Geef aan of er sprake is van continuiteit of verandering in het leven van de inheemse bevolking
Verandering / Discontinuïteit
Continuïteit
Indianen worden gekerstend
(tot christen bekeerd)
Indianen moeten voor de Spanjaarden werken op encomienda's
Indianen passen hun eigen goden aan aan het christelijk geloof
Indiaanse vrouwen trouwden met de conquistadores
Indianen vallen nu onder een Spaanse koning,
eerst hadden ze een eigen koning die ze moesten gehoorzamen
Indianen spreken onderling hun taal Quechua
Slide 4 - Drag question
Welk begrip past het beste bij deze afbeelding?
A
Trans-Atlantische slavenhandel
B
Handelskapitalisme
C
Encomiënda
D
Conquistadores
Slide 5 - Quiz
Uitleg
Middeleeuwen: Kerk had een almachtige positie.
Kritiek op de kerk werd niet geduld.
Mensen die afdwaalden van de
officiële leer van de Kerk werden
ketters genoemd. Deze ketters
belandden vaak op de brandstapel
--> Johannes Huls ( +/- 1415)
Slide 6 - Slide
Renaissance
Middeleeuwen
Slide 7 - Drag question
Wat waren hervormers
A
Leiders van een protestbeweging tegen fouten in de kerk.
B
Christenen die zich aansluiten bij een hervormer.
C
Christenen die zich aansluiten bij de paus
Slide 8 - Quiz
Wat vinden mensen belangrijk? Zet de woorden in de goede kolom. Kies uit:
Middeleeuwen
Tijd van ontdekkers en hervormers
De mens
Het leven na de dood
Het leven op aarde
God en de kerk
Slide 9 - Drag question
Uitleg
Ketters werden opgespoord en berecht volgens de kerkelijke rechtbank; de Inquisitie. Kritiek werd dus niet geduld.
1517; Maarten Luther, 95 stellingen te Wittenberg.
Uitvinding drukpers --> Verspreiden van diens ideeën ging snel
Slide 10 - Slide
Uitleg
Monnik Tetzel had namens de kerk vele aflaten verkocht in de Duitse gebieden.
Een doorn in het oog voor Luther.
--> Bouw van een St. Pieterskerk bekostigen?
Slide 11 - Slide
Slide 12 - Slide
Aantekening
Kritiekpunten in Luther's 95 stellingen:
1. Aflaathandel
2. Simonie (= het verkopen van posities in de kerk)
3. Hiërarchie van de kerk (waarom een paus, kardinaal en bisschop nodig?)
4. Heiligenverering
5. Luxe leven van geestelijken.
6. Geringe kennis van de Bijbel onder de geestelijken.
Luther legde de focus dus weer op de persoonlijke relatie tot God en de bestudering van de Bijbel. Wat daar niet instond kon worden afgeschaft.
Slide 13 - Slide
Slide 14 - Slide
Slide 15 - Slide
Slide 16 - Slide
Aantekening
De paus stond niet open voor Luther's kritiek en deed hem in de kerkelijke ban (hij excommuniceerde Luther).
Karel V wilde graag centraliseren. Meerdere geloofsstromingen werden ook door de Duitse keizer dus niet getolereerd.
1521; Luther moet verschijnen voor de Rijksdag te Worms om zijn ideeën voor de keizer te herroepen. Luther weigert --> rijksban (vogelvrij verklaard).
Slide 17 - Slide
Een kerkelijke rechtbank die ketters opspoorde en vervolgde:
A
Reconquista
B
conquistadores
C
Inquisitie
D
encomienda
Slide 18 - Quiz
Waar richt de kritiek van deze tekenaar zich op?
Slide 19 - Open question
Sleep de balk naar de zin waar Luther zijn bezwaren tegen de kerk van Rome uitlegt.
Slide 20 - Drag question
Leg uit hoe het kan dat de pausen en de kerkvergaderingen onjuiste beweringen doen, volgens Luther? Koppel dat aan één van de kritiekpunten van Luther.
