2.3 De Duitse hereniging en het einde van de Koude Oorlog deel 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

HC - Duitsland in Europa 1918-1991

2.3 - De Duitse hereniging en het einde van de Koude Oorlog

Tijd van televisie en computers, na 1950

HC -Duitsland in Europa 1918 - 1991

Tijd van wereldoorlogen, 1900-1950

37 De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie

38 Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme/nationaalsocialisme.

39. de crisis van het wereldkapitalisme 

40. het voeren van twee wereldoorlogen 

41. racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op de joden 

42. de Duitse bezetting van Nederland

45. de verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de

daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog;

47. de eenwording van Europa 

48. de toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw aanleiding gaf tot

ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen 

Kenmerkende aspecten bij deze historische context

Tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Waar gaat dit thema over?

HC -Duitsland in Europa 1918 - 1991

Tijd van wereldoorlogen, 1900-1950 en de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

2.1 Nazisme als een donkere wolk over Europa

Wat leidde tot de opkomst van nationaalsocialisme en welke gevolgen had dit voor Duitsland en Europa? (1918-1945)

2.2 Koude oorlog en de Duitse deling

Hoezeer beïnvloedde het ontstaan en het verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na WOII? (1945-1961)

2.3 De Duitse hereniging en het einde van de Koude Oorlog

Wat verklaart de hereniging van beide Duitslanden en hun succesvolle integratie in Europa (1961-1991)?

2.3 Wat verklaart de hereniging van beide Duitslanden en hun succesvolle integratie in Europa (1961-1991)?

Tijd van televisie en computers 1950

Terugblikken en herhalen

2.3 Wat verklaart de hereniging van beide Duitslanden en hun succesvolle integratie in Europa (1961-1991)?

Tijd van televisie en computers 1950

Een anekdote:

In augustus 1961 gaf de Russische leider Chroesjtsjov aan Ulbricht

toestemming voor het bouwen van de Berlijnse muur, waarbij Ulbricht

eerst alleen prikkeldraad mocht laten aanbrengen en dan moest wachten

op de reactie van het Westen. Hij kreeg de aanwijzing dat hij prikkeldraad

mocht laten leggen op de grens tussen Oost- en West-Berlijn maar “niet

één centimeter verder”.

Je beweert dat Chroesjtsjov met dit beleid een probleem in de DDR wilde

aanpakken, maar tegelijkertijd problemen wilde voorkomen met de

Verenigde Staten.

3p Licht beide delen van je bewering toe door:

− aan te geven welk probleem Ulbricht kon aanpakken door het leggen

van het prikkeldraad en

− uit te leggen op welk Amerikaans beleid Chroesjtsjov zijn aanwijzing

aan Ulbricht baseerde.

Examenvraag 

3p Licht beide delen van je bewering toe door:
− aan te geven welk probleem Ulbricht kon aanpakken door het leggen
van het prikkeldraad en
− uit te leggen op welk Amerikaans beleid Chroesjtsjov zijn aanwijzing
aan Ulbricht baseerde.

2.3 Wat verklaart de hereniging van beide Duitslanden en hun succesvolle integratie in Europa (1961-1991)?

Tijd van televisie en computers 1950

maximumscore 3

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• De muur moest voorkomen dat (economische en politieke)

vluchtelingen uit de DDR naar het Westen gingen (wat met het

prikkeldraad werd bereikt) (1) 

• Dat Ulbricht niet één centimeter in West-Berlijn mocht komen was

gebaseerd op de Trumandoctrine (of een juiste uitleg daarvan) / op het

respecteren van de communistische invloedssfeer door de

Amerikanen, omdat de Amerikanen hierdoor alleen zouden ingrijpen

als het communisme zich zou uitbreiden (2)

Examenvraag 

2.3 Wat verklaart de hereniging van beide Duitslanden en hun succesvolle integratie in Europa (1961-1991)?

Tijd van televisie en computers 1950

2.3 De Duitse hereniging en het einde van de Koude Oorlog

Wat verklaart de hereniging van beide Duitslanden en hun succesvolle integratie in Europa (1961-1991)?

2.3 Wat verklaart de hereniging van beide Duitslanden en hun succesvolle integratie in Europa (1961-1991)?

Tijd van televisie en computers 1950

Op het moment dat de Berlijnse Muur gebouwd werd, was Willy Brandt burgemeester van West-Berlijn.

Hij was van mening dat de politiek van Adenauer had gefaald - Een sterke BRD  en het niet erkennen van de DDR zouden leiden tot ondergang DDR.

Niet het geval om drie redenen:

• Vanaf 1955 erkenden steeds meer landen de DDR als onafhankelijke staat
• De muur schermde de DDR nu volledig af. Dit bracht rust
• DDR integreerde steeds meer in Oostblok.

Positie DDR werd zo juist sterker ipv zwakker.

De Ostpolitik

2.3 Wat verklaart de hereniging van beide Duitslanden en hun succesvolle integratie in Europa (1961-1991)?

Tijd van televisie en computers 1950

Na de verkiezingen van 1966 werd Brandt minister van buitenlandse zaken (BRD).

Nieuwe koers t.o.v. 'het Oosten' 

Gericht op verbeteren relatie met DDR, SU en andere Oostblok landen. (zie detente).

