Leereenheid B8: week 1 en 2 Gezond zwanger (verpleegkunde)

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Gezond zwanger

Kennismaking

Verwachtingen

Emoties

Leerdoelen

Aan het eind van de les kun je benoemen:

Welke adviezen gelden om gezond zwanger te worden

Welke controles een verloskundige doet

Waar je kunt bevallen

Welke vormen van zwangerschapsbegeleiding er zijn

Voordelen van borstvoeding voor baby en moeder

Wat weet jij al over gezond zwanger worden?

Kinderwens

Pre-conceptionele zorg definitie:

 Het verstrekken van preventieve, beschermende en curatieve gezondheidszorg en sociale interventies vóór de conceptie plaatsvindt.
 

Pre-conceptioneel spreekuur: 

• Hoe kun je het best zwanger worden. (cyclus)
• Voorgeschiedenis (miskraam)
• Leefstijl adviezen vrouw en man
• Voedingsadviezen (vegetarisch-vitb12)
• Medicijngebruik (foliumzuur, vorming ruggenmerg)

Doel prenatale zorg

Optimale situatie voor moeder en ongeboren kind te creëren. Dit houdt in:

• zwangerschap vaststellen;
  
• hoe ver de zwangerschap is gevorderd; a terme (1e dag menstruatie + 9 mnd + 7dgn)
• de ontwikkeling van de foetus volgen;
  
• harttonen (cortonen) van de foetus controleren;
  
• stoornissen in de zwangerschap opsporen en behandelen;
• adviezen geven over de leefwijze (over roken, alcoholgebruik, drugsgebruik, medicijngebruik, diëten, enzovoort); toxoplasmose
• voorlichting geven over zwangerschapscursussen, ontspanningsmogelijkheden 
• raad en hulp geven op psychisch gebied,
• vertrouwen scheppen 

voorlichting geven over borst- en flesvoeding

Toxoplasmose

Toxoplasmose is een infectie met de parasiet Toxoplasma gondii. Dit is gevaarlijk voor het ongeboren kind. Besmetting treedt op door het eten van voedsel waarop zich sporen bevinden van dit micro-organisme, zoals op ongewassen groente, uitwerpselen van katten (kattenbak!) en rauw vlees. De helft van de zwangere vrouwen hebben geen antistoffen tegen toxoplasmose, waardoor extra voorzorgsmaatregelen nodig zijn. Deze maatregelen bestaan uit:

het goed wassen van groente;

verhitten van rauw vlees (boven 66 oC);

geen contact met kattenuitwerpselen;

na contact met aarde zorgvuldig de handen wassen of handschoenen dragen.

Infectie van de foetus met toxoplasmose kan de volgende gevolgen hebben: hydrocephalus, microcefalie (abnormaal klein hoofd), mentale achterstand, aantasting van het netvlies, longontsteking en leverontsteking.

Welke lichamelijke veranderingen of verschijnselen zie je bij zwangeren?

Lichamelijke veranderingen zwangerschap 

• Hormonen
• Geslachtsorganen  
• Slijmprop
• Borsten, huid en bloedvaten​
  
• Urinewegen​
  
• DM 
• Spijsvertering ​
  
• Slaap- en waakritme​
  
• Gewicht ​
  
• Bekken

(misselijkheid, vermoeidheid)

(schaamlippen en baarmoedermond blauw), baarmoeder 5x zo groot. Meer afscheiding. Zuurgraad veranderd > schimmel en uwi.​

DM (hormonen, reageer minder insuline)​

Lichamelijke verschijnselen

• Amenorroe / Emesis gravidarum ( 50% - HCG spiegel/psyche)
• Vermoeidheid en verhoogde slaapbehoefte
  
• Duizeligheid en flauwvallen (orthostatische hypotensie, laag hb, vena cava syndroom
  
• Verandering borsten en genitalia
  
• Gewichtstoename (10-12,5 kg) en oedeem
• Obstipatie - (progesteron - rust en ferro) 
• Varices (Door progesteron verslapt de gladde spierweefselwand van de aders )
• Chloasma gravidarum (na 12e week) Zwangerschapsmasker of linea negra

Vervolg lichamelijke verschijnselen

• Hemorroïden (7/10)
  
• Vaak urineren (kans op cystitis)
  
• Fluor albus ( kans op candida-infectie)
  
• Rug en bandenpijn
• Spierkrampen (-calcium )
  
• Striae
• Maagklachten (trage maag en hormonen)
• Hartkloppingen /(gevoeligheid zenuwstelsel)
  
• Jeuk (aandacht voor leverfunctiestoornissen)

Linea negra

Striae

Psychische veranderingen zwangerschap

• Gevoeliger, prikkelbaarder of emotioneler
• Hoe beleeft de zwangere de zwangerschap?
• omgeving/cultuur/houding partner.
• Minder belangstelling voor omgeving
• Labiliteit (Hormonen)
• Ongerustheid en angst
• Zwangerschapslusten
• De partner.

