1.2 Beginnende wereldhandel

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

Beginnende wereldhandel

Bevolking en Handel

Leerdoelen en planning

Aan het einde van de les weet je:

• Weet je de belangrijkste ontwikkelingen van de 17e eeuw;
• Weet je wat specerijen zijn;
• Wat de VOC is;
• Hoe er in de 17e eeuw handel werd gedreven.

• Herhaling (verplicht voor aantal leerlingen)
• Uitleg
  
• Opdrachten maken (Learnbeat)
• +Opdracht 2x
• Trainingstoets

      = verplicht

Varen en vechten voor handel

17e eeuw

De bevolking groeit in een korte tijd sterk.

De vraag naar overzeese luxe producten neemt in Europa sterk toe.

Start van de eerste wereldhandel

Naar Azië!

Op 2 april 1595 vertrekken de drie handelsschepen Mauritius, Hollandia en Amsterdam samen met het kleine jacht Duyfken vanaf Texel naar Azië. Het is een risicovol avontuur; drie van de vier schepen en slechts 87 van de 249 bemanningsleden keren in augustus 1597 terug. De opbrengst is matig maar toch is deze ‘eerste schipvaart’ naar Azië een economisch succes. Op eigen kracht is er een nieuwe handelsroute geopend

Oprichting VOC = Vereenigde Oost-Indische Compagnie

 Johan van Oldenbarnevelt

De VOC kreeg het alleenrecht op de handel in specerijen. Dat heet een monopolie. 

Recht om forten te bouwen langs de route naar Azië en om oorlog te voeren

In 1602 richt Johan van Oldenbarnevelt voor de handel met Azië de Vereenigde Oostindische Compagnie op. De Britten, Fransen en andere Europese landen hebben in die tijd soortgelijke ondernemingen, maar de VOC wordt veruit de grootste. De VOC kreeg het alleenrecht op de handel in specerijen. Dat heet een monopolie. De overheid steunde de VOC en gaf die compagnie het recht om forten te bouwen langs de route naar Azië en om oorlog te voeren. Vanuit heel Europa trekken jonge mannen naar de Republiek om zich in te schepen bij de compagnie. Een groot deel van hen ziet Europa niet meer terug. Ze sterven aan ziektes die tijdens de lange reizen aan boord uitbreken.

Jan Pieterszoon Coen

Jan Pieterszoon Coen

De vierde gouverneur-generaal van de VOC, Jan Pieterszoon Coen, verovert in 1619 de stad Jayakarta en sticht hier Batavia.

De Banda-Eilanden

Moorde de bevolking uit (genocide) omdat nootmuskaat werd verkocht aan andere landen. 

De VOC wilde de enige zijn die kon handelen in bepaalde specerijen. Daarom sloot de VOC contracten met plaatselijke heersers. Daarin werd afgesproken dat de bevolking bepaalde producten alleen aan de VOC mocht verkopen. In ruil bood de VOC militaire steun aan de heersers.

Op de Banda-eilanden had dit grote gevolgen voor de bevolking. Rond 1600 kwam de nootmuskaatboom bijna alleen op die eilanden voor. De VOC had met de dorpshoofden afgesproken dat zij de nootmuskaat alleen aan de VOC zouden leveren. Toen de Bandanezen hun specerijen ook aan de Engelsen en Portugezen verkochten, sloeg de VOC hard toe. In 1621 veroverde VOC-bestuurder Jan Pieterszoon Coen de Banda-eilanden. Van de 15.000 eilandbewoners overleefden er maar 600 mensen de aanval. Het uitmoorden van de bevolking heet genocide (je zegt: genosiede). Alle nootmuskaatbomen op andere eilanden werden omgehakt.

Opdrachten

Maken in Learnbeat

Paragraaf 1.2

Beginnende wereldhandel

Opdrachten

Wat is de snelste route naar de volgende les?