Doelen:

• Verbeteren levensomstandigheden mensen DDR
• Hereniging beide Duitslanden - kon volgens Brandt alleen bij goede relatie met SU.

Deze politiek is de geschiedenis ingegaan als de Ostpolitik

De Ostpolitik

Detente is een periode van verminderde spanning in een conflict tussen twee antagonistische staten. Doorgaans wordt de term gebruikt voor de periode van ontspanning in de Koude Oorlog tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten, van de late jaren 60 tot eind jaren 70.

2.3 Wat verklaart de hereniging van beide Duitslanden en hun succesvolle integratie in Europa (1961-1991)?

Tijd van televisie en computers 1950

Brandt heeft weinig geluk bij de start van zijn nieuwe politiek. 

• Zonder erkenning DDR geen meewerking vanuit het Oosten.
• Verzet in eigen land - Heimatvertriebenen organiseren zich en eisen oude grenzen van voor 1937.
• Opstand Tjecho-Slowakije 1968 met militair ingrijpen SU tot gevolg - Praagse lente
• Brezjnevdoctrine - Warschaupact, en het recht op ingrijpen in Sovjetlanden om zo communisme te verbeteren. Waarmee hij zich niet populair maakt in het Westen.

De timing voor de plannen van Brandt is dus niet echt lekker.

De moeizame start van de Ostpolitik

2.3 Wat verklaart de hereniging van beide Duitslanden en hun succesvolle integratie in Europa (1961-1991)?

Tijd van televisie en computers 1950

In 1970 bereikt Bandt alsnog een doorbraak.

• Samen met de Russische regering kwam hij overeen de grenzen in Europa te respecteren.
•  Huidige grens met Polen werd geaccepteerd
• Grens BRD en DDR ook.
• Vertrouwen neemt toe

Brandt bezoekt ook Polen. Bekent openlijk schuld aan de Oorlog. Ook hierdoor neemt vertrouwen toe

Ulbricht wordt vervangen door Honecker. Hierdoor ook betere relatie tussen BRD en DDR. Ze erkennen elkaar als onafhankelijke staten. Hierdoor ontstaat mogelijkheid tot onderhandelen over allerlei zaken

toenadering

2.3 Wat verklaart de hereniging van beide Duitslanden en hun succesvolle integratie in Europa (1961-1991)?

Tijd van televisie en computers 1950

Ja en nee.

De verhoudingen werden beter. Er waren verdragen gesloten over grenzen, handel en elkaars erkenning.

Men ging praten over verruiming reizen tussen Oost en West. Zodat gescheiden families elkaar konden ontmoeten.

Ook werd er gesproken over financiële hulp, zodat mensen in de DDR het iets beter zouden krijgen.

Maar het grote doel, de hereniging tussen West en Oost, werd niet behaald.

Was de Ostpolitik succesvol?

2.3 Wat verklaart de hereniging van beide Duitslanden en hun succesvolle integratie in Europa (1961-1991)?

Tijd van televisie en computers 1950

De Ostpolitik van Willy Brandt paste bij de fase waarin de Koude Oorlog zich op dat moment bevond.

2p Leg dit uit. 

Examenvraag

De Ostpolitik van Willy Brandt paste bij de fase waarin de Koude Oorlog zich op dat moment bevond.

2p Leg dit uit.

2.3 Wat verklaart de hereniging van beide Duitslanden en hun succesvolle integratie in Europa (1961-1991)?

Tijd van televisie en computers 1950

Gebruik bron 1.

Hieronder staan vijf gebeurtenissen uit de Duitse geschiedenis in chronologische volgorde, waarvan er vier bij de bronfragmenten passen:

 

1 De nazi’s vestigden een dictatuur in Duitsland.

2 Nazi-Duitsland gaf zich onvoorwaardelijk over.

3 De blokkade van West-Berlijn.

4 De controle op de bevolking door de Staatssicherheitsdienst werd uitgebreid.

 5 De bouw van de Berlijnse muur.

 

2p 1 Geef per bronfragment aan welke gebeurtenis daarbij hoort.

Noteer alleen de letter en het daarbij behorende cijfer.

Let op! Er blijft één gebeurtenis over. 

Examenvraag

2p 1 Geef per bronfragment aan welke gebeurtenis daarbij hoort.
Noteer alleen de letter en het daarbij behorende cijfer.

2.3 Wat verklaart de hereniging van beide Duitslanden en hun succesvolle integratie in Europa (1961-1991)?

Tijd van televisie en computers 1950

Examenvraag

Geef drie redenen waardoor de positie van de DDR vanaf 1955 alleen maar stabieler werd.

Wat waren de twee doelen van de Ostpolitik?

Hoe wilde Brandt deze doelen bereiken?

Bij de start van de Ostpolitik had Brandt te maken met drie factoren die hem tegenwerkten.
Welke factoren waren dat?

Wat is de Brezjnevdoctrine?

Met welke twee acties wist Brandt de relatie met Polen te verbeteren?

Wat wordt bedoeld met de Oder-Neissegrens?

Wat werd afgesproken in het Duits-Duitse verdrag van 1972?

Welke doelen werden wel bereikt met de Ostpolitik?

Welk doel werd niet bereikt met de Ostpolitik?