Les 11 - §3.2 Crisis en ontevredenheid

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

3.2 Crisis en ontevredenheid

Herhalen / répéter / wiederholen / повторить / repeat 

Het schema gaat over de staatsinrichting van Nederland vanaf 1848.  Sleep alle begrippen naar de juiste plek in het schema:

Eerste Kamer

Tweede Kamer

Provinciale Staten

Koning

minister-president

Burgers

ministers

Regeringsleider

Staatshoofd

Liberalen

Protestanten

Katholieken

RSKP

ARP

Liberale Unie

Schoolstrijd

Kuyper

Schaepman

Thorbecke

Kleine Luyden

Bijbel

Emancipatie

Geallieerden

Centralen

Tijd van wereldoorlogen

Eerste wereldoorlog

Welke uitspraken zijn juist?

Juist

Onjuist

De Eerste Wereldoorlog duurde vier jaar.

Een oorzaak van de eerste wereldoorlog zijn de bondgenootschapen.

Frankrijk, Engeland en Oostenrijk hoorden bij de geallieerden.

De Eerste Wereldoorlog begon in 1918.

(1) Lenin

(2) Stalin

Vroeger

Later

Planning

Lesuur 1

• Republiek van Weimar + Beurskrach

Lesuur 2

• Fascisme + dolkstootlegende

Leerdoelen: je leert...

• enkele bepalingen van de Vrede van Versailles herkennen en noemen.
•  de belangrijkste ontwikkelingen in nazi-Duitsland, als voorbeeld van een extreemrechtse totalitaire staat, herkennen en beschrijven.
• de gevolgen van de economische crisis voor het vertrouwen in de democratie in Europa en in het bijzonder voor Duitsland herkennen en beschrijven.

Werken met LessonUp

Aantekening voor het examen

Opdracht

Meer informatie

Bronnen

Je mag je device gebruiken

Je mag samenwerken

Je moet je oortjes gebruiken

Je werkt zelfstandig

Examenvraag

Je werkt in stilte

Republiek van Weimar 

• In 1919 ontstond in Duitsland de democratische Republiek van Weimar.
• Door de hoge herstelbetalingen ging het economisch niet goed  de regering liet in 1923 geld bijdrukken: (hyper)inflatie
• Amerika schoot te hulp met leningen (Dawesplan).

Aantekening voor het examen

Herhalen / répéter / wiederholen / повторить / repeat 

Recht van amendement

Recht van budget

Recht van enquete

Recht van initiatief

recht van interpellatie

eerste kamer

tweede kamer

Wetsvoorstellen wijzigen

Discussie aangaan

Wetsvoorstellen maken

Onderzoek doen

Recht van Interpellatie

Recht van Enquete

Recht van amendement

Recht van Initiatief

Klassieke grondrechten:

Sociale grondrechten:

Klassieke grondrechten

Sociale grondrechten

Vrijheid van godsdienst

Vrijheid van meningsuiting

Vrijheid van drupers

Vrijheid van onderwijs

Recht op bestaanszekerheid

Recht op bewoonbaarheid

Recht op werk

Recht op rechtsbijstand

De Eerste Wereldoorlog had twee bondgenootschappen: de geallieerden en de centralen.

Welk land hoorde bij welke kant?

Centralen

Geallieerden

Gevolgen van WO1

Oorzaken einde WO1

Verwoestingen

Oorlogsmoe

Blokkade van schepen

Verdrag van Versailles

Miljoenen doden

Deelname VS aan WO1

herstelbetalingen

Loopgraven

Verdrag van Versailles

Militarisme 

Wapenwedloop

Zet de zinnen over Duitsland 1871-1933 in chronologische volgorde..

Ruhrgebiedbezetting

De Beurskrach in New York zorgt voor een grote economische crisis, ook in Duitsland.

Het Verdrag van Versailles wordt gesloten

De Republiek van Weimar wordt uitgeroepen.

Wilhelm II wordt keizer van Duitsland.

