4.1 Lodewijk xiv een absoluut heerser

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

1. Ik kan alle begrippen van de paragraaf uitleggen.

2. Ik kan uitleggen welke problemen er in Frankrijk waren.

3. Ik kan uitleggen welke gevolgen deze problemen hadden voor Lodewijk XIV.

4. Ik kan uitleggen wat Lodewijk XIV deed in 1661 en hoe hij voortaan ging besturen.

5. Ik kan uitleggen waarom Lodewijk de adel niet te vertrouwen vond en wat hij deed om hen onder controle te houden.

6. Ik kan uitleggen waar Lodewijk Versailles voor gebruikte en waarom dat ook een statussymbool voor hem was.

Lodewijk XIV en zijn moeizame start als koning.

• Lodewijk XIV was nog een kind en zijn moeder, met kardinaal Mazarin regeerden namens hem.
• Problemen in Frankrijk:

1. Oorlog met Spanje die veel geld kostte.
2. Staatskas was leeg.

• Gevolgen problemen:

1. Belastingen verhogen
2. opstanden in Frankrijk van vooral de adel, Lodewijk moest vluchten maar Mazarin won met leger uiteindelijk.

Absolutisme: de koning maakt alleen alle wetten, beslist over oorlogen, bepaalde het geloof.

• 1661: Lodewijk XIV ging na de dood van Mazarin zelf alleen zonder eerste minister regeren.
• Ministers voerden voortaan uit wat de koning hen vertelde te doen.
• Lodewijk had geleerd tijdens de opstanden dat de adel niet te vertrouwen was.

Hoe hield Lodewijk XIV de adel onder controle?

• Lodewijk XIV liet paleis Versailles bouwen wat in 1682 af was.

1. voor aanzien om zijn macht te laten zien.
2. adel moest hier komen wonen, zo kon Lodewijk ze in de gaten houden en konden ze geen complotten bedenken.

• Er werden feesten, officiële bijeenkomsten, theater enz. georganiseerd waar de adel verplicht bij aanwezig was. 
• Al die feesten, bedienden kosten weer veel geld.

Lettre de cachet= brief van de koning met zijn zegel om naar de gevangenis te moeten.

• Iedereen die kritiek had op de koning of zich niet aan zijn regels hield kon een 'lettre de cachet’ krijgen.
• VB. minister van financiën Fouquet in 1661 had zijn paleis voor feest van de koning aangeboden. Dat was mooier dan het paleis van de koning op dat moment. Lodewijk beledigd, liet hem opsluiten en pakte zijn bezittingen af.

Colbert  minister van financiën

Probeert de inkomsten voor  de staat te vergroten  - 2 doelen :

1. Fransen moesten meer gaan verdienen, zodat ze meer belasting konden betalen. 
2. Innen belastingen verbeteren - belastinginners moesten minder geld in eigen zakken steken.

• 2e doel Colbert bereikt door:

1. Betere organisatie belastingstelsel. Colbert verbood de handel in adellijke titels en controleerde wie belastingvrijstelling kreeg. 
2. Hij benoemde opzichters (intendanten), die elk in een deel van Frankrijk streng toezicht hielden op de belastinginning. 
   

• Colbert zorgde voor meer belastinginkomsten, maar door de hoge uitgaven van de koning aan oorlogen, feesten en hofhouding paleis liep de staatskas steeds verder leeg.
  

waarom was het paleis van Versailles een statussymbool?

1. Omdat de adel hier mocht wonen
2. Omdat het de woning van de koning was
3. Omdat het buiten Parijs lag
4. Omdat het heel groot en luxe was

Eén wet, één geloof, één vorst

• In 1685 is dit Edict opgezegd > Lodewijk was katholiek --> iedereen katholiek zijn of worden
• Ook om dat 'goddelijk recht' niet in twijfel te trekken.

Edict van Nantes

Een afspraak gemaakt in de stad Nantes in 1598 - De Franse protestanten kregen hiermee in 1598 vrijheid van geloof, hadden eigen versterkte steden, scholen en kerken

Waarom liet Lodewijk XIV alle adel bij hem in Versailles wonen?

1. Hij wilde veel mensen om zich heen hebben omdat hij zich anders eenzaam voelde.
2. Hij wilde dat alle adel samen was zodat ze zich konden verdedigen tegen de revolutie.
3. Hij vertrouwde de adel niet en wilde ze goed in de gaten kunnen houden.

