Paragraaf 1.4: Wie heeft de macht? (deel 3)

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Paragraaf 1.4: Wie heeft de macht? (deel 3)

Kabinet

Overheidsinstanties 

op landelijk niveau

Macht	Wetgevende macht 📖
Actoren	Parlement: 1e en 2e Kamer
Taken	Maakt wetten of wetswijzigingen. Bepaalt welke straffen er zijn en hoe hoog de straffen zijn.

Overheidsinstanties 

op landelijk niveau

Macht	Uitvoerende macht 💪
Actoren	Regering, ambtenaren, Openbaar Ministerie (OM), officieren van justitie.
Taken	De regering voert de wetten uit. Ambtenaren helpen met het uitvoeren, zij worden geholpen door OM en officieren van justitie.

Wat voor een rechten hebben zij? 

(wetgevende macht)

Recht van initiatief	2e Kamer en kabinet mogen wetsvoorstellen indienen . 📥
Recht van amendement	Meerderheid 2e Kamer mag wetsvoorstellen aanpassen . 🔨

Budgetrecht 💸	Samen bepalen hoeveel geld de overheid zal uitgeven, én aan wat.
Vragenrecht ❓	Mogen schriftelijke of mondelinge vragen aan kabinetsleden stellen.
Spoeddebat 🎤	Het bespreken van dringende, actuele gebeurtenissen.
Onderzoeks- en enquêterecht 🕵️	Buiten het kabinet om diepgravend onderzoek te doen naar maatschappelijke of sociale kwestie. (Bijv. de Toeslagenaffaire).

__________________

Kabinetsvorming

1. De 2e Kamer benoemt een informateur. Deze persoon onderzoekt welke partijen met elkaar kunnen samenwerken. 
2. De samenwerkende partijen onderhandelen over een plan voor de komende 4 jaar.
3. De 2e Kamer benoemt de formateur, die mensen zoekt die minister of staatsecretaris kunnen worden.
4. De koning beëdigt de nieuwe bewindslieden: leden van het nieuwe kabinet.

Kan het parlement iets doen?

Coalitiepartijen willen aan de macht blijven. In regeerakkoord staan:

• idealen van partij; 💡
• en basis voor samenwerking partijen. 😄😄

Oppositiepartijen willen dat niet... 😠

Kan de oppositie iets doen?

Ze controleren het kabinet, maar hebben géén meerderheid. 😔

Coalitiepartijen moeten meehelpen.

Conclusie: Wél kritiek uiten, maar weinig zware middelen (bijv. motie van wantrouwen) kunnen inzetten.

Of toch wel...

De kritiek van de oppositie tijdens debatten kan leiden tot media-aandacht.

Die aandacht kan de mening van de burgers, publieke opinie, beïnvloeden.

Vrije media en politiek: van groot belang voor de machtsbalans

Kabinet of parlement, wie heeft de meeste macht?

Kabinet (coalitiepartijen)

Parlement (oppositie-partijen = de rest 2e Kamer)

Conclusie

Kabinet (coalitie) heeft de meeste macht:

• Het vormt een meerderheid -> zware middelen tegenhouden. 😇😇😇❌

Parlement (oppositie) heeft de meeste macht:

• Arsenaal aan zware middelen. 📖
• Kan publieke opinie beïnvloeden met (sociale) media. 📱

Ga aan de slag!

Maak de toepassingsvraag 9 t/m 11 van paragraaf 1.4 op bladzijde 38.

Klik NIET op 'nakijken' -> bespreking in                    10 minuten.