Training Differentiëren

• Communicatie
• HBO
• Beroepsopleiding
• Studiejaar 1-4

Differentiëren 

is te leren! 

Scan de QR-code voor je aanwezigheid 

Maak een naambordje met:

Je naam

Welke school je werkt-stage loopt

Wat hoop jij deze training
te leren?

DOELEN:

Aan het einde van de module:

Wat is differentiëren?

Op welke manieren kun je als docent differentiëren?

Voorbeelden van differentiëren (met LessonUp):

- Naar tempo/ tijd

- Naar instructie

- Naar doel

Weet je hoe je differentiëren in jouw klas kunt vormgeven.

Heb je tijdens je instructie en/of je verwerking gedifferentieerd.

Wat is volgens jou
differentiëren?

De les aansluiten bij het niveau en de capaciteiten van iedere leerling."

• Dakpanklassen in de onderbouw zorgen voor niveauverschillen binnen de klas.
  
• Essentieel voor de persoonlijke groei en ontwikkeling van de leerling
  
• Een betere doorstroom naar de bovenbouw leidt tot hogere slagingspercentages
  
• Succesbeleving voor de leerling en docent
  
• Waardevolle lessen = betere toets resultaten
  

Wat is differentiëren?

Door te differentiëren kun je tegemoet komen aan de verschillen tussen leerlingen. Daarnaast kan goede differentiatie leiden tot beter leren, hogere motivatie, meer eigenaarschap en betere zelfregulerende vaardigheden. 

Waarom
differentiëren we?

Het blijkt echter niet altijd het geval te zijn vanwege factoren zoals:

• weinig kennis over differentiëren
  
• grote klassen
  
• Tijdgebrek
  
• Klassenmanagement
  
• Lesvoorbereidingen
  
• etc.

Waarom wordt het in 

de praktijk niet vaak toegepast?

Welke factor vormt voor
mij een belemmering?

Ondanks alle belemmeringen kun je met kleine aanpassingen differentiatie in je les toepassen.

• Leerlingen worden namelijk rustiger en beter als je aansluit bij hun behoeften.
  
  
• Differentiëren hoeft geen extra tijd te kosten; sterker nog, op lange termijn scheelt het veel tijd en energie.

Differentiëren is essentieel 

voor effectief onderwijs!

theorie

Begrippen:

• Convergent      
• Divergent
  
• Leerstijlen
  
• Eigenaarschap
  
• Intern en extern
  
• Homogeen en heterogeen
  
• Zelfregulatie

Bij convergente differentiatie wil je dat alle leerlingen dezelfde (minimum)doelen halen. Zo houd je de klas qua niveau meer bij elkaar.

Het uitgangspunt is klassikaal onderwijs.

Iedereen doet in de basis dezelfde opdrachten en krijgt dezelfde klassikale instructie van jou. Vervolgens gaan leerlingen zelfstandig aan het werk. Zwakke leerlingen krijgen dan extra uitleg en ondersteuning. Sterkere leerlingen die snel werken, krijgen extra opdrachten.

Bij divergente differentiatie geef je verschillende groepen leerlingen verschillende doelen. bv in het so

Deze vorm van differentiatie leidt in principe tot steeds grotere niveauverschillen.

Doordat je leerlijnen aanbiedt die passen bij het niveau van leerlingen, krijgen sterkere leerlingen meer ruimte en middelen om een hoger niveau te behalen. Ook gemiddelde en zwakkere leerlingen krijgen leerlijnen die bij hun niveau passen.

https://wij-leren.nl/mythe-leerstijlen-digital-native-neurowetenschap.php

https://onderwijsdatabank.s3.amazonaws.com/downloads/Tien-tips-om-eigenaarschap-te-vergroten2.pdf

vormen van differentiëren

• Tempo
  
• Hoeveelheid
  
• Niveau (extra instructie /verdieping/uitdaging)
  
• Leervoorkeuren
  
• Interesses
  
• Voorkennis
  
• Zelfregulerende vaardigheden
  
• Eigenaarschap
• Instructie (niveau: één-op-één, basisinstructie, verlengde instructie)
  
• Verwerking (type opdrachten, hoeveelheid, interesses, etc.)
  
• Algemene klassenmanagement (zowel instructie als verwerking, studieplanner bijvoorbeeld)

De drie basisstappen voor het differentiëren.