Zet de zinnen in de juiste volgorde van tijd. Begin met de gebeurtenis die het langst geleden is.

L. XIV laat het kasteeltje in Versailles uitbreiden

L XIV laat het edict van Nantes ongeldig verklaren

De adel en de burgerij bedreiden Lodewijk en zijn moeder Anna, ze vluchten uit Parijs

L XIV werd officieël gekroond en hij besluit om helemaal alleen te regeren.

Anna van Oostenrijk regeerde als regentes namens haar zoon L. XIV

• 1e doel Colbert bereikt door:
  

1. Handel bevorderen => staatsbedrijven met glasblazers uit Italië, papiermakers uit de NL'den. Nu ging Frankrijk  de producten zelf maken. 
2. Importheffingen op producten uit buitenland. 
3. Hij liet kanalen graven, zodat het transport van goederen verbeterde in Frankrijk.

8. Ik kan uitleggen wat Lodewijk deed met mensen die hem dwars zaten.

9. Ik kan uitleggen welke doelen Colbert wilde bereiken, welke maatregelen hij nam om de economische en financiële situatie van Frankrijk te verbeteren.

10. Ik kan uitleggen waarom de maatregelen van Colbert wel succes hadden, maar de financiële situatie van Frankrijk niet verbeterde.

11. Ik kan uitleggen wat we bedoelen met het Edict van Nantes uit 1598 en waarom dat werd afgeschaft in 1685.

12. Ik kan uitleggen welke gevolgen voor Frankrijk en de protestanten dit intrekken van het Edict van Nantes had.

13. Ik kan uitleggen wat we bedoelen met het absolutisme en wat dat voor gevolgen had voor de buitenlandse politiek van Lodewijk.

14. Ik kan uitleggen welke positieve en negatieve gevolgen het absolutisme van Lodewijk er waren voor Frankrijk.

De koning gaf je een 'lettre de cachet', dan was je...

1. blij want je mocht in Versailles wonen
2. niet blij want je moest naar de gevangenis
3. niet blij want je mocht je geloof niet uitoefenen
4. blij want je mocht handelen met Frankrijk

Wat is het absolutisme?

1. De koning heeft alle macht en hoeft enkel verantwoording af te leggen aan God
2. De koning heeft alle macht, ministers zijn er om te adviseren
3. De koning laat de adel in Versailles wonen om zo zijn macht uit te oefenen
4. De koning kan alleen beslissen om oorlogen te voeren

Hoe heet het door God verkregen recht om te regeren?

1. Droit divin
2. Absolutisme
3. L'état c'est moi
4. Colbert

Eén wet, één geloof, één vorst

Gevolgen:

• Beroepsverbod
•  Soldaten in huis die huizen vernielden en plunderden.
• Enige optie:
•  Bekeren of vluchtten naar buitenland  --> bijv. de Republiek der Nederlanden. Hier worden   ze hugenoten genoemd.
  

Lodewijk XIV voerde veel oorlogen.

•  Lodewijk besliste of hij oorlog ging voeren.
• Hij wilde meer gebied, macht, aanzien verkrijgen door middel van oorlog.  
• Tegen Spanje, de Republiek en het Heilige Roomse Rijk
• Colbert  adviseerde Lodewijk XV, geen oorlogen te voeren, maar minder belasting te heffen van de arme bevolking. 

Stelling: In de tijd van Lodewijk XIV was er godsdienstvrijheid.

1. Juist
2. Onjuist

Gevolgen bestuur Lodewijk XIV voor Frankrijk.

- Lodewijk had de adel politiek buitenspel gezet.
- De belasting inning verbeterd en de economie gemoderniseerd. 
- De Franse kunst en cultuur voorbeeld voor andere vorsten.
Nadelig: de hoge kosten van oorlogen, hofhouding en feesten -->hoge belastingen voor 3de stand

Wordt Frankrijk nu welvarender of niet?

draagt bij aan de welvaart in Frankrijk

draagt niet bij aan de welvaart in Frankrijk

de adel woont op het paleis van Versailles

Italiaanse glasblazers komen werken in Frankrijk

L. XIV voert oorlogen

Er worden kanalen gegraven

Het innen van belasting gaat beter door Colbert

Goederen uit het buitenland zijn belast met importheffing

Geef antwoord op de hoofdvraag van deze paragraaf
'Hoe bestuurde Lodewijk xiv Frankrijk?'
Gebruik de begrippen: absolute macht, Versailles, Colbert en godsdienstvrijheid.