Pijnstillers basis (PCM + NSAIDS)

• Farmacotherapie
• MBO
• Studiejaar 1

Pijnstillers

• De basis
• Paracetamol
• NSAIDS
• Opioïden

Lesdoelen

• De student kent de verschillen tussen acute en chronische pijn
• De student kent de verschillen tussen de pijnstillende groepen

Wat is pijn?

• Pijn als signaalfunctie (bv. loslaten/heet)
• Acute en chronische pijn

Acute pijn

• Oorzaak duidelijk
  
• Bv. wond of ontsteking, gaatje in je tand, blinde darm ontsteking
  
• Ontstaat plotseling, gaat snel weer over
• Goed te behandelen (met pijnstillers)

Chronische pijn

• Pijn die al langere tijd bestaat
• Oorzaak niet altijd duidelijk
• Verschillende behandelingen mogelijk;
• Medicamenteus - Acupunctuur - Chirurgisch - Gedragstherapie 
• Belangrijk: rond de klok doseren - waarom?
• Nadeel: pijnsignaal wordt geblokt waardoor men eigen grenzen overgaat  

Doorbraakpijn

• Plotselinge pijn ondanks langwerkende pijnmedicatie
• Breekt door en duurt ongeveer 30-60min
• Veelal bij kankerpatiënten

Snelwerkende opioïden zoals;

Fentanyl zuigtablet of neusspray

Reuma & Jicht

• Reuma = verzamelnaam van pijnlijke aandoeningen aan het beweginsapp.

• Voorgeschreven: NSAID's of antirheumatica zoals DMARD's
• Disease Modifying AntiRheumatic Drugs
• Effect duurt lang 1-6 mnd

• Jicht = pijnlijke gewrichtsaandoening, urinezuur slaat neer in gewricht (grote teen)
• Acute jicht of preventieve medicatie

Zelfstudie!

Anesthetica

• Verdoving
• Plaatselijke verdoving voor kleine ingrepen -> bv. Lidocaïne
• Bijvoorbeeld voor het verwijderen van een kleine moedervlek

Termen

• Pijnstillend = analgetisch
• Anti-inflammatoir = ontstekingsremmend
• Anti-pyretisch = koortsdempend 

Pijnstillers - Analgetica

Onderscheid in 2 groepen:

1. Niet-opioïden

- Paracetamol

- NSAID's

- Combinatiepreparaten 

2. Opioïden (sterke pijnstillers) - OpiumWet

Niet-Opioïoden

• Gewone pijnstillers
• Lichte tot matige pijn
• Werken tegen pijn, koorts en ontstekingen
• Ook verkrijgbaar zonder recept

Paracetamol 

• Eerste keus
• Werkt pijnstillend en koortsdempend
• Nauwelijks bijwerkingen, IA, en CI's
  
• Mag bij kinderen (aangepaste dosering), ZW en BV
  
• Bij overdosering kans op leverschade
  
• Standaard dosering volwassenen: maximaal/ zo nodig: 4 maal daags 2 tabletten van 500mg

NSAID's 1/3

• Non Steroidal Anti Inflammatory Drugs
• Pijnstillend, koortsdempend én ontstekingsremmend
• Diclofenac, Ibuprofen, Naproxen, Meloxicam, Acetylsalicylzuur/Carbasalaatcalcium
• Cox-2-remmers; Celecoxib & Etoricoxib (minder maagklachten - > kans op hart/vaataandoeningen)

• Remt de aanmaak van Prostaglandinen (stofjes). Deze stofjes geven de pijnprikkel door aan de hersenen.

• Gebruikt bij lichte tot matige pijn zoals hoofdpijn, kiespijn, spierpijn, menstruatiepijn, ontstekingen (bv. aan schouder of rug).

NSAID's 2/3

• Bijwerking: maagklachten/maagzweer
  
• NSAID's opgenomen in bloed - maagklachten ontstaan ook wanneer het medicijn de maag niet passeert (alle toedieningen). 

• Bij kortdurend gebruik < kans op maagklachten
• Langdurig gebruik > kans op maagklachten - toevoegen maagbeschermer Omeprazol

• Wanneer Omeprazol adviseren?
• > 70 jaar
• Pat. die bekend zijn met maagbloeding
• Bij andere medicijnen die ook maagklachten kunnen veroorzaken

NSAID's 3/3

• Overgevoeligheidsreactie bij NSAID's: zelden; astma-aanval

Interacties

• NSAID's met antistollingsmiddelen - bloed stolt niet - bloedingen
• Apotheek meldt gebruik aan trombosedienst 

• NSAID's met antidepressiva - ontstolling - maagklachten
• NSAID's met plaspillen (diuretica) - plaspil < werking - hartfalen
  

Combinatiepreparaten 

• Preparaten die verschillende werkzame stoffen bevatten
• Bv. Paracetamol gecombineerd met Codeïne/Coffeïne
• Werkt sterker / minder versuffend 

Opioïden

• Sterke pijnstillende werking
• Ernstige pijn / doorbraakpijn bij kanker
• Bijwerking: obstipatie - verstopping -> voorkomen: laxeermiddel 

• Obstipatie, sufheid, ademhalingsdepressies, gewenning dus > dosering nodig, verslaving

Preparaten

• Morfine parenteraal werkt het snelst -> ampullen in spoedtas
• Fentanyl - pleister eens per drie dagen
  
• Buprenorfine - pleister eens per week
  
• Tramadol -> vaak eerste stap na NSAID's (matig-ernstige pijn)
  
• Oxycodon - langwerkend & kortwerkend

Stappen van de pijnladder

Samenvatting

Zie hoofdstuk 3.8 belangrijke punten uit dit hoofdstuk op Medilect

Vragen?

Tot ziens!