Welke onderzoeken zal de verloskundige of gynaecoloog bij de zwangere of foetus uitvoeren?

Algemeen bloedonderzoek

• Bloedgroep - eventuele bloedtransfusie
• HB- evt. Ferro preparaten
• Resus D factor - resusantagonisme, week 27, DNA, 2 x anti-D injectie

• Irreguliere antistoffen, afweerstoffen tegen rode bloedcellen (ernstige geelzucht baby Icterus)
• Hepatitis B (leverontsteking)  hepatitis B-immunoglobuline 2 uur na de geboorte
• Syfilis - zeer gevaarlijk voor baby, behandeling met penicilline,
• Rodehond (rubella) - veroorzaakt aangeboren afwijkingen
• Hiv, medicatie

De foetus en de placenta hebben in toenemende mate ijzer nodig. Om te bepalen hoeveel ijzer er in het bloed zit, wordt de waarde van Hb in het bloed gemeten. Hb is de ijzerhoudende stof in rode bloedcellen die zuurstof vervoert.

Resus D-factor is een stof die in het bloed aanwezig kan zijn. Wanneer een vrouw deze stof niet in haar bloed heeft, is ze resusnegatief, ook wel geschreven als ‘Rh-’. Ongeveer zestien procent van de zwangeren is resusnegatief. Als de baby van een resusnegatieve moeder zelf wel de resusfactor in het bloed heeft en dus resuspositief is, is sprake van resusantagonisme.

 Als de baby resus D+ is, en er dus een risico op antistofvorming is, krijgt de zwangere twee keer een injectie met anti-D-gammaglobulines om deze antistoffen weg te vangen: rond de 30e week en na de bevalling.

Controle van de baarmoederstand

 3 oriëntatiepunten:

 het onderste puntje van het borstbeen (processusxiphoideus),  X

de navel, N 

Bovenrand van het schaambeen (symfyse). S  

Aan de hand van de grootte van de uterus kan de lengte van de zwangerschap worden bepaald.

het aantal centimeters + 4

30 + 4 = 34 weken gravida

standaardcontroles ongeboren kind

Controle van de hartslag -cortonen (vanaf 12e week)

Met behulp van doptone

 

Echoscopie.

• 9-10 weken - inwendig of uitwendig
• 20 weken- Structureel Echoscopisch Onderzoek (SEO)
• Afbreking nog mogelijk tot 24 weken dus haast is geboden
• groei-echo bij dertig weken en/of een liggingsecho bij 34-36 weken 
• Op indicatie extra echo's
• Pretecho- 2D-3D-4D- geslacht

andere onderzoeken

• Vlokkentest - chorionbiopsie (week 8-10) onderzoek via vagina
• chromosomale afwijkingen, erfelijke stofwisselingsziekten, bloedziekten  of een spierziekte.
• Is iets minder betrouwbaar.
• vruchtwaterpunctie - (amnioncentese)
• opsporen van ernstige afwijkingen. 
• Uitslag na 3 - 4 weken

Maar ook

Combinatie test (nekplooi , bloed, leeftijd moeder) syndroom van down

week 11- 14 weken.

Niet 100 % betrouwbaar 
 

NIPT (Niet Invasieve Prenatale Test)

Bij een afwijkende uitslag alsnog een chorionbiopsie of amniocentese worden uitgevoerd. 

Bij een niet-afwijkende uitslag is geen vervolgonderzoek nodig.

Chorionbiopsie is

1. vruchtwaterpunctie
2. vlokkentest
3. Bloedonderzoek
4. nekplooimeting

Tijdens een gezonde zwangerschap gaat een vrouw gemiddeld 13 keer naar de verloskundige. Daar worden elke keer een paar onderzoeken gedaan. Welke hoort er niet bij?

1. Bloeddruk van moeder
2. Hartactie van het kind
3. Inwendig onderzoek

Cardiotocografie / CTG

hartslag van de baby en de contracties van de uterus 

vanaf een termijn van 25 weken gravida

is voorbehouden aan een obstetrisch opgeleide verpleegkundige.

