Les 5: Eerstelijnsonderhoud

• Voeding
• MBO
• Studiejaar 1

Techniek

Weekplanning

Week 1: Introductie techniek

Week 2: Onderhoud en storingsbeheer

Week 3: Meet-regeltechniek

Week 4: Introductie storing zoeken

Week 5: Eerstelijnsonderhoud

Week 6: Slecht onderhoud

Week 7: Eind opdracht

Lesdoelen

Jij:

• Voert eenvoudige onderhoudstaken uit
  
• Kiest de juiste gereedschappen en materialen

Lesplanning

• Herhaling
• Onderhoud
• Aan de slag!

Herhalen

herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen

Waarom onderhoud nodig?

Onderhoud verhoogt de efficiëntie en veiligheid. Het voorkomt storingen en verlengt de levensduur van apparatuur.

Soorten onderhoud

1. Correctief
2. Preventief
3. Voorspellend 

Bij correctief onderhoud worden defecten gesignaleerd en direct gerepareerd. De installatie wordt hierbij stilgelegd en u heeft te maken met downtime. Bij preventief onderhoud wordt de machine ook stilgelegd en worden onderdelen preventief vervangen om de kans op storing of uitval in de toekomst te voorkomen. Voorspellend Onderhoud omvat het opnemen van data, het verzamelen van data, het analyseren van data en daaruit actie ondernemen

Wat is het belangrijkste kenmerk van correctief onderhoud?

1. Het onderhoud wordt uitgevoerd voordat een storing optreedt.
2. Het onderhoud wordt uitgevoerd nadat een storing heeft plaatsgevonden.
3. Het onderhoud wordt uitgevoerd op basis van gegevensanalyse en voorspellingen.
4. Het onderhoud is gericht op het verbeteren van bestaande systemen zonder defecten.

Wat is een voordeel van preventief onderhoud ten opzichte van correctief onderhoud?

1. Lagere kosten omdat er pas wordt gerepareerd na een defect.
2. Geen onderhoudskosten omdat machines alleen worden gerepareerd bij storingen.
3. Minder stilstand en onverwachte uitval van machines.
4. Het is volledig geautomatiseerd en vereist geen menselijke tussenkomst.

Hoe verschilt voorspellend onderhoud van preventief onderhoud?

1. Voorspellend onderhoud wordt uitgevoerd op vaste tijdsintervallen, terwijl preventief onderhoud gebeurt op basis van exacte gegevens.
2. Preventief onderhoud is goedkoper omdat het gebruikmaakt van sensoren en data-analyse.
3. Er is geen verschil, beide termen betekenen hetzelfde.
4. Voorspellend onderhoud gebruikt data-analyse en sensoren om onderhoudsmomenten nauwkeuriger te bepalen dan preventief onderhoud.

Eerstelijsonderhoud ??

Eerstelijnsonderhoud is het basis onderhoud dat door operators of productiemedewerkers zelf wordt uitgevoerd, zonder dat er direct een monteur of technische dienst nodig is.

Eerstelijnsonderhoud is het basis onderhoud dat door operators of productiemedewerkers zelf wordt uitgevoerd, zonder dat er direct een monteur of technische dienst nodig is. Dit onderhoud is bedoeld om storingen te voorkomen, kleine problemen snel op te lossen en de betrouwbaarheid van machines te verhogen.

Wat valt onder eerstelijnsonderhoud?

1. Reinigen van machines en installaties

• Verwijderen van stof, voedselresten en vetten om verstoppingen of bederf te voorkomen.
• Schoonmaken van sensoren en camera’s om foutdetecties te minimaliseren.
• Dagelijkse of wekelijkse reiniging volgens HACCP-voorschriften.

Wat valt onder eerstelijnsonderhoud?

2. Inspecties uitvoeren 

• Controleren op loszittende bouten, beschadigde kabels of lekkages.
• Nakijken van transportbanden op scheuren of scheefstand.
• Checken van filters in lucht- of vloeistofsystemen.

Wat valt onder eerstelijnsonderhoud?

3. Smeren van bewegende delen 

• Toepassen van goedgekeurde smeermiddelen voor lagers, assen en kettingen.
• Voorkomen van overmatige slijtage door regelmatige smering.

Wat valt onder eerstelijnsonderhoud?

