MC Escher

• Kunst
• Hoogbegaafdheid
• Basisschool
• Groep 4-8

Judith Leyster

M C ESCHER

Maurits Cornelis Escher werd op 17 juni 1898 geboren als de jongste zoon van waterbouwkundig ingenieur George Arnold Escher en diens tweede vrouw, Sara Gleichman. De familie bewoonde een pand in de Grote Kerkstraat te Leeuwarden, een deel van een voormalig paleis, waarin nu het museum Princessehof gevestigd is. Een van zijn kunstwerken is op de buitenzijde van dit pand aangebracht. De uit Duitsland stammende familie telde intellectuelen en kunstenaars zoals Eschers jongere neef de componist Rudolf Escher. Binnen het gezin werd hij Mauk genoemd

jeugd

In 1903 verhuisde de familie naar Arnhem. Op school was hij goed in tekenen, maar verder was hij geen goede leerling: hij bleef tweemaal zitten en zijn resultaten waren zeer matig. Zijn vader vond dat Escher een degelijke opleiding moest krijgen, zodat hij enkele maanden bouwkunde studeerde aan de TH in Delft. Maar in 1919 ging Escher naar de school voor Bouwkunde, Versierende kunsten en Kunstambachten in Haarlem. Al gauw schakelde hij over van bouwkunde naar de richting van de sierende kunsten.

opleiding

Escher als kind

geboortehuis

Na het verlaten van de school in 1922 reisde Escher regelmatig en graag naar Spanje en vooral Italië waar hij de Zwitsers-Russische Giulia Umiker ontmoette, met wie hij in 1924 trouwde en drie zoons kreeg: George, Arthur en Jan.

huwelijk

huwelijk Escher

In deze landen tekende Escher landschappen (die hij zou gebruiken in latere werken) en planten en in Spanje bestudeerde hij de islamitische decoraties.

Escher woonde 12 jaar in Atrani aan de Amalfikust in Italië. Diverse tekeningen van Escher zijn van deze plaats gemaakt of op locaties in en rond Atrani geïnspireerd.

inspiratie

blauwe periode

inspiratie uit Italië

Escher en zijn vrouw vestigden zich in Rome tot in 1935, toen het regime van Mussolini voor Escher onaanvaardbaar werd en de familie verhuisde naar het neutrale Zwitserland. Escher voelde zich evenwel niet thuis in Zwitserland en in 1937, vlak voor de Tweede Wereldoorlog, verhuisde de familie naar Ukkel, in België. Op 20 februari 1941 ging het gezin Escher terug naar Nederland en verhuisde naar Baarn. In 1943 werd de woning door de Duitsers gevorderd en op oudejaarsdag 1943 verhuisde het gezin naar villa Ekeby, Van Heemstralaan 56. Hij bleef in Baarn wonen tot 1970.

oorlog

Deze periode is Eschers productiefste, maar twee operaties weerhielden hem ervan prenten te maken. Tijdens zijn wandelingen door de bossen bij Baarn ontstonden de ideeën voor zijn werken Drie Werelden, Modderplas en Rimpeling. Eschers vrouw verhuisde in 1968 terug naar Zwitserland, waar ze de rest van haar leven zou doorbrengen.

na de oorlog

Modderplas

Drie werelden

Rimpeling

Escher verhuisde in 1970 naar het Rosa Spierhuis is Laren, een rusthuis voor kunstenaars waar hij een eigen atelier had. Hij overleed in 1972 op 73-jarige leeftijd in Hilversum .

overlijden

Escher had een sterke voorkeur voor technieken waarmee men met een zwart vlak begint en het zwart later weghaalt. Escher gebruikte houtsnede, houtgrafure en lithografie. Tijdens zijn HBS-opleiding maakte hij ook enkele linoleumsnedes.

Van zijn leraar Jessurun de Mesquita erfde Escher een voorliefde voor houtsnede. Houtsnede zou voor Escher een veelgebruikte techniek blijven.

houtsnede, houtgrafure en lithografie

Escher bezat een grote technische vaardigheid. Een voorbeeld hiervan is de prent Draaikolken, waarin afbeeldingen van rode en groene vissen het vlak vullen. Beide kleuren werden afgedrukt met hetzelfde blok hout, maar bij het afdrukken van de ene kleur werd het blok 180 graden gedraaid ten opzichte van de afdruk van de andere kleur. In het begin was techniek belangrijk voor Escher (en dat zou ook zo blijven), maar op een gegeven ogenblik was technische vaardigheid niet meer het hoofddoel. Escher wilde dan de wonderlijke ideeën in zijn hoofd uitdrukken in prenten, en techniek was hiervoor slechts een middel.

technisch

Draaikolken

Maurits Cornelis Escher wordt beschouwd als een van de meest invloedrijke kunstenaars van de 20e eeuw en wordt genoemd als voorloper van het surrealisme. Het surrealisme is een dromerige stijl van schilderen, met onderwerpen die in werkelijkheid niet zo kunnen zijn. Dit als reactie op de gruwelijke werkelijkheid van de twee wereldoorlogen. Escher wordt ook gezien als een voorloper van op art (optische kunst), waar allerlei optische illusies worden gebruikt, gezichtsbedrog dus. En natuurlijk is Escher voorloper van de wiskundige kunst, omdat zijn werken vaak complexe wiskundige concepten en patronen bevatten.

stroming

Escher had een bouwkundige en wiskundige achtergrond. Dit zie je terug in al zijn werk. Bijvoorbeeld door:

Regelmatige vlakvulling

Met regelmatige vlakvulling bedoelt men een prent die volledig gevuld is met gelijkvormige figuurtjes die elkaar nergens overlappen.
Twee dimensies, of drie dimensies?

Een voorbeeld hiervan is Prentententoonstelling, waarop een man naar een prent kijkt waarop hij zelf afgebeeld is.

Bijzondere gezichtspunten: van waaruit kijk je eigenlijk?

Onmogelijke ruimtelijke objecten

Verder werd Escher geInspireerd door spiegels en oneindigheid. Dit zie je vaak terug in zijn werk.

kenmerken

Hagedis

Hand met spiegelende bol

Relativity

Wat was de eerste studie van Escher? Hoe kun je de invloed van die studie terugzien in zijn werk?

Escher tekende vaak dingen die er op papier goed uitzien, maar die in het echt niet kloppen. (kijk maar eens heel goed naar de tweede ets hierboven. Wat klopt er niet?

Maak een tekening van een onmogelijke ster.

opdracht

Judith Leyster

M C ESCHER