3.6 De rivieren kloppen op de achterdeur

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

3.6 De rivieren kloppen op de achterdeur

Ga lekker zitten en pak alvast je spullen voor je (laptop, schrift en werkboek op bladzijde 152-153)

Programma

Herhalen vorige les

Leerdoelen

Uitleg

Controleren

Werktijd

Afsluiten

In Nederland hebben we polders. Wat is géén poldersoort.

1. Droogmakerij
2. Veenpolder
3. Zandpolder
4. Zeepolder

Dit is ... een voorbeeld van bescherming.

1. Wel
2. Niet

Een ander genoemde vorm van bescherming is ...

1. dynamisch zeebeheer
2. dynamisch kustbeheer

https://jeugdjournaal.nl/uitzending/89536-avondjournaal-van-gisteren

kijk bij5.50

Waar hebben we naar gekeken dit hoofdstuk?

Paragraaf 1: Water in de kringloop en soorten water.

Paragraaf 2: Water in balans en duurzaam waterbeheer.

Paragraaf 3: Soms te veel - overstromingen.

Paragraaf 4: Vaak te weinig - waterschaarste.

Paragraaf 5: Gevaren in NL vanuit de zee - polders.

Paragraaf 6: Gevaren in NL vanuit rivieren.

Wat weet je al over rivieren?

Loop naar het whiteboard en schrijf op waar je aan denkt.

Leerdoelen

• Je weet dat in Nederland veel rivieren door de mens ingedijkt zijn en je kent de gevolgen hiervan.

• Je kunt in het landschap en op kaarten maatregelen herkennen om de waterbalans in evenwicht te houden.

• Je begrijpt waarom we rivieren meer ruimte moeten (terug)geven en waarom preventie van grotere piekafvoeren beter is dan rampenbestrijding.

Rivierengebied

Stroomgebied van de Rijn ⮕

Water: hoog > laag

Veel neerslag in Europa

gaat via Nederland naar

de zee. Dus Nederland

krijgt veel water, maar is 

ook dichtbevolkt.

Rivierengebied

Veel voorkomend probleem is = veel bebouwing aan de rivier.

Bebouwing houdt het water tegen/in bedwang.

Oplossing: ruimte creëren voor

het water (hier het Reevediep).

Hogere dijken is niet genoeg

Twee soorten gebieden:

1. Buitendijks land = gebied langs de rivier of zee dat niet beschermt wordt door dijken.

2. Binnendijks land = gebied langs de rivier of zee dat beschermt wordt door dijken.

1

2

Hogere dijken is niet genoeg

Er vormt slib (modderige grond) in een rivier.

Sedimentatie (hoofdstuk 1) zorgt voor zand op de bodem.

Dit zand hoopt op als water langzaam stroomt/stil staat.

De rivier wordt hierdoor ondieper (laagje op laagje).

Hogere dijken is niet genoeg

Probleem in Nederland: Bodem daalt en zeespiegel stijgt.

Gevolg: Waterdruk op de dijken.

Gevolg: Rivieren moeten meer ruimte krijgen

en wij moeten meeveren ipv vechten.

Wat kan Nederland doen?

Maatregelen

Vasthouden

Rivierbedverbreding en -verlaging ⮕ de bodem van de rivier (vaargeul) breder en dieper maken.

Uiterwaardverlaging ⮕ gebied

tussen de rivierbedding en winterdijk

dieper maken.

Wadi's aanleggen (verderop de uitleg).

Maatregelen

Bergen

Water tijdelijk opslaan, kun je later weer gebruiken.

Hiervoor worden retentiegebieden gebruikt = gebied waar bij hoogwater tijdelijk water wordt opgeslagen om de rivierwaterstand stroomafwaarts te verlagen.

Maatregelen

Lozen/afvoeren

Water wordt afgevoerd (als er geen andere optie is).

Er worden obstakels uit de uiterwaarden verwijderd om dit sneller te laten verlopen. Bomen en huizen bijvoorbeeld.

Meervoudig ruimtegebruik

Vooraf maatregelen nemen is beter dan 

noodgedwongen moeten beschermen.

Wat kan Nederland (beter) doen? Veel ruimte is al in gebruik.

Eén ruimte meerdere functies geven, zoals:

• retentiegebied => recreatie/natuurontwikkelingsgebied
• woonwijken => groene daken, waterpleinen, regentuinen en wadi's (een "bakje" waar water langer in kan staan en langzaam de bodem in kan zakken).

Kijkvragen

1 Welk risico vormt de ligging aan een rivier?
2 Welke aanpassing wordt er gedaan om ervoor te zorgen dat Gorinchen en Dordrecht ontlast worden bij hoog water.
3 Voor wie is de waarschuwing in de eerste fase het belangrijkt.
A Ziekenhuizen
B Boeren
C Scholen

4 Waarom wordt er vandaag de dag anders gekeken naar rivierbeheer dan vroeger? (Meerdere antwoorden mogelijk)
A Omdat door klimaatverandering de kans op
overstroming groter is.
B Omdat rivieren vroeger niet zo belangrijk waren als nu
C Omdat men tegenwoordig kijkt naar zowel natuur, scheepvaart als veiligheid
D Omdat men scheepvaart tegenwoordig belangrijker vindt dan natuur en bescherming

Kijkvragen

1 Welk risico vormt de ligging aan een rivier?
2 Welke aanpassing wordt er gedaan om ervoor te zorgen dat Gorinchen en Dordrecht ontlast worden bij hoog water.
3 Voor wie is de waarschuwing in de eerste fase het belangrijkt.
A Ziekenhuizen
B Boeren
C Scholen

4 Waarom wordt er vandaag de dag anders gekeken naar rivierbeheer dan vroeger? (Meerdere antwoorden mogelijk)
A Omdat door klimaatverandering de kans op
overstroming groter is.
B Omdat rivieren vroeger niet zo belangrijk waren als nu
C Omdat men tegenwoordig kijkt naar zowel natuur, scheepvaart als veiligheid
D Omdat men scheepvaart tegenwoordig belangrijker vindt dan natuur en bescherming

Aan de slag

Maak de opdrachten in het werkboek

Keuze:

1) Verkorte route en daarna aan het po water

2) Vraag 1 tot en met 6

Leerdoelen checken

• Je weet dat in Nederland veel rivieren door de mens ingedijkt zijn en je kent de gevolgen hiervan.

• Je kunt in het landschap en op kaarten maatregelen herkennen om de waterbalans in evenwicht te houden.

• Je begrijpt waarom we rivieren meer ruimte moeten (terug)geven en waarom preventie van grotere piekafvoeren beter is dan rampenbestrijding.

De huizen zijn hier (linker huizen) ...

1. binnendijks
2. buitendijks

Met "bergen" wordt bedoeld ...

1. in Zwitserland, mooi landschap
2. water opslaan en bewaren
3. water snel laten afvoeren

Wat is een voorbeeld van vasthouden?

1. Obstakels verwijderen
2. Rivier dieper maken
3. Water bewaren op een andere plek
4. Uiterwaarden verhogen

Het huisje links staat ...

1. binnendijks
2. buitendijks

Waarom zijn steden aan rivieren een probleem?

1. De rivier heeft geen ruimte meer
2. Er is weinig handel mogelijk
3. Het is er warm

Na een overstroming veel geld betalen is een nuttige manier om Nederland veilig te maken?

1. Eens
2. Oneens

Heb je nog vragen?

Tot de volgende keer!

Huiswerk: opdrachten van paragraaf 3.6
PO water