4. Kleine afstellingen en resets 

• Eenvoudige correcties zoals opnieuw instellen van een machine na een stilstand.
• Oplossen van kleine verstoppingen of verkeerd geplaatste verpakkingen.

Wat valt onder eerstelijnsonderhoud?

5. Registratie van storingen en afwijkingen 

• Noteren van kleine storingen in het onderhoudslogboek.
• Melden van terugkerende problemen aan de technische dienst.

Zelf aan de slag

Ga in de hal naar een installatie. Geef per onderdeel aan welk onderhoud jij zou gaan doen. Maak hier een tabel van.

1. Reinigen van machines en installaties

2.Inspecties uitvoeren

3.Smeren van bewegende delen

4.Kleine afstellingen en resets

5.Registratie van storingen en afwijkingen

Waarom eerstelijnsonderhoud belangrijk?

1. Voorkomt productiestilstand door vroegtijdig storingen te herkennen.
2. Verlengt de levensduur van machines door regelmatig onderhoud.
3. Verbetert de voedselveiligheid door schone en goed functionerende machines.
4. Verhoogt de efficiëntie doordat operators kleine problemen zelf kunnen oplossen.

Wat valt niet onder eerstelijnsonderhoud?

• Grote reparaties zoals vervanging van motoren of grote machineonderdelen.
• Elektrische werkzaamheden zoals bedrading vervangen of schakelkasten openen.
• Diepgaande software- of PLC-aanpassingen aan machines.
• Preventief groot onderhoud

Wat heb je nodig ?

Voor eerstelijnsonderhoud zijn eenvoudige gereedschappen en materialen nodig die operators kunnen gebruiken zonder technische expertise.

1. Handgereedschap

• Steeksleutels en ringsleutels – Voor het aandraaien van bouten en moeren.
• Schroevendraaiers (kruiskop & plat) – Voor het vastzetten van kleine onderdelen.
• Inbussleutels – Voor machines met zeskantschroeven.
• Bahco (verstelbare moersleutel) – Voor verschillende moerformaten.

Zorg dat het gereedschap aanwezig is.

zuivel. Melkkoppeling

2. Reinigingsmaterialen

• Doeken en/of borstels – Voor het schoonmaken van machines en sensoren.
• Voedselveilige reinigingsmiddelen – Zoals alcoholsprays of reinigingsmiddelen
• Perslucht (spuitbus) – Voor het verwijderen van stof en kruimels in gevoelige onderdelen.

3. Smeer- en onderhoudsmiddelen

• Voedselveilige smeermiddelen (Food grade) – Voor lagers en transportbanden.
• Siliconenspray – Voor bewegende onderdelen die soepel moeten blijven werken.
• Roestwerende spray (bijv. WD-40 Food Safe) – Voor lichte bescherming tegen corrosie.

4. Meet- en controleapparatuur

• Voelermaat of liniaal – Om de juiste afstanden en uitlijning te controleren.
• Zaklamp of inspectielamp – Voor beter zicht op moeilijk bereikbare plekken.
• Vergrootglas of loep – Voor het controleren van kleine scheurtjes of slijtage.
• Infraroodthermometer – Voor het controleren van temperaturen bij koelinstallaties of motoren.

 5. Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM)

• Handschoenen (snijbestendig of nitril) – Bescherming tegen scherpe randen en vuil.
• Veiligheidsbril – Tegen stof, spatten of rondvliegende deeltjes.
• Gehoorbescherming – Bij werkzaamheden in een lawaaierige omgeving.

6. Overige benodigdheden

• Onderhoudslogboek of checklist – Voor registratie van inspecties en handelingen.
• Portofoon of meldsysteem – Om snel storingen door te geven aan de technische dienst.
• Afzetlint of waarschuwingsbordjes – Om machines veilig af te bakenen tijdens onderhoud.

Zelf aan de slag

Ga in de hal naar een installatie. Geef per onderdeel aan welk gereedschap jij nodig hebt. Zet dit in de tabel.

1. Reinigen van machines en installaties

2.Inspecties uitvoeren

3.Smeren van bewegende delen

4.Kleine afstellingen en resets

5.Registratie van storingen en afwijkingen

Evaluatie lesdoelen

Jij:

• Voert eenvoudige onderhoudstaken uit
  
• Kiest de juiste gereedschappen en materialen