Slide 21 - Drag question
Uitleg
Na de rijksban in 1521 werd Luther geholpen door de Keurvorst van Saksen. Op diens kasteel; de Wartburg, schreef Luther de Bijbel in de volkstaal; het Duits.
Verscheidene Duitse vorsten schaarden zich over de jaren achter Luther en zijn vorm van het christendom; het lutheranisme (een vorm van het protestantisme).
Slide 22 - Slide
Slide 23 - Slide
Slide 24 - Slide
Slide 25 - Slide
Aantekening
Het bestuur in het Duitse Rijk ca. 1500:
1. Heilig Roomse keizer (Karel V)
2. Duitse vorsten (van hele machtige keurvorsten tot kleine koningen)
De Heilig Roomse (ook wel: Duitse keizer) wilde graag centraliseren en zodanig meer macht naar zich toetrekken. De Duitse vorsten wilden het liefst zo veel mogelijk zelf te zeggen hebben over hun eigen gebied (particularisme). Door het lutheranisme aan te nemen konden Duitse vorsten zich nog verder losweken van de macht van de katholieke keizer en de paus.
Slide 26 - Slide
Aantekening
Redenen om het lutheranisme aan te nemen:
1. Meer autonomie over het vorstendom; niet luisteren naar een katholieke keizer.
2. Persoonlijke overtuiging
3. Inbeslagname van kerkelijke bezittingen.
4. Autoriteit over geloofszaken in het vorstendom in plaats van te moeten luisteren naar de katholieke kerk.
Slide 27 - Slide
Uitleg
Boerenoorlog (1524 - 1525)
Geen kerkelijke hiërarchie; Luther legt het gezag voor het organiseren van het geloof bij de vorsten zelf.
Periodes van godsdienstoorlogen en vrede wisselden elkaar af tot 1555; De godsdienstvrede van Augsburg. Cuius regio, eius religio. "Wiens gebied, diens gebed". De vorsten mochten het geloof voor hun gebied zelf bepalen. Keizer Karel V treedt af na deze persoonlijke nederlaag.
Slide 28 - Slide
Hertog van Saksen beschermt Luther
Paus en keizer in conflict met Luther
Vrede van Ausburg
Godsdienst oorlog in Duitsland
95 stelligen
Slide 29 - Drag question
Luther
Vereren van heiligen
Eenvoudige aankleding
Zelf de bijbel lezen
Katholieken
Protestanten
Paus
Veel luxe
Slide 30 - Drag question
Protestanten
Katholieken
Marten Luther
De Paus
Calvijn
Slide 31 - Drag question
Aantekening
Johannes Calvijn; een hervormer uit Frankrijk.
calvinisme (ook een vorm van het protestantisme)
1. Predestinatie
2. Geestelijkheid moet het geloof uitleggen, meer niet.
3. Geen heiligenverering; geen afleiding in de kerk; kaal
4. kerkgemeente bestuurd zijn eigen kerk
5. Vorst mag worden afgezet als deze tegen Gods wil ingaat.
Slide 32 - Slide
Welke bron is geschreven door
Maarten Luther en welke bron door Calvijn?
Maarten Luther
Johannes Calvijn
Slide 33 - Drag question
De contrareformatie
1543 - 1563; Concilie van Trente
Een katholieke kerkvergadering waarin werd afgesproken hoe ze het protestantisme moesten indammen.
1. Verbetering priesteropleiding
2. Bevestiging van de tradities (heiligenverering, aflaten etc.)
3. Vulgaat (Bijbelvertaling; in het Latijn) bleef de officiële Bijbel
4. Ketters werden vervolgd.
Slide 34 - Slide
Leerdoelen
1. Je kunt de kritiek van op de Kerk beschrijven en verklaren.
2. Je kunt de oorzaak, de inhoud en de gevolgen van de contrareformatie beschrijven.
3. Je weet welke gevolgen de hervorming had voor de maatschappelijke en politieke situatie in Europa.