1.2 De zon als motor: temperatuur

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

1.2 De zon als motor: temperatuur

Sleep de woorden naar het juiste begrip. Welke woorden horen er bij het weer? En welke horen er bij het klimaat? 

Weer

Klimaat

De toestand van de atmosfeer op een bepaald moment en op een bepaalde plaats.

Het gemiddelde weer in een gebied, berekend over een periode van dertig jaar.

Is een momentopname

Morgen is er vrij veel bewolking en in het noorden en oosten kan in de ochtend plaatselijk een beetje regen vallen. 

Gemiddeld het hele jaar nooit kouder dan 18 graden

Neerslag in alle seizoenen

Welke weerelementen worden er op het weerbericht altijd genoemd?

1. temperatuur, wind, neerslag, luchtdruk en bewolkingsgraad
2. temperatuur, windkracht, neerslag, sneeuw en bewolkingsgraad
3. temperatuur, zonkracht, neerslag, luchtdruk en bewolkingsgraad
4. uv-staling, temperatuur, neerslag, luchtdruk en bewolkingsgraad.

Wat is geen klimaatfactor?

1. Breedteligging
2. Windrichting
3. Luchtdruk
4. Hoogteligging

Wat betekenen de blauwe balkjes in een klimaatgrafiek?

1. De neerslag in mm.
2. De neerslag in liters.
3. De temperatuur in graden Celsius.
4. De temperatuur in meters.

Wat is de algemene regel bij de gesteldheid van het aardoppervlak?

1. Land warmt langzaam op en water snel
2. Land warmt langzaam op en water ook
3. Land warmt snel op en water ook
4. Land warmt snel op en water langzaam

Weer of klimaat? 

Samenvattend:

* weten verschillen tussen weer en klimaat.

* de 5 weer-elementen kennen.

* de 5 klimaat-factoren kennen.

* zonlicht; zichtbaar en uv-straling

* klimaatgrafiek

Temperatuur

Temperatuur:

• thermometer: hiermee meten ze de temperatuur van de lucht op 1,5 meter hoogte.
  
• graden Celsius
• schaduw
• kaart: isothermen: lijntjes die de temperatuur aangeven
  

Invloed zon op aardoppervlak

De zon verwarmt onze aarde. Zonnestralen vallen op ons aardoppervlak en vervolgens geeft het aardoppervlak warmte aan de lucht. 

Zoninvalshoek & breedteligging zijn  factoren die de temperatuur beïnvloeden:

1. Breedteligging

Ook de locatie waar je op de aarde bent, bepaalt de temperatuur. Zo heb je warmere temperaturen zodra je dichter bij de evenaar bent en koudere temperaturen als je verder van de evenaar af bent. Hoe komt dat?

Breedteligging

Geografische breedte = afstand van een plaats tot de evenaar

• Lage breedte (dicht bij evenaar)
• Hoge breedte (dicht bij polen)

Breedteligging

https://schooltv.nl/video/de-zon-geeft-ons-warmte-de-zon-geeft-ons-warmte/

Hoe hoger de breedte (dus hoe dichter bij de polen) hoe kouder.

Hoe lager de breedte (dus hoe dichter bij de evenaar) hoe warmer.

Loodrecht zonnestralen geven meer warmte dan schuine zonnestralen.

Op hoge breedte is de zoninvalshoek klein.

Op lage breedte is de zoninvalshoek groot.

De aarde maakt twee bewegingen:

• In 24 uur draait de aarde om zijn as:
  gevolg: dag en nacht 

• In een jaar draait de aarde 

    één keer om de zon: 

    gevolg: seizoenen 

Dag en nacht

https://schooltv.nl/video/dag-en-nacht-waarom-is-het-s-winters-langer-donker/#q=dag%20en%20nacht

Andere invloeden ( naast zoninvalshoek en breedteligging ) op de gemiddelde temperatuur zijn:

1: Hoogteligging en de ligging aan zee.

2: Luchtdeeltjes houden warmte vast, hoe hoger hoe minder luchtdeeltjes.

3: In de zomer is de zee verkoelend en in de winter verwarmend.

4: Warme en koude zeestromen van invloed op de kustgebieden.

Bekijk de volgende video-uitleg per invloed.

Hoogteligging 

Regel

Hoe hoger hoe kouder

Als je 1000 meter stijgt wordt het 6 graden Celsius kouder.

Uitleg

Pas wanneer zonnestralen op het aardoppervlak vallen geven ze hun warmte af. Het aardoppervlak wordt daardoor warm en geeft nu zelf warmte af. De dampkring wordt op die manier van onderaf verwarmd.

2. Hoogteligging

Hoogteligging

Ligging aan zee

Regel

Wind en zeestromen transporteren warmte vanaf de evenaar en kou vanaf de poolstreken.

Aan het werk:

*Samenvatting en/of mindmap maken van paragraaf 1.2.

* Leerdoelen ( bladzijde: 16 & 17 ) uitschrijven.

* Begrippenlijst maken (zie dikgedrukte woorden en woorden uit de tekst, die je niet kent).

* Neem de lesson-up door en bekijk de video-uitleg.

Depressie

Herkennen op een kaart?

Lage druk (L, of Minimum):

• Isobaren dicht op elkaar
• onder de 1000 HpA
• Warme lucht met veel wind en neerslag

Hoge druk (H, of maximum)

• Isobaren ver uit elkaar
• boven de 1000 HpA
• Koude lucht, weinig wind en droog (zon)

Lagedrukgebied/ minimum

• Lucht gaat hier altijd omhoog (o.a. omdat het hier vaak warm is)
• Veel neerslag
• Depressie
• Lucht moet altijd aangevuld worden,
  dit komt van gebieden met een hoge luchtdruk (Wind)
• Liggen Isobaren dicht op elkaar dan is er veel wind!!!

Hogedrukgebied/Maximum

• Hier gaat de lucht weer naar beneden, bewolking verdwijnt. (dus weinig neerslag) Ezelsbruggetje hoog rijmt op droog
• In de zomer erg warm, in de winter heel erg koud
  
• Weinig wind, hoge druk vult lage druk namelijk weer aan.