Obstipatie

• Geneesmiddelenkennis
• MBO
• Studiejaar 1

Obstipatie

Lesinhoud

• Obstipatie
• Oorzaken
• Adviezen
• Medicatie 
• Vragen?

Wat weet je over obstipatie?

Obstipatie

• Verstopping
• Minder vaak ontlasting dan gebruikelijk
  
• Ontlasting gaat moeizaam
• Persen

Obstipatie

• Normale stoelgang: 2 x keer per dag tot 2 x per week
  
• Komt veel voor in de Westerse wereld
• Ontlasting is vaak hard en droog
• Veel moeite om ontlasting te lozen - persen en pijn

Klachten

• Buikpijn
• Opgeblazen gevoel
• Misselijkheid
• Overgeven
• Door te persen -> scheurtjes / aambeien / fissuurtjes

Oorzaak

• Eenzijdige voeding ; niet volgens schijf van vijf
• Te weinig vezelrijke voeding
• Te weinig drinken
• Onvoldoende lichaamsbeweging
• Negeren van aandrang - ophouden
• Medicijngebruik
• Spanning en stress 

Welke medicijnen ken jij die
obstipatie kunnen veroorzaken?

Obstipatie en medicijngebruik

• Opioïden - < darmperistaltiek
• Parasympathicolytica - < darmperistaltiek
• Calcium- en aluminiumzouten
• Lisdiuretica & Ijzerpreparaten 

Leefstijladviezen

• Gezonde en gevarieerde voeding (schijf van vijf)
• Voldoende vochtinname (2 liter per dag)
• Voldoende bewegen 

Ouderen en zwangeren

• Ouderen > risico op obstipatie -> eenzijdige voeding, weinig drinken en weinig lichaamsbeweging
• Bedlegerige patiënten -> onvoldoende beweging
•  Zwangeren -> risico op obstipatie -> slikken van Ijzer, minder lichaamsbeweging -> darmen in verdrukking

Medicatie

• Contactlaxantia 
• Osmotische laxantia
• Volumevergrotende middelen 

Let op:

• Medicatie kan ook diagnostisch ingezet worden - bv. voor een darmonderzoek

Contactlaxantia

• Prikkelen de darmwand
• Krachtig werkzaam
• Incidenteel en kortdurend (max. 3 dagen)
• Soms om darm te ledigen voor OK, scopie, bevalling
• Bijwerkingen: darmkrampen en diarree 

Preparaten

• Bisacodyl (OTC) - werking na 12 uur
• Natriumlaurylsulfoacetaat = Microlax klysma (OTC) - werking direct
• Sennosiden A +B = X-Praep (UR) - werking binnen 4 tot 8 uur
• Picozwavelzuur = Picoprep - coloscopie (kijkonderzoek dikke darm)

Osmotische laxantia

• Houdt vocht vast in de dikke darm
• Ontlasting blijft zachter en krijgt meer volume
• Meer volume -> darmwarm wordt geprikkeld -> ontlastingsreflex -> aandrang 
• Kan ook langdurig gebruikt worden

Preparaten

• Lactulose stroop - werking na 2 dagen
• Macrogol drank of poeder - werking na 2 dagen
• Macrogol in combinatie met zouten - elektrolyten
• Mag ook bij kinderen en zwangeren
• Ook preventief ingezet bij bepaalde gnm. 
• Kleanprep bij onderzoek als darm helemaal leeg moet zijn
  
• Kleanprep en Colofort -> veeeel drinken - 4 liter 

Volumevergrotende middelen

• Vullen de darm
• Plantaardige vezels
• Houden vocht vast
• Heeft wat langer de tijd nodig om te werken
• Kan langdurig gebruikt worden
• Veel drinken, werkt anders averechts ​

Preparaten

• Vezels 
• Psylliumvezels 
• Sterculiagom

Misbruik laxantia

• Om af te vallen
• Met name contactlaxantia bij anorexia nervosa
• Onnodig langdurig gebruik kan leiden tot verandering in de darmwand of onherstelbare darmbeschadiging
• Risico: gewenning - steeds meer nodig voor zelfde effect 
• Langdurig gebruikt -> darm maanden nodig om weer normaal te reageren

Algemene adviezen

• Voldoende vezelrijke voeding eten 
• Eventueel zemelen toevoegen 
• Onbijten ; darmperistaltiek stimuleren 
• Genoeg drinken ; 1,5 – 2 liter 
• Voldoende lichaamsbeweging 
• Ontlasting niet ophouden 
• Te lang op toilet zitten is af te raden 
• Een gehurkte houding vermindert ondersteuning zwellichamen -> aambeien 
• Niet hard persen           

En nu:

• Er volgen een aantal oefenvragen
• Er volgt een opdracht
• Er is ruimte voor vragen 
• Afsluiten
• Volgende keer nieuwe leertaak: Urinewegen

Wat is belangrijk bij de inname van vezels?

Wat kunnen oorzaken zijn voor het krijgen van obstipatie?

Welke pijnstillende geneesmiddelgroep kan obstipatie als bijwerking geven?

1. Paracetamol
2. NSAID's
3. COX-2-remmers
4. Opioïden

Welk medicijn, dat verstopping kan veroorzaken, wordt vaak gebruikt door zwangere vrouwen?

1. Macrogol
2. Ijzer
3. Multivitamine vrouw

Welke doelgroepen zijn vatbaarder voor het ontwikkelen van obstipatie?

Welke groep laxans heeft als werking dat het veel vocht vasthoudt waardoor de ontlasting zachter wordt?

1. Contactlaxans
2. Volumevergrotende laxantia
3. Osmotisch laxans

Opdracht

Vragen?