2.3 Spieren A1b

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Spieren

Deze les

• Wat weten we nog?
• Uitleg over heel 2.3!
• Opdrachten 

Volgende les: start met leerdoelencheck en laatste stof (deel van 2.4).

Succes !

vergroeiing

naadverbinding

gewrichten

 Scharniergewricht

gewrichtskapel

Bot

Kapselbanden

Bot

gewrichtssmeer

kraakbeenlaagje

Houdt de botten bij elkaar en maakt gewrichtssmeer

Geeft extra versteviging en helpt mee op de botten op hun plaats te houden.

Dit draait in de gewrichtskom

Hierdoor kunnen botten soepel bewegen

Hierdoor kunnen botten soepel bewegen en voorkomt dat botten slijten 

Gewrichtskogel

Gewrichtskapsel

Kapselbanden

Gewrichtssmeer

Kraakbeen

ruggenmerg

wervel (bot)

zenuw

Alle gewrichten hebben gewrichtsbanden voor extra stevigheid.

1. Juist
2. Onjuist

Noem 3 van de 5 soorten gewrichten.

Kogelgewricht

Elvormig gewricht

Scharnier-gewricht

Zadel-gewricht

rolgewricht

Ellepijp en spaakbeen

Heupbeen en dijbeen

Vingerkootjes en middenhands-beentjes

Handwortel-beentjes en middenhands-beentjes duim

Ellepijp en opperarmbeen

Naadverbinding

Vergroeid

Gewricht

Kraakbeen

Veel beweging

Geen beweging

Beetje beweging

Geen beweging

bot

pees

spier

Aan het einde van deze les kun je:

• uitleggen hoe spieren vastzitten aan het skelet;
• de onderdelen van een spier aanwijzen en benoemen;
• uitleggen wat er gebeurt als de spier samentrekt;
• uitleggen wat er gebeurt met de armstrekspier en de armbuigspier als je je arm strekt en buigt.

Aan het einde van de les kun je:

• de drie verschillende soorten spierweefsel benoemen en uitleggen waar ze voorkomen.
• het verschil tussen willekeurige en onwillekeurige spieren uitleggen .

Spierstelsel

Je hebt ongeveer 600 verschillende spieren

Je hebt skeletspieren en spieren in je organen (zoals bijvoorbeeld je hart, bloedvaten, huid en verteringsorganen).

Bouw van een spier

Spier bestaat uit cellen: spiervezels.

Een groep spiervezels = spierbundel.

Om iedere spierbundel zit een taai vlies, vormen samen een pees aan het uiteinde van de spier.

Hiermee zit spier vast aan bot.

Spiervezels  > spierbundel  > spier

Werking van een spier

Spieren in je arm

Armbuigspier (bicep): zit vast aan schouderblad en spaakbeen.

Armstrekspier (tricep): zit aan de achterkant van de bovenarm. Zit vast aan schouderblad en ellepijp. 

Biceps en triceps zijn antagonist: maken tegengestelde beweging mogelijk.

Hart

Het hart is een grote spier: bestaat uit hartspierweefsel.

Elke keer als je hartspier samentrekt, wordt het bloed de bloedvaten ingepompt.

Andere soorten spieren

Spieren in je organen (zoals wand van slokdarm, maag en darmen):

• Kringspieren: buis (bijv. slokdarm) wordt smaller bij samentrekken.
• Lengtespieren: buis (bijv. slokdarm) wordt korter en breder bij samentrekken.

Soorten spierweefsel

• Welke spierweefsels zijn willekeurig? En welke onwillekeurig?
• En waar komt glad spierweefsel voor?

(On)willekeurige spieren

Willekeurige spieren: kun je bewust bewegen/samentrekken.

• skeletspieren (dwarsgestreept spierweefsel)

Onwillekeurige spieren: kun je niet bewust bewegen/samentrekken. Deze bewegen automatisch, zonder dat je erover nadenkt.

• hartspier (hartspierweefsel)
• spieren in verteringsorganen (glad spierweefsel)

Deze les:

• Wat weten we nog?
• Uitleg over 2.3 deel 2
• Opdrachten 

Opdrachten

Af op donderdag 2e uur:

4, 6, 8, 11, 14, 17 en 19 van 2.3

Hoe heet het onderdeel waarmee een spier vastzit aan het bot?

Vul de onderdelen in op de juiste plek.

Spiervezel

Pees

Spierbundel

Spier

Hoe heet de aangewezen spier?

1. Armstrekspier
2. Armbuigspier
3. Biceps
4. Triceps

Sleep naar de botten die je 

ziet op de röntgenfoto:

Spaakbeen

Opperarmbeen

Ellepijp

middenhands

beentjes

handwortel

beentjes

vingerkootjes

Welke stoffen hebben je spieren nodig om samen te trekken?

1. koolstofdioxide en zuurstof
2. zuurstof en water
3. glucose en koolstofdioxide
4. zuurstof en glucose

Als je een spier samentrekt, wordt de spier....

1. korter en dikker
2. langer en dunner
3. korter en dunner
4. langer en dikker

Je kunt glad spierweefsel bewust bewegen.

1. Juist
2. Onjuist

Doordat de ... samentrekken wordt de slokdarm smaller.

1. Kringspieren
2. Lengtespieren

Opdrachten maken

Maak opdrachten 13 t/m 19