken, maar sterkere straling heeft een betere bescherming nodig. Röntgenstraling wordt tegengehouden door lood bijvoorbeeld.  

watisradioactievestraling.tudelft.nl

Opdracht:

In tweetallen onderzoek je 1 soort straling. 

(Alfa, beta, gamma, röntgen, neutronen)
Aanstaande donderdag presenteer je kort aan de klas:

• De werking van jouw gekozen straling
• Hoe kan het worden tegengehouden?
• Welke toepassingen zijn er voor jouw straling?
• Welke negatieve gevolgen kan jouw straling hebben?