Variabel CTG met acceleraties

CTG met deceleraties

Waar kan je in Nederland bevallen?

Waar bevallen

• Thuis met eigen verloskundige en kraamzorg
  
• Poliklinisch  in het ziekenhuis met eigen verpleegkundige en kraamzorg van thuis (na bevalling weer naar huis). Zonder indicatie eigen bijdrage van 340 euro
  
• Ziekenhuis is medische bevalling met indicatie. Gynaecoloog is supervisor, Verloskundige begeleidt de bevalling met ondersteuning van verpleegkundige
  
• Kraamzorghotel is met eigen verloskundige en kraamzorg van het hotel, 24 uurs zorg aanwezig. Eigen bijdrage van minimaal 35 euro per dag
  

Zwangerschapsbegeleiding

Zwangerschapsgym

Yoga

Haptonomie

Samen zwanger

Doula

Borstvoeding voordelen

 Licht verteerbaar. 

Bevordert de ontlasting en beschermt de darmen.

Bevat antistoffen die beschermen tegen veel voorkomende ziektes: 

 Minder vaak ziek!

Minder kans op allergieën en astma.

Minder kans op overgewicht en diabetes op later leeftijd.

Bevordert goede ontwikkeling van de kaken.

Vitamine D en K hebben baby’s na geboorte als toevoeging nog nodig!! Worden als druppels toegediend

Gezondheidsvoordelen voor de moeder die borstvoeding geeft of heeft gegeven

• Minder bloedverlies na de bevalling.
  
• Binding, fijne levenservaring.
  
• Sneller op het oude gewicht.
  
• Minder kans op borstkanker of eierstokkanker.
  
• Op latere leeftijd minder botontkalking.
  
• Minder kans op diabetes type 2, hoge bloeddruk reumatische artritis.
  

Welk medicijn/supplement moet voor de conceptie al ingenomen worden

1. Foliumzuur
2. vitamineB12
3. vitamineD
4. ferropreparaten

resusantagonisme is gevaarlijk voor

1. De moeder
2. De baby
3. broertjes of zusjes na de eerste zwangerschap

Er is namelijk een klein risico dat de baby antistoffen tegen de resusfactor van de moeder krijgt tijdens de zwangerschap. Door het bloed-bloedcontact tijdens de geboorte is de kans groter dat er bloed van de baby in de bloedbaan van de moeder komt. De moeder maakt dan antistoffen tegen de resusfactor aan. Als bij een volgende zwangerschap de baby ook resuspositief bloed heeft, kunnen die antistoffen via de placenta het bloed van de baby bereiken. De antistoffen zorgen dat de bloedcellen van de baby worden afgebroken, waardoor de baby bloedarmoede krijgt. Dit kan levensbedreigend zijn voor de ongeboren baby. 

Foliumzuur slikken tijdens de zwangerschap is belangrijk omdat?

Vitamine B11 (foliumzuur) speelt een belangrijke rol bij de vorming van nieuwe cellen en weefsel en is essentieel voor de ontwikkeling van het zenuwstelsel van de foetus. De aanleg van de neurale buis, waaruit later de hersenen en het ruggenmerg ontstaan, vindt in de eerste vier weken van de zwangerschap plaats. Foliumzuur komt voor in gewone voeding, bladgroente, spruitjes en bruin brood, en wordt – in zeer beperkte mate – opgeslagen in de lever.

Welke vitamines moeten baby's toegediend krijgen wanneer zij borstvoeding krijgen?

1. Vitamine C
2. vitamine B11
3. Vitamine K
4. Vitamine K en D

Vitamine K zorgt voor een goede bloedstolling. Een tekort kan bij

pasgeboren baby’s bloedingen veroorzaken. Deze bloedingen kunnen

ernstig zijn, vooral als ze in de hersenen ontstaan. Om een tekort te

voorkomen, krijgen baby’s direct na de geboorte vitamine K-druppels

toegediend. Kinderen die flesvoeding krijgen, zijn hiermee genoeg

beschermd. Voor borstgevoede zuigelingen is deze dosering genoeg voor

een week. Hun ouders wordt daarom geadviseerd om hen daarna drie

maanden lang elke dag vitamine K-druppels te geven.

De vlokkentest is betrouwbaarder dan de vruchtwaterpunctie

1. Waar
2. niet waar

Vragen

Hoe beoordeel jij de kundigheid van de docent?

0100

Hoe beoordeel je de inhoud van deze les?

0100

Volgende les

De gezonde bevalling