Als eerst

Daarna

Daarna

Als laatst

Duitsland stopt herstelbetalingen

Inflatie

Frankrijk bezet het Ruhrgebied

Republiek van Weimar

Nakijken opdr. (blz.119) opdr. 2,3,6 (crisis)

Beurskrach - I

In 1929 vond in de VS (New York, Wall Street) de beurskrach plaats => aandelen stortten in, oorzaak:

Amerikanen deden alles met geleend geld (ook aandelen kopen).

Gevolg => banken failliet --> bedrijven failliet --> werkloosheid (15 miljoen!) = economische crisis

Aantekening voor het examen

Beurskrach - II

De crisis uit Amerika slaat over naar Europa en de wereld, oorzaken:

• Handel viel stil.
• Duitsland werd extra hard getroffen (leningen van de VS)

Politiek gevolg = groei van anti-democratische + totalitaire ideologieën (communisme, fascisme, nationaalsocialisme).

Aantekening voor het examen

Fascisme

In Italië kwam de fascist Mussolini aan de macht, kenmerken van het fascisme:

• 1 sterke leider = dictator  persoonsverheerlijking
  
• Extreem nationalistisch
  
• Extreem militaristisch
  
• Veel propaganda
  

Aantekening voor het examen

Dolkstootlegende

Het idee van de dolkstootlegende was dat Duitsland de oorlog had verloren door verraad van interne vijanden (sociaaldemocraten en Joden). 

Het leger had namelijk volgens de aanhangers van de legende gewoon door kunnen vechten in de Eerste Wereldoorlog en had de nederlaag dus helemaal niet hoeven te accepteren.

Aantekening voor het examen

Hitlers mislukte staatsgreep - I

• Veel Duitsers dachten dat de oorlog expres was verloren: dolkstootlegende
• 
  
• 1919 Hitler werd lid van DAP --> al snel werd hij leider van die partij     --> NSDAP (nieuwe naam)

Aantekening voor het examen

Hitlers mislukte staatsgreep - II

• 1923 Duitsland kon geld voor herstelbetalingen niet meer betalen  volgens Verdrag van Versailles mocht Frankrijk dan het Ruhrgebied bezetten
  
• Bezetten Ruhrgebied (met veel industrie en mijnbouw) + inflatie zijn reden voor Hitler om een staatsgreep te plegen  MISLUKT (te weinig mensen steunden hem)

Aantekening voor het examen

Examenvraag

Opdracht

Examenvraag

Examenvraag 2021 - I

In de tekening is een reden te herkennen voor de invoering van het

Dawesplan.

--> Geef met behulp van de bron aan welke reden de Verenigde Staten

hadden voor het aanbieden van het Dawesplan.

Opdracht

Examenvraag

Examenvraag

Opdracht

Je mag je device gebruiken

Je werkt zelfstandig.

Je werkt in stilte

Examenvraag 

Uit het antwoord moet blijken dat in de bron is te zien dat de

herstelbetalingen te zwaar waren voor Duitsland (waardoor de Verenigde

Staten geen afbetalingen meer kregen van Groot-Brittannië en Frankrijk

van de oorlogsleningen) / dat Amerikaanse bedrijven geen producten

(meer) konden verkopen in Duitsland (het Dawesplan moest Duitsland

daarom weer in staat stellen om hun oorlogsschulden aan onder andere

Frankrijk en Groot-Brittannië af te lossen)

Opdracht

Examenvraag

Examenvraag

Opdracht

Examenvraag

Examenvraag 2019 - I

De verklaring die de generaal geeft, staat bekend als de

Dolkstootlegende. Volgens de generaal zijn ‘anderen’ schuldig aan de

Duitse nederlaag.

--> Wie zijn volgens de generaal de ‘anderen’ die schuldig zijn aan de

Duitse nederlaag? 

Opdracht

Examenvraag

Examenvraag

Opdracht

Je mag je device gebruiken

Je werkt zelfstandig.

Je werkt in stilte

Examenvraag 

Uit het antwoord moet blijken dat de regering van de Republiek van

Weimar/de socialisten/de communisten schuldig is/zijn aan de nederlaag.

Opdracht

Examenvraag

We gaan oefenen