Stap 1: Differentiëren op niveau

Stap 2: Differentiëren op instructie

Stap 3: Differentiëren op verwerking 

Lees hier het artikel op leerling2020.nl

wat kan een nadeel zijn van
convergente differentiatie?

wat is het voordeel
van heterogene groepen?

Uitgelicht 

DOEL

TEMPO/TIJD

INSTRUCTIE

Differentiatie naar doel

Het is essentieel om de leerdoelen van een les te benoemen. De formulering van leerdoelen kun je gedifferentieerd aanbieden. Dit kan door per niveau of binnen een niveau specifieke leerdoelen te formuleren.

  

Een goede optie is om gebruik te maken van kleurcodes:

• Groen: Je begrijpt…
  
• Blauw: Je kunt uitleggen…
  
• Rood: Je kunt een ander voorbeeld...
  
  

(In lessonup: De kleurcodes corresponderen dan met de kleurcodes zoals ze in LessonUp worden aangeboden via de knop Differentiatie en het icoon aan de rechterzijde van de miniaturen van de lesonderdelen.) 

1

2

3

Differentiatie naar 

tempo/ tijd

Leerlingen verschillen in leertempo. Het is daarom goed om in te spelen op de hoeveelheid tijd die leerlingen nodig hebben voor het verwerken van de lesstof. Binnen de les kan dat bijvoorbeeld door niet iedereen dezelfde hoeveelheid opdrachten te laten maken.

Daarom is het handig om extra oefenmateriaal klaar te zetten voor bepaalde leerlingen 

(Lessounp: met behulp van het kleurenpalet kunnen leerlingen in hun app zien wat de betekenis en de kleur per lesonderdeel is. Zo weten zij waar ze aan kunnen werken. leerlingen die het lastig vinden maken extra oefening en leerlingen die het makkelijk vinden krijgen extra uitdaging)

Differentiatie naar instructie

De fase van de les waarin je uitleg geeft, is zeer geschikt om differentiatie toe te passen. Het komt erop neer dat niet iedereen dezelfde (lengte van) uitleg krijgt. Er zijn immers altijd leerlingen die minder behoefte hebben aan jouw uitleg en tegelijkertijd zijn er natuurlijk ook leerlingen die juist meer uitleg behoeven. 

(Lessonup: Het is mogelijk om jouw klas op te delen in bijvoorbeeld twee of drie groepen. Waarbij groep 1 direct zelfstandig aan het werk kan, groep 2 de reguliere uitleg krijgt en groep 3 naast de reguliere uitleg nog een verlengde instructie krijgt.)

lastig om te differentiëren -> maak dan gebruik van digitale tools! 

Vaak bevatten methodes opdrachten die leerlingen uitdagen. Door hier gebruik van te maken, bespaar je tijd en hoef je het wiel niet opnieuw uit te vinden.

Het is echter wel belangrijk om leerlingen hierin te begeleiden. Dit kun je doen door digitale hulpmiddelen in te zetten.

Zo kun je bijvoorbeeld in LessonUp verschillende lessen creëren die aansluiten op het niveau van de leerling. Bovendien zijn er veel kant-en-klare lessen beschikbaar die je direct kunt gebruiken.

In de online lesmethode is er vaak ook een manier om te differentiëren. 

1

2

3

Stappenplan

Stappenplan voor differentiëren 

1. Het doel bepalen
   
2. Verzamelen van gegevens
   
3. Analyseren van gegevens
   
4. Clusteren van (niveau-)groepen
   
5. Ontwerpen van het aanbod
   
6. Organiseren van differentiatie

https://www.leraar24.nl/2611620/deze-werkvormen-maken-differentieren-in-de-klas-eenvoudig/

Welke vorm van differentiatie heb
jij al eens toegepast in je lessen?

Welke voorbeelden van differentiatie ken/gebruik jij?

Probeer een voorbeeld voor de instructie en verwerking te bedenken...

Deel jouw voorbeeld met je de student naast je

Plenaire nabespreking

Praktijkopdracht

Zelf voorbeelden bedenken en naar de eigen praktijk halen. Probeer hierbij een werkvorm te kiezen waarbij vaksectie eerst samen gaat kijken naar goede voorbeelden. Daarna uitwisselen tussen verschillende vaksecties van voorbeelden en ideeën.

Er is geen goede of slechte manier waar het om differentiëren gaat. 

In alle gevallen wil je als docent recht doen aan de verschillen tussen de leerbehoeften van de leerlingen. 

En dat is tenslotte waarom je überhaupt wilt/moet differentiëren.