les 9 H3.4 esters

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Les 9    H3.4 Esters

NOVA havo4

Lesdoelen

• condensatiereactie herkennen en weergeven in structuurformules
• herkennen karakteristieke groep van esters
• herkennen uit welke beginstoffen een ester is gemaakt

Condensatiereactie =

reactie, waarbij twee beginstoffen reageren tot een groter molecuul onder afsplitsing van een kleiner molecuul. 

Dat kleinere molecuul is vaak water, maar kan ook een ander kleiner molecuul zijn.

twee beginstoffen

groter molecuul 

afsplitsen klein molecuul

Esters

nieuwe karakteristieke groep, die zo wordt gemaakt:

alkanol + alkaanzuur -> ester + H2O

Esters worden veel toegepast als geur- en smaakstoffen

Estervorming = condensatiereactie

ester van ethanol en butaanzuur

karakteristieke groep

alkanol  (-OH)

alkaanzuur  (-COOH)

sleep de moleculen naar de juiste groep

alkanol

alkaanzuur

ester

Even oefenen

Teken op dezelfde manier de vorming van de ester van 

methanol en ethaanzuur in structuurformules. 

uitwerking 

(controleer of je structuurformules overeenkomen met de molecuulmodellen):

Hoe herken je de stoffen waaruit een ester is ontstaan?

1. herken de estergroep
2. "knip" de estergroep
3. ene kant was zuur, met C=O
4. andere kant was alcohol
5. vul aan met -H en -OH

Uit welke stoffen is deze ester ontstaan?

.........                    +         ...........

Teken eerst de structuurformules en geef de beginstoffen daarna de juiste naam

+ H2O

Uit welke stoffen is deze ester ontstaan?

uitwerking:

+ H2O

propaan-2-ol

+

butaanzuur

H    OH

Van welke stoffen is
deze ester gemaakt?

1. ester van ethanol en propaanzuur
2. ester van ethanol en butaanzuur
3. ester van butanol en ethaanzuur
4. ester van propanol en ethaanzuur

Eigen werk

Leren H3.4 (niet: amiden)

Maken + nakijken: opgave 1, 5, 7