Barok en classicisme

• Geschiedenis
• Secundair onderwijs

DEEL 2: CULTUUR IN DE NIEUWE TIJD (ca. 1400-1750)

1. renaissancekunst

2. barok: kunst in dienst van kerk en koning

3. classicisme

Hoofdstuk 2: de kunst

2. De barok

Hoe heet de belangrijkste Belgische barokschilder?

1. Pieter Bruegel
2. Jan Van Eyck
3. Pieter Paul Rubens
4. Ruben Paul Peters

2.1 Renaissance versus barok

Welke verschillen merk je op tussen renaissance en barok (beeldhouwkunst)?

renaissance

symmetrie + contrapostbeweging

minder emotie

rustige houding

barok

asymmetrie + schroefbeweging

veel emotie

veel beweging

"De kruisiging van Christus",

Antonella da Messina (1475)

"De kruisafneming", Rubens (1611)

Welke verschillen merk je op tussen renaissance en barok (schilderkunst)?

renaissance

symmetrie 

weinig spelen

 met licht en donker

rust

barok

asymmetrie + diagonaal

groot contrast tussen licht en donker: clair-obscur

veel beweging

- symmetrie

- zuilen 

- fronton

p. 78

renaissance               barok

3 GELIJKENISSEN

- strak fronton

- geen beelden

- gebroken fronton

- veel beelden

- meer elementen die uitspringen en dieper zijn

p. 78

renaissance               barok

VERSCHIL

Lees handboek, D6, lestekst 2.

Beantwoord de vragen in de cursus p. 81-82.

Wie was GEEN belangrijke opdrachtgever van de barokkunst?

1. de katholieke kerk
2. de boeren
3. de vorst
4. de steden en rijke burgers

OPDRACHTGEVERS

a) katholieke kerk

San Sebastian 

in Sicilië

Sint-Pauls Cathedral

(17de eeuw)

Wat wou de kerk via barokkunst bereiken?

1. Christus eren
2. succes van de contrareformatie in de verf zetten
3. aansluiten bij de leefwereld van de gelovigen
4. sympathie van kunstkenners winnen

OPDRACHTGEVERS

a) katholieke kerk

Doel: 

het succes van de 'contrareformatie' in de verf zetten

b) de vorst

Doel: de vorst wou zijn macht en rijkdom tonen

Welk voorbeeld van de barokbouwkunst zag je net?

1. Binnenplaats van Gentse stadhuis
2. Pauselijke vertrekken in Vaticaan
3. Koninklijk paleis in Laken
4. Versailles in Parijs

c) Steden en rijke burgers

> wilden hun rijkdom tonen

Welke element uit de renaissance zien we NIET terug in de barokbouwkunst?

1. soberheid
2. zuilen
3. symmetrie
4. frontons

Carolus Borromeuskerk, Antwerpen

Ruiterstandbeeld Louis XIV

De extase van de H. Theresa - Bernini

Tenhemelopneming Maria - Rubens

De kindermoord - Rubens

Val der verdoemden - Rubens

In welke thema's specialiseren de barokschilders uit de Noordelijke Nederlanden zich NIET?

1. portretten
2. landschappen
3. stillevens
4. godsdienstige taferelen

"Het melkmeisje"

Johannes Vermeer (1658)

"Het melkmeisje"

Johannes Vermeer (1658)

vraag 4, p. 80

Kleine portretten, landschappen en stillevens i.p.v. bombastische schilderijen elders in Europa.

Wat was de reden dat men uitsluitend portretten, landschappen en stillevens schilderde?

1. was goedkoper
2. reformatie was tegen versiering van kerken
3. was makkelijker
4. er was al genoeg godsdienstige kunst

"Het melkmeisje"

Johannes Vermeer (1658)

vraag 4, p. 80

Reformatie was tegen heiligenverering en dus tegen versiering van kerken.

Waarom werden in de 17de eeuw veel stillevens, portretten en huiselijke taferelen geschilderd?

1. Gebrek aan inspiratie
2. Grote middenklasse die dit kon betalen
3. Schilders konden niets anders schilderen
4. Mensen konden dit zelf doen

"Het melkmeisje"

Johannes Vermeer (1658)

vraag 4, p. 80 (extra)

Er was een grote middenklasse die schilderijen kon betalen.

Johannes Vermeer: ‘Meisje met de parel’ (1665)

3. Het classicisme

Lees lestekst op p. 130 (handboek) en beantwoord de vragen op p. 81 in de cursus. 

Wat is GEEN kenmerk van het classicisme?

1. woonhuizen en kerken als klassieke tempels
2. sierlijk gepolijste beelden
3. onderwerpen uit de oudheid en de eigen tijd
4. veel humor

vraag 2, p. 102

- soberheid en evenwicht

- strikter aansluiten bij klassieke oudheid

        > woonhuizen en kerken lijken op

           klassieke tempels

        > zuilen hebben vaak dragende functie

- sierlijke gepolijste beelden die glanzen

- verhalen, helden en landschappen uit de oudheid en de eigen tijd

- de REDE: zuivere lijnen en weinig emotie

Capitool in Washington,

eind 18de eeuw

Arc de triomphe du Carrousel, Parijs (1807)

Madeleinekerk in Parijs (18de eeuw)