Par. 6.3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Nederland vanaf de jaren 80

Planning

Bespreken par. 6.2

Uitleg lesstof par. 6.3

Filmpje Schitterende hoogmoed in de jaren '90

Huiswerk bespreken

• In tweetallen (6.1 en) 6.2 bespreken.
• Nakijkbladen

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je de problemen met betrekking tot de betaalbaarheid van de verzorgingsstaat herkennen en benoemen.

Ook kun je economische groei in de jaren negentig  en de veranderingen in de Nederlandse samenleving sinds (de aanslagen van 11 september) 2001 herkennen, benoemen en verklaren.

Verzorgingsstaat beperkt

In de jaren zeventig kwam er een eind aan de sterke economische groei.

Er ontstond grote werkloosheid en miljoenen mensen kregen dure uitkeringen van de overheid.

De verzorgingsstaat kwam hierdoor onder druk te staan. De uitkeringen werden verlaagd en het werd moeilijker om een uitkering te krijgen.

Nieuwe economische groei

In de jaren negentig begon de economie weer flink te groeien. Belangrijk was de opkomst van nieuwe media.

Ook het internet kreeg een enorme impact op de maatschappij. 

Nieuwe media: (ook wel digitale media) media die zijn ontstaan na de televisie, zoals internet en mobiele telefonie.

De economische groei van de jaren negentig was te danken aan de wereldeconomie.

Door de globalisering waren steeds meer bedrijven over de hele wereld actief. Nederland profiteerde daarvan.

Globalisering: toenemende verbondenheid van de werelddelen.

Individualisering

De sociaal-culturele veranderingen uit de jaren zestig gingen ook in de jaren negentig door.
De invloed van de zuilen nam verder af en er kwam een verregaande individualisering.  

Individualisering: ontwikkeling waarbij mensen zichzelf steeds meer gedragen als individu en steeds minder als deel van een groep.

De individualisering was een gevolg van de secularisatie.

Door de secularisatie verloor het CDA veel stemmen.

Secularisatie: het afnemen van de invloed van kerk en geloof.

In 1994 kwam het CDA voor het eerst niet in de regering.

Er kwamen tussen 1994 en 2001 paarse kabinetten (VVD en PvdA) met PvdA-leider Wim Kok als minister-president.

De paarse kabinetten kwamen met veel wetten waar christenen tegen waren. Zo werd Nederland het eerste land waar homo’s konden trouwen.

Multicultureel

Ook ging de komst van buitenlanders in de jaren negentig door. Zo kwamen er bijvoorbeeld veel vluchtelingen (o.a. uit Bosnië) naar Nederland
Ook lieten veel Turken en Marokkanen hun gezin overkomen of trouwden ze met een partner uit Turkije of Marokko. 

In de grote steden ontstond hierdoor een multiculturele samenleving: samenleving waarin meer culturen zijn.

De individualisering en de multiculturele samenleving leidden tot bezorgdheid over de nationale cultuur.

Er ontstonden grote zorgen over de Nederlandse identiteit (hier: kenmerken van een groep), maar mensen bleven optimistisch.

Nationale cultuur: manier van leven van een volk.

Fortuyn en Wilders

Het optimisme verdween na de aanslagen van al-Qaida in 2001. Veel Nederlanders werden bang voor de islam.

De politicus Pim Fortuyn (LPF) zei wat zij dachten. Hij noemde de islam een achterlijke cultuur en vond dat de grenzen dicht moesten voor moslims en asielzoekers.

Vlak voor de verkiezingen van 2002 werd Fortuyn vermoord.

Geert Wilders (PVV) werd vanaf 2004 de succesvolste opvolger van Fortuyn.

Fortuyn en Wilders waren aanhangers van het populisme (politieke stroming die het volk tegenover de elite stelt).

Het referendum

Met name populistische partijen waren voor de invoering van een referendum (volksstemming over een wet). In 2015 werd ook het raadgevend referendum ingevoerd.

In 2018 werd dit raadgevend referendum ook weer afgeschaft. 

Dit gebeurde middels een wet van D'66 minister Ollongren.

AOW

Dat er na 2001 minder optimisme was, kwam ook door de economie. Eerst werd de economische groei minder, vanaf 2008 was er een crisis.

De werkloosheid nam toe, het geboortecijfer daalde en mensen leefden steeds langer. Hierdoor dreigde de AOW onbetaalbaar te worden.

Besloten werd dat mensen pas later dan hun 65e recht hadden op AOW en pensioen. Daarnaast werd flink bezuinigd op de zorg voor ouderen.

https:

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen

Begrippen uit deze les

nieuwe media

globalisering

overlegeconomie

poldermodel

individualisering

secularisatie

multiculturele samenleving

nationale cultuur

identiteit

populisme

referendum