ontstaan Almere

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 8

00:49

is Flevoland ouder dan de hunnenbedden

1. ja
2. nee

02:23

In de prehistorie was Flevoland

1. een zee
2. een bos
3. een moeras
4. een weiland

03:44

Hoe verplaatsen mensen zich

1. lopend
2. met een kar
3. per paard
4. per kano

05:05

hoe lang geleden is deze man overleden

1. 2000
2. 6000
3. 4000
4. 1000

07:23

wat aten de mensen?

07:23

w

aantekeningen

schrijf kenmerken bij:

• de steentijd
• de Romeinen en Germanen
• 1340-1932
• de inpoldering

02:30

in welke tijd zitten we nu in de film?

1. Romeinse tijd
2. Tijd van wereldoorlogen
3. Jagers en Boeren
4. Tijd van ridders en kastelen

03:36

hoe weten we dat ze kano's hadden?

1. ze vonden een kano
2. ze vonden een peddel
3. ze vonden schilderingen van kano's
4. ze vonden hengels

05:18

wat is barnsteen?

Barnsteen is een fossiele hars die afkomstig is van naaldbomen. Deze bomen werden veelal aangeduid met de wetenschappelijke soortnaam Pinus succinifera. De hars is miljoenen jaren geleden uit de bomen gedropen en daarna versteend.

05:30

07:46

wat aten de mensen allemaal?

constructie ontdekt van zo’n 4500 jaar oud. Het is de grootste visweer uit de Nieuwe Steentijd ooit in Europa gevonden. De bewoners van toen hadden een vaste verblijfsplaats en deden al aan planmatig werken, denkt Willem-Jan Hogestijn, stadsarcheoloog van Almere.

Een visweer is eigenlijk een vissenval.

 

 “Oh, en we hebben ook nog een houten paaltje gezien”, zei de medewerker van het archeologisch onderzoeksbureau terloops. Het was voorjaar 2013, en het bedrijf had enkele opgravingen verricht op bedrijventerrein De Stichtse Kant bij Almere. Op deze plek aan de A27 zou binnenkort gebouwd gaan worden, en het was bekend dat er vuurstenen werktuigen uit de steentijd in de grond zaten.

Maar een houten paaltje? Merkwaardig, vond Willem-Jan Hogestijn, de stadsarcheoloog van Almere, en hij vroeg of er nog wat verder gezocht kon worden. Dat bleek een uitstekend idee. Inmiddels zijn in het gebied meer dan 3500 palen opgegraven, onderdeel uitmaakten van een grote ‘visweer’. Dateringen met de koolstofmethode wezen uit dat het hout rond de 4400 jaar geleden is gekapt.

Een visweer is een bouwwerk dat vissen in een bepaalde richting leidt, met aan het eind van de route meestal een fuik. Tussen de palen zaten vroeger matten, gevlochten van bijvoorbeeld boomtakken of wilgentenen. Ook daarvan zijn resten aangetroffen in Almere.

De palen van Almere vormen de grootste visweer uit de steentijd die tot nog toe in Europa gevonden is, denkt Hogestijn. De constructie strekt zich nu al uit over 190 meter, en een begin of einde is nog niet vastgesteld. De verwachting is dat een groot deel van het bouwwerk onontdekt onder de grond zit.

Het hout van de Almeerse visweer is goed bewaard gebleven in de bodem van de polder. “Het zag eruit alsof het rechtstreeks van de Gamma kwam”, zegt Hogestijn. Dat maakte verder onderzoek mogelijk. De meeste palen zijn van berkenhout, concludeerden archeologen . Onderzoek aan de jaarringen wees uit dat vrijwel al het hout rond het einde van de zomer gekapt is.

Hogestijn: “Dat is de enige periode waarbij je weet dat berkenhout daarna wel weer aan groeit. De mensen hier keken 4500 jaar geleden kennelijk al vooruit.” Dat zou op een vorm van bosbeheer kunnen wijzen, denkt hij. “Maar dat is lang niet iedereen met me eens hoor!”

Na de vondst van de visweer kwamen er steeds meer bijzonderheden aan het licht. Zo lijken de steentijd-Almeerders ook een serie ‘vissenkooien’ te hebben gebouwd: driehoekige houten hokken, die overduidelijk niet bedoeld waren om vissen te vangen, maar om ze levend te bewaren. Maar waar was de voorraad voor bedoeld?

Eén bouwer van de visweer liet ook letterlijk zijn sporen na. Tussen de palen vonden de archeologen deze voetafdruk van ongeveer 22 centimeter (zeg maat 36). 

“De visweer moet veel te groot geweest zijn voor het dagelijkse aanbod van vis in het meer dat hier destijds lag”, zegt Hogestijn. Hij vermoedt dat de steentijdmensen in Almere zich richtten op piekaanvoer: een seizoensafhankelijke toestroom van zalmen bijvoorbeel.

Wel hebben de onderzoekers nog vragen. Waarom bestaat de constructie vooral uit berkenstammen, terwijl het bij vondsten in Denemarken meestal om hazelaars, linden en essen gaat? Waren de veengronden van Almere dan begroeid met berken? En waarom is de visweer zo groot? Is het er één, of is het een netwerk van visweren uit verschillende periodes?

Er is nog veel om uit te zoeken, want het is een bijzondere en intrigerende vondst.: “Dus, Almere. Gefeliciteerd!”

flevopost.nl